'Ẩn khuất' đằng sau những con số đẹp của Ngân hàng Quốc dân

Theo báo cáo tài chính vừa công bố của Ngân hàng TMCP Quốc Dân (NCB, mã chứng khoán: NVB), trong quý III/2018, lợi nhuận trước thuế chỉ đạt chưa đầy 1,6 tỷ đồng, giảm gần 20% so với cùng kỳ 2017. Nguyên nhân chính khiến lợi nhuận sụt giảm mạnh là do tái cơ cấu lại danh mục tài sản, giảm khá lớn phần vốn vay từ các tổ chức tín dụng khác. Cùng với đó, lợi nhuận thuần từ hoạt động kinh doanh giảm gần 84% và mang về chưa đầy 4,6 tỷ đồng.

Trong kì, thu nhập lãi thuần của NCB là gần 253 tỷ đồng, tăng 11% so với cùng kì. Trong khi đó, lãi thuần từ hoạt động dịch vụ lại giảm mạnh 52,4%, đạt hơn 4 tỷ đồng. 

Cũng trong quý III/2018, NCB đã giảm mạnh khoản vay từ các tổ chức tín dụng khác còn khoảng 297 tỷ, trong khi đó cùng kỳ năm ngoái con số là 4.845 tỷ đồng. Hoạt động kinh doanh ngoại hối không có nhiều khởi sắc khi vẫn ghi nhận lỗ gần 14 tỷ đồng, tương đương năm trước. Đồng thời, chứng khoán đầu tư cũng lỗ gần 15,5 tỷ đồng trong 3 tháng qua, trong khi cùng kì năm trước hoạt động này mang về khoản lãi hơn 28 tỷ đồng.

Như vậy, trong quý III, tổng thu nhập hoạt động của ngân hàng đã giảm gần 6,6% so với cùng kì xuống mức gần 228 tỷ đồng. Trong khi đó, chi phí hoạt động lại tăng gần 3,6% lên hơn 223 tỷ đồng.

Một điều rất đáng chú ý, tính đến hết 30/9, tổng tài sản của NCB đạt hơn 69.505 tỷ đồng, giảm 3,3% so với đầu năm.

Theo báo cáo gần nhất, ngân hàng NCB ghi nhận nắm giữ gần 6.500 tỷ đồng trái phiếu của công ty VAMC. Đây là số nợ xấu ngân hàng bán cho VAMC từ năm 2013, để nắm giữ các trái phiếu không có lãi suất.

Khác với nhiều ngân hàng tích cực dự phòng cho các trái phiếu này sau đó mua lại và xóa khỏi bảng cân đối tài sản, quy mô dự phòng của NCB hiện tại chỉ khoảng 90 tỷ đồng. Năm ngoái các trái phiếu này của NCB đã được kéo dài thời hạn thêm 5 năm, sẽ đáo hạn từ năm 2023 – 2027, giúp ngân hàng có thêm thời gian xử lý.

Thực tế, từ năm 2014 đến nay, theo quy định của đề án tái cấu trúc ngân hàng, NCB đã phải dành gần 500 tỷ đồng lợi nhuận để xử lý nợ và tài sản có vấn đề, bên cạnh việc trích lập dự phòng rủi ro tín dụng thông thường đối với các khoản cho vay mới.

Ngoài việc bán nợ cho VAMC, trong các năm gần đây NCB thực hiện nhiều giao dịch với các công ty mua bán nợ khác. Tuy vậy, thay vì nhận được tiền mặt từ các giao dịch này, ngân hàng phải ghi nhận hàng nghìn tỷ phải thu từ các công ty mua bán.

Cụ thể, theo báo cáo của ngân hàng đến cuối tháng 6, tổng giá trị ngân hàng phải thu của nhóm công ty mua bán nợ này khoảng 3.000 tỷ đồng. Bao gồm Công ty mua bán nợ Quốc tế (1.539 tỷ đồng), Công ty mua bán nợ miền Bắc (786 tỷ đồng), Công ty mua bán nợ Thế hệ mới (685 tỷ đồng).

Các giao dịch này khiến tổng giá trị các khoản phải thu của NCB tăng gấp 4 lần từ năm 2014 đến nay. Cộng thêm các khoản lãi, phí phải thu hàng nghìn tỷ đồng và tài sản có khác chờ phân bổ rất lớn, tổng giá trị các tài sản có khác của NCB hiện lên tới hơn 10.000 tỷ đồng, chiếm 14% tổng tài sản của ngân hàng. Tuy vậy, ngân hàng dự phòng rất ít cho khối tài sản phải thu này.

Cũng theo báo cáo của ngân hàng NCB, các chính sách kế toán liên quan đến hoạt động mua bán nợ cũng như hoạt động cho vay; trích lập dự phòng liên quan của ngân hàng nằm trong đề án tái cấu trúc đang được trình cơ quan có thẩm quyền phê duyệt.

Trong khi việc xử lý nợ xấu chưa có dấu hiệu tích cực, NCB vẫn chưa tăng được vốn chủ sở hữu để có thêm nguồn tiền thực chảy vào ngân hàng.

Theo tìm hiểu, kế hoạch tăng vốn điều lệ của ngân hàng nhiều năm qua đều không thành công. Trong đại hội cổ đông diễn ra đầu năm nay, NCB cũng thông qua kế hoạch phát hành cổ phiếu để tăng vốn điều lệ thêm 2.000 tỷ đồng lên 5.000 tỷ. Kế hoạch tăng vốn này sẽ có sự tham gia của đối tác chiến lược nước ngoài. Tuy nhiên, đến thời điểm hiện tại ngân hàng chưa công bố thêm thông tin nào về đợt tăng vốn này.

An Nhiên