Ai phải chịu trách nhiệm về vi phạm của VEC trong chỉ định thầu loạt trạm dừng nghỉ cao tốc?

Bộ GTVT đã có kết luận về việc VEC chỉ định thầu 8 trạm dừng nghỉ trên 3 tuyến cao tốc (Ảnh: Internet).

Kết luận này do ông Lê Đình Thọ - Thứ trưởng Bộ GTVT ký.

Theo đó, sai sót được xác định như sau: Việc Chủ tịch Hội đồng thành viên Tổng Công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc Việt Nam (VEC) ký hợp đồng với các Nhà đầu tư xây dựng các trạm dừng nghỉ: Cầu Giẽ - Ninh Bình, Nội Bài - Lào Cai, TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây không thông qua đấu thầu là không đúng khoản 3, điều 1, Luật Đấu thầu số 43/2013/QH13 ngày 26/11/2013: "Lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án đầu tư theo hình thức đối tác công tư (PPP), dự án có sử dụng đất", chưa đúng khoản 3, điều 34, Nghị định số 85/2009/NĐ-CP ngày 15/10/2009 của Chính phủ quy định: "Quy trình đấu thầu lựa chọn đối tác đầu tư để thực hiện dự án theo quy địĐièu Điều 54 của Luật Đầu tư được hướng dẫn của Bộ Kế hoạch và Đầu tư". 

Điều 54 Luật Đầu tư ngày 28/11/2005 quy định: "Đối với dự án quan trọng được xác định trong quy hoạch ngành có từ hai nhà đầu tư trở lên quan tâm thì việc lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án phải tổ chức đấu thầu theo quy định của pháp luật về đấu thầu".

Nguyên nhân để xảy ra sai sót, đoàn xác minh của Bộ khẳng định, do lỗi chủ quan của HĐTV, trách nhiệm chính là Chủ tịch HĐTV VEC, Tổng Giám đốc, Phó Tổng Giám đốc, cá nhân tổ chức tham mưu ký hợp đồng với các nhà đầu tư xây dựng trạm dừng nghỉ trên 3 tuyến cao tốc không thông qua đấu thầu.

Tổng cộng có 8 trạm dừng nghỉ ở 3 tuyến cao tốc trên được thực hiện không thông qua đấu thầu. Trong đó, một trạm dừng nghỉ trên tuyến đường cao tốc TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây được chỉ định do Công ty Cổ phần phát triển đầu tư Thái Sơn, Bộ Quốc phòng thực hiện.

Chủ tịch HĐTV VEC đã ký hợp đồng với công ty này triển khai đầu tư xây dựng trạm giai đoạn 1 hơn 39 tỷ đồng, giai đoạn 2 hơn 47,4 tỷ đồng với thời gian tạm xác định hoàn vốn 20 năm.

Theo tìm hiểu của PV, vào năm 2015, thời điểm ông Mai Tuấn Anh là Tổng Giám đốc VEC (hiện nay là Chủ tịch HĐTV VEC) đã có văn bản 1065/VEC-KHĐT kiến nghị HĐTV VEC “rút ngắn tiến độ” ký hợp đồng nguyên tắc với nhà đầu tư Thái Sơn cho trạm dừng nghỉ tại km41+100 thuộc dự án đường cao tốc TP.Hồ Chí Minh – Long Thành – Dầu Giây. Trong khi VEC chấp thuận chủ trương cho nhà đầu tư thực hiện nghiên cứu đầu tư dự án, nhà đầu tư vẫn cần một khoảng thời gian để hoàn thiện phương án đầu tư và các hồ sơ dự án liên quan.

Điều này thể hiện trong một loạt văn bản, giấy tờ. Văn bản số 1065 gửi HĐTV VEC do ông Mai Tuấn Anh ký ngày 8/4/2015 cho biết: Ngày 4/11/2014, Công ty Cổ phần phát triển đầu tư Thái Sơn, Bộ Quốc phòng có văn bản số 236/2014/CV-TS xin đầu tư xây dựng trạm dừng chân, tiếp nạp nhiên liệu và dịch vụ ăn uống trên cao tốc TP.Hồ Chí Minh – Long Thành – Dầu Giây. Trước đó, hạng mục này đã được Bộ GTVT chấp thuận tại quyết định phê duyệt dự án đầu tư số 334/QĐ-BGTVT ngày 13/2/2007.

VEC đã có văn bản số 4621/VEC-QLKT đồng ý về nguyên tắc việc nhà đầu tư Thái Sơn tham gia nghiên cứu đầu tư trạm dừng nghỉ tại Km41+100, đề nghị xây dựng phương án đầu tư bao gồm thiết kế tổng thể và phương án tài chính để VEC xem xét. Tiếp đó, Công ty Thái Sơn có công văn số 03/2015/CV-TS trình phương án đầu tư trạm dừng nghỉ với tổng mức đầu tư 225 tỷ đồng (bao gồm 2 giai đoạn, trong đó giai đoạn 1 là 135 tỷ, giai đoạn 2 là 90 tỷ).

Sau khi xem xét, VEC có văn bản số 858/VEC-KTCMNT ngày 25/3/2015 yêu cầu nhà đầu tư phải hoàn thiện hồ sơ thiết kế và cập nhật tổng mức đầu tư, phương án tài chính theo các ý kiến của phòng KTCNMT và ban HLD… VEC đã nhận được văn bản số 65 ngày 31/3/2015 của Công ty Thái Sơn về việc đề xuất ký hợp đồng nguyên tắc cho trạm dừng nghỉ tại km 41+100 dự án đường cao tốc Hồ Chí Minh – Long Thành – Dầu Giây.

Cũng chính vì điều này, dư luận đặt ra câu hỏi: Vai trò của ông Mai Tuấn Anh trong việc để công ty của "Út trọc” thâu tóm dự án xây trạm dừng nghỉ trên các tuyến cao tốc ra sao? Tại sao ông Mai Tuấn Anh lại muốn "rút ngắn tiến độ", đẩy nhanh việc ký hợp đồng nguyên tắc với công ty sân sau của "Út trọc"?

Ngoài trạm dừng nghỉ trên, một trạm dừng nghỉ của dự án Cầu Giẽ - Ninh Bình do Công ty cổ phần Đầu tư dịch vụ thương mại Tân Thịnh thực hiện. Giá trị hợp đồng được ký kết trong giai đoạn 1 là 62 tỷ đồng, giai đoạn 2 chưa xác định. Hiện, công trình này đã hoàn thành đưa vào khai thác từ tháng 12/2014. Thời gian hoàn vốn tạm thời xác định trong 50 năm.

Ngoài ra còn có các trạm dừng nghỉ dự án cao tốc Nội Bài - Lào Cai là: Trạm dừng nghỉ Km22+900 giá trị hợp đồng giai đoạn 1 là 113 tỷ đồng, thời gian hoàn vốn tạm xác định là 21 năm. Đơn vị trúng thầu là Công ty TNHH Phước An; Trạm dừng nghỉ Km57+500 giá trị hợp đồng giai đoạn 1 là 19 tỷ đồng, thời gian hoàn vốn tạm xác định là 28 năm. Đơn vị trúng thầu là Công ty TNHH Tuấn Tú – Phú Thọ. Trạm dừng nghỉ Km117+500 giá trị hợp đồng là 39,5 tỷ đồng, thời gian hoàn vốn là 18 năm. Đơn vị trúng thầu là Công ty CP Phú Thịnh – Phú Thọ;

Trạm dừng nghỉ Km171+500 bên trái tuyến, đơn vị trúng thầu là Công ty Vietbus; Trạm dừng nghỉ Km171+500 bên phải tuyến, đơn vị trúng thầu là Công ty VECS, công ty con của VEC; Trạm dừng nghỉ Km236+940 giá trị hợp đồng khoảng 147,4 tỷ đồng, thời gian hoàn vốn chưa xác định (tính đến thời điểm tháng 5/2015). Đơn vị trúng thầu là Công ty TNHH đầu tư dịch vụ Long Hải.

Căn cứ vào kết luận của Bộ GTVT về các nội dung tố cáo, Bộ này đưa ra kiến nghị Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp: Xử lý trách nhiệm đối với nguyên Chủ tịch HĐTV, thành viên HĐTV, VEC, sai sót do ban hành Nghị quyết, ký hợp đồng với các nhà đầu tư trạm dừng nghỉ Cầu Giẽ - Ninh Bình, Nội Bài - Lào Cai, TP.HCM-Long Thành - Dầu Giây không thông qua đấu thầu; Chỉ đạo VEC xử lý trách nhiệm của tổ chức, cá nhân trong việc tham mưu ban hành nghị quyết và ký hợp đồng với các nhà đầu tư trạm nghỉ 3 cao tốc trên không thông qua đấu thầu.

Nhiều ý kiến cho rằng, cơ quan chức năng cần tiếp tục làm rõ trách nhiệm của những người "cầm cân nảy mực" tại VEC, đặc biệt là vai trò của Tổng Giám đốc thời điểm đó - người đã ký tờ trình gửi HĐTV về nội dung nêu trên. Bởi, mặc dù trong kết luận đã chỉ rõ nguyên nhân là do lỗi chủ quan của HĐTV, trách nhiệm chính là của Chủ tịch HĐTV VEC, Tổng giám đốc, Phó Tổng giám đốc, các tổ chức, cá nhân tham mưu ký nghị quyết và ký hợp đồng... nhưng trong phần xử lý trách nhiệm lại không hề đề cập đến vai trò của Tổng Giám đốc... (!?)

Về vấn đề này, Chất lượng Việt Nam Online sẽ tiếp tục thông tin!

Trước đó, VEC đã có báo cáo về tình hình thực hiện đầu tư xây dựng các trạm dừng nghỉ trên các tuyến đường cao tốc do VEC quản lý, khai thác, trong đó nêu ra hàng loạt sai phạm của lãnh đạo VEC trong khoảng thời gian 2011 – 2016 nêu rõ: Phòng thẩm định VEC và ban QL dự án các đường cao tốc phía bắc (NEPMU) do VEC làm chủ đầu tư đã làm việc tại hiện trường từ tháng 6 đến tháng 7/2018, rà soát tất cả 8/8 dự án trạm dừng nghỉ. Sau khi rà soát lại toàn bộ quy trình đầu tư 8 dự án trên đã phát hiện ra những sai phạm nghiêm trọng của nhà đầu tư như: Nhà đầu tư chưa tuân thủ thiết kế cơ sở được duyệt. Đa phần việc chỉ định thầu các dự án trạm dừng nghỉ xuất phát từ đề xuất của ông Nguyễn Văn Nhi, Phó tổng giám đốc VEC. Sau đó được Hội đồng thành viên VEC (nhiệm kỳ 2011-2016) xem xét, chấp thuận chủ trương đơn vị thực hiện. Đặc biệt, đối với dự án trạm dừng nghỉ trên cao tốc TP.Hồ Chí Minh – Long Thành – Dầu Giây, lãnh đạo VEC nhiệm kỳ 2011-2016 đề xuất chỉ định thầu cho Công ty Cổ phần phát triển đầu tư Thái Sơn, Bộ Quốc phòng tại văn bản số 1065/VEC-KHĐT ngày 8/4/2015. Sau một thời gian dài triển khai thực hiện dự án, công ty Thái Sơn đã không đáp ứng được tiến độ, chậm trễ trong việc thi công xây dựng (giai đoạn 1 chậm tới 17 tháng, giai đoạn 2 chưa triển khai…).

 Nguyễn Huệ