Báo chí đồng hành, góp phần đưa thông tin KH&CN đến gần hơn với công chúng

Báo chí là kênh quan trọng, góp phần trong quá trình triển khai đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước về các hoạt động kinh tế, xã hội nói chung và các hoạt động KH&CN nói riêng. Góp phần định hướng dư luận xã hội, phản ánh sâu sắc, toàn diện, tạo sự đồng thuận của các tầng lớp nhân dân, góp phần đưa nhanh kết quả nghiên cứu vào cuộc sống và sản xuất kinh doanh, nâng cao nhận thức của người dân về vai trò của khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo trong phát triển kinh tế, xã hội của đất nước.

Tiếp theo thành công của 7 lần tổ chức, Giải thưởng báo chí về KH&CN lần thứ 8 chính là hoạt động thiết thực của Bộ KH&CN nhằm tôn vinh, tuyên dương, khen thưởng những tác giả có tác phẩm báo chí đạt chất lượng cao. Những tập thể, cá nhân có đóng góp trong công tác tuyên truyền về KH&CN.

Báo chí góp phần đưa KH&CN đến gần hơn với người dân

Phát biểu tại lễ trao Giải thưởng Báo chí về Khoa học và Công nghệ năm 2019, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) Chu Ngọc Anh cho biết, trong năm 2019, ngành KH&CN tập trung triển khai các nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm được Chính phủ chỉ đạo để phát huy tiềm năng của các ngành, lĩnh vực, tạo động lực phát triển đất nước nhanh và bền vững, góp chung vào các thành tựu phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

Nhiều chỉ tiêu tổng hợp cho thấy đóng góp của khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo vào phát triển kinh tế - xã hội ngày càng rõ nét. Đóng góp của năng suất các yếu tố tổng hợp (TFP) vào tăng trưởng GDP 2019 đạt 46,11%, tính cả giai đoạn 2016-2019 là 44,46%, cao hơn nhiều so với mức bình quân 33,58% giai đoạn 2011-2015; tốc độ tăng năng suất lao động tiếp tục có bước tăng trưởng khá, đạt 6,2%;... 

Trong những tháng đầu năm 2020, toàn ngành KH&CN dồn sức, chung tay cùng cả nước phòng, chống dịch COVID-19 với phương châm “chống dịch như chống giặc” như chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ. Ngay từ những ngày đầu tiên bùng phát dịch, Bộ KH&CN đã phối hợp với các cơ quan của Quốc hội, Chính phủ, Viện Hàn lâm KH&CN Việt Nam, Viện Hàn lâm khoa học xã hội Việt Nam huy động đông đảo lực lượng các nhà khoa học trong và ngoài nước khẩn trương bắt tay vào hoạt động nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ phục vụ phòng, chống dịch. Trong thời gian ngắn, nhiều nhiệm vụ KH&CN đã được thực hiện thành công; các kết quả nghiên cứu được ứng dụng ngay vào cuộc sống, góp phần quan trọng trong công tác phòng, chống dịch.

Cũng theo Bộ trưởng Chu Ngọc Anh, hoạt động nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ thường khô khan, thầm lặng. Các nhà khoa học ít có điều kiện bộc bạch, chia sẻ các khó khăn, vất vả của hoạt động nghiên cứu với công chúng. Nhiều thành tựu KH&CN phục vụ xã hội ẩn chứa phía sau các thành tựu phát triển kinh tế - xã hội, ít khi được thông tin rộng rãi đến người dân.

Tuy nhiên, trong những năm vừa qua, lực lượng các nhà khoa học Việt Nam luôn tự hào có sự sát cánh của đội ngũ phóng viên, biên tập viên, nhà báo khắp cả nước đã tích cực tham gia tuyên truyền về KH&CN, truyền tải những nội dung vốn rất khô cứng đến đông đảo bạn đọc. Nhiều thành tựu nghiên cứu cũng được truyền thông rộng rãi, góp phần nâng cao nhận thức của người dân về vai trò của KH&CN. Trong năm 2019 vừa qua, đã có hàng ngàn tin, bài, phóng sự, tọa đàm,... liên quan đến các lĩnh vực hoạt động của KH&CN đã được đăng tải trên các phương tiện truyền thông đại chúng Trung ương và địa phương.

“Giải thưởng Báo chí về KH&CN” được tổ chức định kỳ hằng năm để trao tặng cho những tác phẩm/nhóm tác phẩm báo chí xuất sắc về KH&CN của công dân Việt Nam đăng tải trên các phương tiện truyền thông đại chúng được cơ quan có thẩm quyền cấp giấy phép hoạt động. Được tổ chức lần đầu vào năm 2012, Giải thưởng đã ghi nhận và tôn vinh hàng trăm tập thể, nhà báo, tác giả có tác phẩm/nhóm tác phẩm báo chí xuất sắc về KH&CN.

Năm nay, Ban Tổ chức tiếp tục nhận được số lượng lớn các tác phẩm, nhóm tác phẩm tham gia dự thi, phản ánh được đầy đủ, sôi động các hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo trong cả nước. Thay mặt cho Lãnh đạo Bộ, tôi đánh giá cao sự làm việc tận tụy, khoa học, khách quan của Hội đồng xét chọn các cấp. Đặc biệt, tôi xin chúc mừng các nhà báo đã có các tác phẩm đạt Giải thưởng Báo chí về KH&CN năm 2019. Chúc các nhà báo tiếp tục có nhiều tác phẩm chất lượng, góp phần tạo được sự đồng thuận, thống nhất ý chí của toàn xã hội và cùng hành động để KH&CN tiếp tục đóng góp cho sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội và bảo vệ tổ quốc.

Nhân sự kiện Lễ trao Giải thưởng báo chí về KH&CN hôm nay, tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành nhất tới quý vị lãnh đạo các Bộ, ban, ngành và toàn thể các nhà báo, phóng viên, biên tập viên các cơ quan thông tấn, báo chí đã luôn đồng hành với ngành KH&CN trong suốt thời gian qua và mong muốn tiếp tục nhận được sự hợp tác, chia sẻ trong thời gian tới", Bộ trưởng Chu Ngọc Anh nói.

Tôn vinh những tấm gương nhà báo, phóng viên tiêu biểu

Cùng phát biểu tại sự kiện, ông Hồ Quang Lợi, Phó Chủ tịch thường trực Hội Nhà báo Việt Nam, Chủ tịch Hội đồng Chung tuyển Giải thưởng Báo chí về KH&CN năm 2019 cho hay, trong suốt quá trình hình thành và phát triển, hoạt động KH&CN đã gặt hái được nhiều thành tựu, đóng góp to lớn cho sự phát triển kinh tế - xã hội. Để thúc đẩy nền KH&CN nước nhà, vai trò của công tác truyền thông KH&CN đã được đặt đúng vị trí, là một trong những nhiệm vụ quan trọng để gắn kết cộng đồng và giới nghiên cứu, chuyển tải các chủ trương định hướng phát triển KH&CN, các kết quả nghiên cứu, ứng dụng KH&CN, nâng cao kiến thức về KH&CN cho người dân,...

Ông Hồ Quang Lợi nhấn mạnh, trong những năm qua, công tác truyền thông KH&CN đã có những bước tiến vượt bậc, ngày càng khẳng định vai trò quan trọng góp phần giới thiệu những thành tựu nổi bật của khoa học trong nước và thế giới. Sứ mệnh của truyền thông KH&CN góp phần truyền bá được văn hóa yêu khoa học đến với công chúng, xây dựng xã hội trọng khoa học, và phát triển đất nước dựa vào KH&CN. Đặc biệt, công tác truyền thông KH&CN đã hướng đến việc mở rộng văn hóa khoa học đó là cung cấp các kiến thức và cơ hội trải nghiệm khoa học, kĩ thuật tiên tiến cho thế hệ trẻ; truyền lửa, chắp cánh, kết nối tình yêu khoa học giữa các nhà nghiên cứu với thế hệ trẻ.

Góp phần ghi nhận đóng góp của các nhà báo, “Giải thưởng Báo chí về khoa học và công nghệ” do Bộ KH&CN tổ chức hàng năm, góp phần vinh danh những nhà báo có tinh thần khoa học, những nhà báo đã nỗ lực hết mình, tìm tòi, phát hiện, phản ánh mọi lĩnh vực của Bộ KH&CN nói riêng và của ngành KH&CN nói chung, đóng góp cho sự phát triển KH&CN của đất nước bằng chính các tác phẩm của mình. Đồng thời thông qua các bài viết góp phần nâng cao nhận thức của xã hội về vai trò của KH&CN trong thời kỳ phát triển và hội nhập. Đồng hành với Giải thưởng Báo chí về KH&CN, Hội Nhà báo Việt Nam luôn hợp tác với Bộ KH&CN với tinh thần trách nhiệm cao, với mục đích tạo ra một môi trường nghiệp vụ thực sự hữu ích đối với các nhà báo, phóng viên và biên tập viên.

"Trong suốt 8 năm qua, tôi đánh giá cao Cơ quan thường trực chủ trì tổ chức ngày càng chuyên nghiệp, bài bản, chất lượng với tinh thần trách nhiệm cao đã tổ chức thành công Giải thưởng báo chí về KH&CN. Đây là giải thưởng có uy tín, quy trình chặt chẽ khoa học nhằm tạo ra một môi trường nghiệp vụ thực sự hữu ích đối với các nhà báo, phóng viên và biên tập viên. Tôi mong rằng, Cơ quan thường trực tiếp tục đổi mới, tổ chức tốt hơn nữa Giải Báo chí về KH&CN hàng năm, nâng tầm của Giải cả về quy mô và chất lượng; thu hút ngày càng nhiều tác phẩm báo chí xuất sắc cả về nội dung tư tưởng và hình thức thể hiện; tôn vinh và động viên khen thưởng kịp thời, xứng đáng cho các nhà báo", ông Hồ Quang Lợi cho biết.

Phó Chủ tịch thường trực Hội nhà báo Việt Nam nhấn mạnh, trong bối cảnh hiện nay, bên cạnh những cơ hội to lớn, chúng ta cũng phải đối mặt với khó khăn, thách thức không nhỏ. Tình hình thế giới và khu vực biến động mạnh, chuyển đổi sâu sắc, khó lường; những tác động chưa từng có do đại dịch COVID-19 đã làm kinh tế thế giới rơi vào khủng hoảng, chứa đựng những thách thức lớn, tác động sâu sắc đến Việt Nam.

Ngay từ những ngày đầu tiên dịch bệnh bùng phát, thực hiện chỉ đạo của Lãnh đạo Chính phủ, Bộ KH&CN đã phối hợp xác định, đề xuất các nhiệm vụ, giải pháp phục vụ công tác phòng chống dịch; kịp thời triển khai theo quy trình đặc biệt các nhiệm vụ KH&CN cấp quốc gia nghiên cứu về đặc điểm dịch tễ học, chế tạo bộ kit phát hiện virus corona chủng mới (SARS-CoV2), kháng thể đơn dòng, phác đồ điều trị, robot và máy thở phục vụ tình huống ứng phó với các cấp độ dịch bùng phát.

"Chính trong bối cảnh đó, điều tôi thấy thiêng liêng và sâu sắc chính là tinh thần tiên phong, tinh thần cống hiến của những người làm báo. Tinh thần đó đã chứng minh dù ở thời chiến hay thời bình, dù là nhiệm vụ thường xuyên hay đột xuất, thì các nhà báo luôn đồng hành với các lực lượng tuyến đầu và sẵn sàng cống hiến.

Tôi tin tưởng rằng, với việc tiếp tục phát động Giải thưởng báo chí của Bộ KH&CN trong những năm tiếp theo, sẽ có nhiều nhà báo bản lĩnh, dũng cảm đột phá, mang tới độc giả, khán thính giả cả nước những thông tin KH&CN có giá trị, thể hiện đậm nét vai trò của KH&CN đối với đời sống và sản xuất", ông Hồ Quang Lợi nhấn mạnh.

Giải thưởng Báo chí về KH&CN năm 2019 thu hút gần 500 tác phẩm dự thi

Theo Bộ KH&CN, năm 2019, Giải thưởng đã nhận được sự tham gia của hầu hết các cơ quan báo chí, đặc biệt của các cơ quan thông tấn báo chí lớn ở trung ương và địa phương với gần 500 tác phẩm thuộc 04 loại hình báo chí. Thông qua các tác phẩm báo chí, bức tranh về hoạt động KH&CN có những chuyển động quyết liệt, KH&CN Việt Nam đã có những đóng góp mạnh mẽ cho sự phát triển của các ngành chủ chốt. Minh chứng rõ nét cho sự chuyển động thể hiện ở thành tựu phát triển của các ngành, lĩnh vực nổi bật như: nông nghiệp, công nghiệp, xây dựng, giao thông, y tế, an ninh quốc phòng… trong thời gian qua đều có sự đóng góp của KH&CN.

Giải thưởng năm nay trao tặng 03 giải Nhất, 04 giải Nhì, 04 giải Ba và 05 giải Phụ. Các tác giả đoạt giải được nhận Giấy Chứng nhận của Ban tổ chức Giải thưởng, Biểu trưng Giải thưởng “Báo chí về khoa học và công nghệ năm 2019” và phần thưởng đối với giải Nhất, Nhì, Ba và Giải phụ theo Quy định. Riêng với giải Nhất, các tác giả còn được nhận Cúp và Bằng khen của Bộ trưởng Bộ KH&CN.

Một số hình ảnh tại Lễ trao Giải thưởng Báo chí về KH&CN năm 2019:

Phong Lâm