17 năm cơ cực của người đàn ông bị kết án oan

Sau nhiều năm chờ đợi, ông Nguyễn Hồng Cầu (trú xã Đông Hưng, huyện Tiên Lãng) đã được TAND Hải Phòng xin lỗi về việc kết án oan. Giờ đây, ông bảo có thể "ngẩng mặt mà đi" sau thời gian dài sống trong buồn tủi.

Câu chuyện vướng lao lý của ông Cầu bắt nguồn từ việc năm 1996 gia đình ông không đóng gần 100 kg thóc (gồm thủy lợi phí, thóc quỹ dịch vụ nông nghiệp và thóc thổ cư dư thừa) vì cho rằng xã chưa giải quyết xong việc ruộng lúa của ông bị cá của một hộ dân gây thiệt hại.

Khi thắc mắc của ông Cầu chưa được xử lý, ngày 15/1/1997, UBND xã Đông Hưng ra quyết định tạm rút hơn 1.000m2 đất tại thửa 109 của gia đình ông Cầu để giao cho anh Phạm Minh Tuân (cùng xã) cấy đấu thầu và nộp sản lượng cho xã.

Không bắt đền, kiện cáo được chính quyền xã, ông Cầu tìm gặp anh Tuân, yêu cầu trả tiền công cày bừa, bón phân trên thửa ruộng bị thu hồi. Anh Tuân không đồng ý, ông Cầu dọa sẽ gặt lúa để trừ.

Ngày 25/5/1997, gia đình ông Cầu tự ý gặt 3 sào lúa,hơn 260 kg thóc. UBND xã Đông Hưng cho người đến gia đình ông Cầu tịch thu 9 bao thóc đưa về xã, sau đó trả lại cho anh Tuân. Ông Cầu bị công an bắt.

Ông Phạm Đức Tuyên (Phó chánh án Tòa án nhân dân Hải Phòng) thay mặt tòa xin lỗi ông Cầu.

Ngày 30/6/1997, TAND huyện Tiên Lãng phạt ông Cầu 3 tháng tù về tội Trộm cắp tài sản công dân, thời hạn tù tính từ ngày 27/5/1997 và buộc bồi thường cho anh Tuân gần 150 kg thóc… Ông Cầu kháng cáo.

Tại phiên phúc thẩm mở tại TAND Hải Phòng, chủ tọa cho rằng bị cáo phạm tội do UBND xã Đông Hưng ra quyết định thu hồi đất ruộng sai quy định, việc giải quyết khiếu kiện không kịp thời, bị cáo nhận thức hạn chế nên tuyên mức án bằng thời hạn tạm giam (tính đến ngày mở phiên xử). Ông Cầu bị phạt 2 tháng 10 ngày, được trả tự do tại tòa.

Trở về ông được vợ cho biết từ ngày 25/5/1997 đến 28/5/1997, toàn bộ thóc trong nhà đã bị 5 cán bộ xã vào xúc và khuân đi hết mà không cân đong, không lập biên bản và đưa lệnh khám nhà. Nhà, chuồng trại không hiểu vì sao cháy rụi trong lúc bà vắng nhà. Cuộc sống của 4 mẹ con trong thời gian ông bị bắt quá khổ cực, phải đi vay ăn từng bữa. Đứa lớn vì xấu hổ mà bỏ học, đứa bé không người trông nom đã uống nhầm thuốc diệt chuột nhưng được phát hiện kịp thời.

"Đôi lần tôi định vác dao đi sống chết với những người đã gây tai họa cho gia đình nhưng lại thôi", ông tâm sự và cho biết kể từ đây quyết tâm đi đòi công lý.

Ông làm đơn cầu cứu, đơn đề nghị giám đốc thẩm gửi tới nhiều cơ quan tại Hải Phòng. Người thân, bạn bè cho ông vay tiền, vay thóc để lấy “sức” theo kiện. Trong tuyệt vọng, ông Cầu kể đã liều gửi đơn tới TAND Tối cao qua đường bưu điện. Không ngờ, tòa phản hồi, hẹn ngày về giải quyết.

Ngày 8/10/1998, Tòa hình sự TAND Tối cao đã xét xử lại vụ án, nhận định việc làm của ông chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự nên tuyên không phạm tội trộm cắp tài sản; hủy bản án phúc thẩm và bản án sơ thẩm.

“Từ ngày chồng tôi bị bắt đến khi được thả ra không hề thấy cơ quan, tổ chức nào của xã, của huyện hỏi thăm hay điều tra”, vợ ông Cầu bức xúc.

Theo ông Cầu, hành trình được minh oan đã khổ, việc yêu cầu TAND Hải Phòng bồi thường oan sai càng khó khăn gấp bội. Ông yêu cầu bồi thường tổn thất vật chất và tinh thần..., tổng cộng gần 650 triệu đồng. Qua nhiều lần liên tục gửi đơn, ngày 8/7/2008, trong vụ kiện dân sự, TAND huyện Tiên Lãng chỉ chấp nhận tuyên buộc TAND Hải Phòng bồi thường gần 17,4 triệu đồng cho ông Cầu. Theo bản án, cơ quan kết án oan phải đăng lời xin lỗi ông trên một tờ báo trung ương ba số liên tiếp và xin lỗi ông tại địa phương trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày bản án có hiệu lực pháp luật.

Không đồng ý Cầu tiếp tục kháng cáo. Một tháng sau, tại phiên phúc thẩm, TAND Hải Phòng đã bác kháng cáo, giữ nguyên các quyết định của án sơ thẩm. Dù vậy, 17 năm sau, ông vẫn chưa được nhận tiền bồi thường. Đến sáng 28/3/2014, ông mới được đại diện TAND Hải Phòng tổ chức công khai xin lỗi.

Theo VNE