Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng: 6 nhóm giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp, giúp nền kinh tế bứt phá

Đó là khẳng định của Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng tại Hội nghị trực tuyến Chính phủ với doanh nghiệp sáng 9/5/2020. Hội nghị có chủ đề: “Cùng nỗ lực, vượt thách thức, đón thời cơ, phục hồi nền kinh tế”.

Doanh nghiệp đang gặp khó khăn kép

Theo Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng, đại dịch Covid-19 đã ảnh hưởng nghiêm trọng toàn cầu, khiến cho kinh tế thế giới rơi vào tình trạng suy thoái, năm 2020 dự báo tăng trưởng âm khoảng 3%.

Diễn biến phức tạp của dịch bệnh Covid-19 đã ảnh hưởng lớn đến sự phát triển của toàn bộ khu vực doanh nghiệp. Cộng đồng doanh nghiệp đã gặp “khó khăn kép”: vừa thiếu hụt nguyên liệu đầu vào, vừa bị giảm mạnh thị trường đầu ra tiêu thụ hàng hoá và xuất khẩu, nhất là các ngành hàng tham gia sâu vào mạng lưới sản xuất, chuỗi giá trị toàn cầu. Số lượng doanh nghiệp thành lập mới giảm mạnh, quy mô doanh nghiệp bị thu hẹp, số doanh nghiệp đăng ký tạm ngừng kinh doanh có thời hạn tăng 33,6% so cùng kỳ 2019.

Cuối tháng Tư vừa qua, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã tiến hành khảo sát nhanh gần 130.000 doanh nghiệp. Kết quả cho thấy, khoảng 86% doanh nghiệp bị ảnh hưởng tiêu cực bởi dịch Covid-19; Các doanh nghiệp quy mô càng lớn thì tỷ lệ chịu tác động tiêu cực từ Covid-19 càng cao. Doanh thu 4 tháng đầu năm 2020 giảm mạnh xuống còn khoảng 70% so cùng kỳ năm 2019, và dự báo cả năm tiếp tục bị sụt giảm.

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng, một trong những khó khăn lớn nhất của các doanh nghiệp hiện nay là thiếu vốn, đặc biệt là vốn lưu động. Có trên 45% số doanh nghiệp đang bị thiếu hụt nguồn vốn cho sản xuất kinh doanh. Khó khăn về thị trường, nguồn thu, dòng tiền đã khiến nhiều doanh nghiệp buộc phải sử dụng các biện pháp cắt giảm tiền lương và lao động.

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng khẳng định, cộng đồng doanh nghiệp đang gặp rất nhiều khó khăn, nhất là trong bối cảnh đang đối mặt với nhiều thách thức, như tình trạng đứt gãy chuỗi cung ứng, chuỗi giá trị vẫn chưa thể khắc phục ngay trong thời gian tới, sẽ tiếp tục gây ảnh hưởng lớn tới các doanh nghiệp; hiện tượng mua bán, sáp nhập doanh nghiệp trong thời gian tới có thể diễn ra mạnh mẽ hơn, nguy cơ các doanh nghiệp tiềm năng của Việt Nam có thể sẽ bị thâu tóm với giá rẻ…

Cần nắm bắt thời cơ mới

Theo Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng, thì hiện nay, uy tín và vị thế của Việt Nam đang được đánh giá rất cao qua những thành công đạt được trong công tác phòng, chống đại dịch Covid-19. Đây là cơ hội để thế giới biết tới Việt Nam với lợi thế đặc biệt về “sự tin cậy chiến lược”, là điểm đến đầu tư an toàn và sẵn sàng đón nhận các dòng vốn chuyển dịch tới Việt Nam. Lợi thế này có thể tạo đà cho Việt Nam đi trước một bước để phục hồi nền kinh tế, thiết lập vị thế mới trên trường quốc tế- Bộ trưởng nhấn mạnh. 

Theo Bộ trưởng, tác động từ dịch Covid-19 đã tạo ra nhận thức mới, xu hướng tiêu dùng mới; xuất hiện các mô hình kinh doanh mới, đem lại cơ hội thị trường để hình thành các chuỗi giá trị, liên kết mới và phát triển bứt phá. Và đây thực sự là cơ hội giúp các doanh nghiệp Việt Nam nhìn nhận, sát hạch lại năng lực thực sự, sức chống chịu, khả năng thích nghi trước biến cố thị trường, tái cơ cấu sản xuất, chuyển đổi chiến lược.

Hơn nữa, các hiệp định thương mại tự do mới như CPTPP, EVFTA… chính thức có hiệu lực sẽ tạo lợi thế lớn cho các doanh nghiệp Việt Nam tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu, đổi mới trang thiết bị, công nghệ với chi phí hiệu quả hơn nhằm nâng cao năng lực và sức cạnh tranh của doanh nghiệp Việt Nam.  

Nhiều chuyên gia kinh tế có uy tín trong và ngoài nước đã nhận định đây là thời cơ quý báu, không dễ gì có được khi Việt Nam đang hội tụ đầy đủ các yếu tố và điều kiện để tạo nên cú hích lớn cho sự phát triển thần kỳ- Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh.

Mặc dù phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức, nhưng ý chí kiên cường của dân tộc Việt Nam đã được phát huy hơn bao giờ hết. “Cộng đồng doanh nghiệp đã và đang nêu cao tinh thần vượt khó, tự lực, tự cường, nỗ lực thích ứng với tình hình mới, duy trì sản xuất - kinh doanh và việc làm cho người lao động”, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nói.

Doanh nghiệp Việt Nam đã rất chủ động có giải pháp tự cứu mình. Nhiều sáng kiến đã được triển khai để khắc phục tác động tiêu cực của dịch bệnh COVID-19, ví dụ như: Áp dụng giờ làm linh hoạt; cắt giảm chi phí sản xuất; tìm kiếm nguồn cung ứng nguyên vật liệu thay thế; thị trường tiêu thụ sản phẩm, đặc biệt là tập trung khai thác thị trường nội địa, nhanh nhạy nắm bắt cơ hội kinh doanh mới; ứng dụng công nghệ số trong sản xuất kinh doanh;…

Hỗ trợ doanh nghiệp, giúp nền kinh tế bứt phá

Với tinh thần luôn đồng hành, sát cánh cùng doanh nghiệp, thời gian qua người đứng đầu Chính phủ, các Bộ, ngành và địa phương đã thường xuyên gặp gỡ, trao đổi, nắm bắt kịp thời tình hình khó khăn của doanh nghiệp, chỉ đạo quyết liệt thực hiện nhiều chính sách, giải pháp để tháo gỡ khó khăn cho sản xuất kinh doanh, điển hình như: Chỉ thị số 11 của Thủ tướng Chính phủ, là nền tảng định hướng cho các chính sách cụ thể tiếp đó như: Nghị quyết số 42, Nghị định số 41 của Chính phủ.

Các chính sách vừa qua đã phần nào chia sẻ được những tổn thất mà doanh nghiệp phải gánh chịu. Thể hiện qua con số 88% doanh nghiệp được khảo sát đã nhận định các nhóm giải pháp Chính phủ ban hành theo Chỉ thị số 11 là phù hợp và kịp thời.

Tuy nhiên, cộng đồng doanh nghiệp vẫn còn rất nhiều mong mỏi, kỳ vọng vào những quyết sách và hành động mạnh mẽ hơn nữa từ phía các cơ quan nhà nước, để đồng hành cùng doanh nghiệp, vượt qua thách thức, nắm bắt thời cơ.

Khẳng định điều doanh nghiệp mong mỏi nhất hiện nay, là Chính phủ, các bộ ngành, địa phương đơn giản hóa thủ tục hành chính, đảm bảo tính minh bạch, rõ ràng, nhất quán trong các quy định, chính sách, hơn là “hỗ trợ bằng tiền”, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh: “Ngay lúc này chúng ta cần phải có những hành động nhanh và mạnh hơn để hỗ trợ doanh nghiệp chớp lấy thời cơ ‘vàng”, nhằm phục hồi và phát triển bứt phá, kích thích tăng trưởng”.

Với tư cách Tư lệnh cơ quan tham mưu tổng hợp của Chính phủ, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng đã đề xuất 6 nhóm giải pháp để vừa hỗ trợ doanh nghiệp, vừa làm sao để giúp nền kinh tế bứt phá.

Cụ thể, trước hết, là phục hồi chuỗi cung ứng, chuỗi giá trị bị đứt gẫy, xây dựng và phát triển chuỗi giá trị mới. Duy trì ổn định các loại nguyên vật liệu phục vụ sản xuất mà Việt Nam có lợi thế, hạn chế xuất khẩu những mặt hàng trong nước có nhu cầu nhằm tạo điều kiện cho doanh nghiệp trong nước phát triển; tập trung phát triển sản xuất các loại vật liệu cơ bản, vật liệu mới để bảo đảm tự chủ nguồn nguyên vật liệu trong nước, thay thế một phần nguồn nhập khẩu.

Đồng thời, hình thành và phát triển các chuỗi cung ứng hàng hóa, chuỗi liên kết thuần Việt, xây dựng và triển khai hệ thống truy xuất nguồn gốc, đáp ứng quy định, tiêu chuẩn theo đúng thông lệ quốc tế để kịp thời ứng phó với phương án chuyển hướng xuất khẩu sang các thị trường mới.

Thứ hai, theo Bộ trưởng, cần thực hiện các giải pháp kích cầu thị trường nội địa bằng cách tăng tổng cầu trong nước thông qua kích thích tiêu dùng và hỗ trợ các doanh nghiệp phân phối các mặt hàng thiết yếu, các ngành du lịch, lưu trú, bán lẻ, thương mại điện tử…

Bộ trưởng đã nhắc đến việc xem xét hỗ trợ cho các doanh nghiệp tung ra các gói dịch vụ hàng hóa khuyến mại cho người tiêu dùng, người dân; có chính sách tài khóa như miễn, giảm thuế VAT cho các sản phẩm, dịch vụ để giúp doanh nghiệp giảm giá thành sản phẩm, kích cầu tiêu dùng trong nước.

Đồng thời, cần thúc đẩy đầu tư công; tiếp tục rà soát các quy định về ngân sách, đầu tư, xây dựng, tháo gỡ kịp thời các rào cản khó khăn, vướng mắc, tạo điều kiện thuận lợi đẩy nhanh tiến độ thực hiện, giải ngân và nâng cao hiệu quả các dự án đầu tư công.

“Tháo gỡ nút thắt trong lĩnh vực bất động sản, đặc biệt phát triển thị trường nhà ở xã hội cũng là một đòn bẩy để kích cầu nội địa”, Bộ trưởng nhấn mạnh.

Thứ ba, theo Bộ trưởng, phải đẩy mạnh hoạt động quảng bá du lịch, đầu tư.

Thứ tư, hỗ trợ phục hồi, đổi mới hoạt động sản xuất - kinh doanh gắn với việc làm và nuôi dưỡng nguồn thu cho ngân sách.

Thứ năm, đẩy mạnh triển khai các chính sách, giải pháp khuyến khích doanh nghiệp chuyển đổi số, phát triển kinh tế số...

Thứ sáu, thực hiện nhất quán và triệt để cải cách thủ tục hành chính, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, tập trung giải quyết các điểm nghẽn, bất cập làm cản trở doanh nghiệp phát triển…

Các bộ, ngành, địa phương phải ưu tiên giải quyết các khó khăn của doanh nghiệp thuộc ngành, lĩnh vực, địa bàn được giao quản lý; xác định đây là một trong những nhiệm vụ hàng đầu trong hành động; kiên quyết xử lý nghiêm và kịp thời các trường hợp gây nhũng nhiễu, thao túng, chi phối khi thực thi công vụ, vi phạm quy định của pháp luật, làm chậm thời gian, tiến độ thực hiện các nhiệm vụ được giao- Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh.

Lê Kim Liên