14 lễ hội không thể bỏ qua ở miền Bắc trong tháng Giêng

1. Hội Gò Đống Đa

Hội gò Đống Đa diễn ra hàng năm vào ngày mồng 5 tháng Giêng âm lịch tại gò Đống Đa thuộc phường Quang Trung, quận Đống Đa, Hà Nội. Đây là lễ hội chiến thắng, được tổ chức để tưởng nhớ tới chiến công lẫy lừng của vua Quang Trung - người anh hùng trong lịch sử chống giặc ngoại xâm của dân tộc. Ngày hội có nhiều trò chơi vui khỏe, thể hiện tinh thần thượng võ, đặc biệt tục rước rồng lửa đã thành lễ hội truyền thống của người Hà Nội. Sau đám rước rồng lửa là lễ dâng hương, lễ đọc văn, cuộc tế diễn ra ở đình Khương Thượng, lễ cầu siêu ở chùa Đồng Quang.

2. Lễ hội Chùa Hương 

Chùa Hương nằm ở xã Hương Sơn, Mỹ Đức, Hà Nội. Lễ hội bắt đầu từ mùng 6 tháng Giêng đến hết tháng 3 âm lịch. Đây được xem là lễ hội chùa chiền lớn nhất cả nước dịp đầu năm và thu hút đông đảo du khách cả nước mỗi dịp xuân về.

Đến với lễ hội Chùa Hương, du khách không chỉ đến để cầu bình an cho một năm mới mà còn được đắm mình vào cảnh sông núi thanh bình nơi đây. Giá vé tham quan chùa Hương là 50.000 đồng/khách và vé đò dọc từ 35 – 40.000 đồng/khách.

Tuy nhiên, không đợi đến ngày khai hội (mồng 6 tháng Giêng), vào ngày mùng 2 Tết Âm lịch đã có rất nhiều người từ mọi nơi đến trẩy hội.

3. Lễ hội Cổ Loa

Lễ hội Cổ Loa diễn ra từ mồng 6 đến 16 tháng Giêng âm lịch tại đền thờ An Dương Vương ở xã Cổ Loa, huyện Đông Anh, Hà Nội nhằm tưởng nhớ và suy tôn Thục Phán An Dương Vương - người có công dựng nước Âu Lạc và xây thành Cổ Loa. Sáng 6 Tết, hội mở đầu bằng đám rước Văn với 5 lá cờ ngũ hành, phường bát âm, giá văn tế đặt trong kiệu Long đình, có lọng, tàn che. Sau đám rước Văn là màn tế lễ diễn ra quá giờ ngọ (12 giờ trưa). Tiếp theo là đám rước thần của 12 xóm. Ngoài ra trong lễ hội còn có nhiều trò chơi khác nhau: chơi đu, thổi cơm thi, hát trù, hát chèo.. .Hội Cổ Loa kéo dài cho tới 16 tháng Giêng mới làm lễ tế tạ trời đất, kết thúc lễ hội. 

 4. Hội đền Gióng

Khai hội vào ngày 6/1 âm lịch hàng năm được tổ chức tại xã Phù Linh, huyện Sóc Sơn, Hà Nội. Lễ hội kéo dài trong 3 ngày liên tiếp với các nghi lễ truyền thống: lễ khai quang, lễ rước, lễ dâng hương, dâng hoa tre lên đền Thượng, nơi thờ Thánh Gióng.

Theo truyền thuyết, đây chính là nơi dừng chân cuối cùng của Thanh Gióng trước khi bay về trời. Hiện tại, khu di tích bao gồm: đền Trình, đền Mẫu, chùa Đại Bi, đền Thượng, tượng đài thánh Gióng, chùa Non nước và các lăng bia đá ghi lại lịch sử và lễ hội đền Sóc.

5. Lễ hội Yên Tử 

Lễ hội Yên Tử được tổ chức tại khu di tích lịch sử và danh thắng Yên Tử (thuộc xã Thượng Yên Công, huyện Uông Bí, tỉnh Quảng Ninh) khai mạc ngày 10 tháng Giêng và lẽ hội kéo dài đến hết tháng 3 âm lịch.

Ngoài những nghi lễ truyền thống như lễ dâng hương cúng Phật, bái Tổ Trúc Lâm, lễ cầu quốc thái dân an, lễ khai ấn “Dấu Thiêng Chùa Đồng” còn có các tiết mục nghệ thuật truyền thống, các hoạt động văn hóa dân gian, võ thuật cổ truyền, trò chơi dân gian...

Đặc biệt, sự tham gia của đồng bào dân tộc ít người quanh vùng núi Yên Tử và các vùng lân cận vào các hoạt động của lễ hội làm cho các hoạt động của chương trình phong phú hơn.

6. Hội Xoan

Diễn ra tại làng Hương Nha, huyện Tam Thanh, Phú Thọ từ mồng 7 đến mồng 10 tháng Giêng âm lịch. Lễ hội tưởng nhớ Xuân Nương, một nữ tướng tài giỏi của Hai Bà Trưng. Khởi đầu lễ hội là tiệc cầu Xuân dâng Thành hoàng, theo truyền thống dọn cỗ chay, có củ mài và mật ong. Tục truyền việc mổ trâu “nồi da xáo thịt” diễn lại tích năm tướng của vua Hùng thờ thần sông mà thoát nạn, khi lên bờ tìm trâu mổ thịt, lấy da làm nồi nấu để tế thần sông. Mồng 10 tháng Giêng diễn trò trình nghề ở bãi sông trước đình làng. Các vai diễn cày, bừa, gieo mạ, tát nước, bán con ngài tằm, bán bông rất hấp dẫn.

7. Hội chợ Viềng 

Hội chợ Viềng là một trong những lễ hội đầu năm không thể bỏ lỡ ở miền Bắc. Hội diễn ra vào mùng 8 tháng Giêng âm lịch hàng năm tại xã Kim Thái, huyện Vụ Bản và thị trấn Nam Giang, huyện Nam Trực, tỉnh Nam Định.

Trong lễ hội, những sản phẩm được đem ra mua bán ở đây chủ yếu là các cây trồng, vật nuôi, các và những vật dụng sản xuất nhỏ của nhà nông. Tại lễ hội bạn có thể mua từ những vật dụng nhỏ như đòn gánh, quang thúng hay đến những thực phẩm thiết yếu như gạo, thịt, quần áo…. Ngoài ra, du khách còn có thể mua được những chiếc lư hương bằng đồng...

Mặc dù hội diễn ra vào mồng 8 tháng Giêng âm lịch nhưng cứ đến khoảng mùng 7 tháng Giêng, du khách từ mọi miền lại nườm nượp đổ về đây.

8. Hội mở mặt

Hội Mở mặt diễn ra ở xã Phục Lễ, Thuỷ Nguyên, Hải Phòng từ mồng 6 đến mồng 10 tháng Giêng âm lịch. Theo tương truyền, các cô gái làng Phục Lễ nổi tiếng xinh đẹp nhưng quanh năm chít khăn vuông đen, che kín mặt. Ngay cả khi lấy chồng, nhiều cô vẫn e ngại không chịu bỏ khăn.

9. Khai ấn đền Trần Nam Định

Lễ hội diễn ra trong 3 ngày, thường từ ngày 13 đến 15 tháng Giêng âm lịch hàng năm tại đền Trần thuộc phường Lộc Vượng, TP. Nam Định. Đây là một trong những lễ hội đầu xuân nổi tiếng nhất Việt Nam nhằm tri ân công đức các vị vua Trần ở đền Trần. Hội mở đầu bằng lễ khai ấn bắt đầu từ giờ Tý (giữa đêm), nhiều người tới hành lễ tại đền Trần vào dịp hội để xin tờ ấn với mong muốn được thăng tiến trong sự nghiệp. Ấn được phát tại 3 nhà là nhà Giải Vũ, nhà trưng bày đền Trùng Hoa và một điểm trong khu vực vườn cây đền Trần.

10. Hội Lim

Hội Lim là một trong những lễ hội lớn đầu năm ở miền Bắc, diễn ra vào ngày 13 tháng Giêng hàng năm tại Thị trấn Lim, huyện Tiên Du, Bắc Ninh. Hội Lim là lễ hội lớn của vùng Kinh Bắc với những hoạt động lễ hội phong phú, hội đủ những hoạt động văn hóa, tín ngưỡng tâm linh của mảnh đất của nhiều lễ hội dân gian. Trong ngày này, các Liền chị có cơ hội được giao lưu hát giao duyên, thể hiện giọng ca quan họ truyền thống ở Bắc Ninh. Bên cạnh đó, tại lễ hội còn có nhiều trò chơi dân gian hấp dẫn như: đấu vật, đấu võ, đầu cơ, nấu cơm, dệt cửi, đu quay…

11. Hội chùa Keo

Chùa Keo thuộc xã Duy Nhất, huyện Vũ Thư, tỉnh Thái Bình. Chùa là một trong những ngôi cổ tự nổi tiếng bậc nhất ở Việt Nam. Chùa thờ Không Lộ thiền sư – người có công chữa bệnh cho vua Lý Thánh Tông, được phong làm Quốc Sư.

Lễ hội được tổ chức trong hai kì một năm. Hội Xuân từ ngày 4 tháng Giêng và hội Thu được tổ chức từ 13 đến 15 tháng 9 âm lịch. Trong lễ hội có lễ rước kiệu, hương án, long đình, thuyền rồng, tiểu đỉnh. Trên sông Trà Lĩnh trước chùa, diễn ra cuộc thi bơi trải, thi kèn trống, bơi thuyền và biểu diễn các điệu múa cổ. Trong hội chùa Keo xưa còn có các cuộc đua giải trí gắn liền với sinh hoạt của cư dân nông nghiệp như trò bắt vịt, ném pháo, nấu cơm.

12. Hội Minh thề

Lễ hội Minh thề diễn ra vào ngày 14 tháng Giêng hàng năm tại Miếu thờ Thành hoàng bản thổ thuộc thôn Hoà Liễu, xã Thuận Thiên, huyện Kiến Thuỵ, Hải Phòng. Lễ hội là sự kết hợp giữa tín ngưỡng với giáo dục đạo lý nhân cách. Nhiều người gọi đây là lễ hội “chống tham nhũng” bởi hịch văn Minh thề quy định lấy chí công làm trọng, không xâm phạm của công.

13. Lễ hội Bà chúa Kho

Là một lễ hội lớn tại miền Bắc, nhất là đối với giới kinh doanh, làm ăn buôn bán. Cuối năm trả nợ, đầu năm đi vay bà chúa Kho đã trở thành một phong tục tồn tại lâu đời tại Việt Nam. Đền bà chúa Kho nằm tại làng Cổ Mễ, phường Vũ Ninh, thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh. Ngày khai hội vào 14 tháng Giêng âm lịch. Lễ hội có tục dâng hương, khấn vay tiền Bà Chúa (tượng trưng) “cầu tài phát lộc”.

14. Lễ hội chọi trâu Hải Lựu

Diễn ra tại Lập Thạch, Vĩnh Phúc từ ngày 16 đến 17 tháng Giêng âm lịch, lễ hội chọi trâu Hải Lựu là một trong những lễ hội văn hóa dân gian cổ xưa nhất (tương truyền có từ thời Hùng Vương) còn lưu giữ được dáng vẻ nguyên sơ, không có những toan tính cay cú ăn thua của con người, không có việc trâu bị tiêm thuốc kích thích, không có cá cược…

Thảo Trinh (t/h)