Bộ trưởng "Sao Khuê" và Báo chí

Không ngần ngại trả lời các vấn đề “nóng”

Đã gần 2 năm nay, mỗi tháng một lần, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Vũ Đức Đam lại chủ trì cuộc họp báo Chính phủ. Ở đó, vị Bộ trưởng trẻ nhất nội các, có sinh nhật đúng vào ngày thành lập Đảng (3/2), luôn “đối mặt” với hàng chục câu hỏi về những vấn đề nhức nhối nhất của dư luận.

Bộ trưởng Vũ Đức Đam năm 2010 đã được trao giải Sao Khuê.

Từ chuyện “vĩ mô” như thanh tra đất đai Đà Nẵng, Trung Quốc đưa tàu vào biển Đông, giá vàng, tái cơ cấu các “ông lớn”…đến những chuyện thường nhật, ảnh hưởng đến đời sống dân sinh như: “hòn đá lạ” ở đền Hùng, loa phường “hành” dân, bữa cơm cho những đứa trẻ vùng cao….đều được phóng viên báo đứng lên chất vấn.

Rất bình tĩnh đáp lại, Người phát ngôn của Chính phủ mới 51 tuổi này gần như không cần đến sự trợ giúp của Bộ nào, vẫn rành mạch làm rõ từng câu hỏi của báo giới, với những tư liệu và phân tích sắc sảo.

Như chuyện “hòn đá lạ ở đền Hùng”, Bộ trưởng Vũ Đức Đam trả lời đã khiến nhiều người cầm bút giật mình và xấu hổ, vì đã viết những bài báo làm hoang mang độc giả về chuyện mê tín, thần thánh: “Dân tộc Việt Nam ta với mấy nghìn năm lịch sử, đã vượt qua rất nhiều khó khăn, thách thức của thiên tai, địch họa, gây dựng đất nước đến ngày hôm nay, bảo vệ được chủ quyền của đất nước, chiến thắng trước rất nhiều kẻ địch mạnh hơn chúng ta rất nhiều lần. Chúng ta chiến thắng trước hết là nhờ chúng ta có chính nghĩa, chúng ta có lòng yêu nước, dân tộc Việt Nam tự hào là cần cù, sáng tạo, dũng cảm. Chúng ta chiến thắng thiên tai, địch họa bằng sức mạnh đó chứ không phải bằng sức mạnh nào mang tính chất bùa chú”.

Mỗi lần trả lời xong, ông thường khiêm tốn hỏi lại người vừa phỏng vấn mình: “Không biết, tôi trả lời thế đã hài lòng bạn chưa?”.

Đương nhiên, phần lớn những lời diễn giải ngắn ngọn, sâu sắc ấy đều khiến cánh phóng viên hài lòng. Thế nên, các buổi họp báo Chính phủ luôn là lúc người ta thấy các cơ quan truyền thông tranh nhau giơ tay, để được hỏi “anh Đam” về các vấn đề độc giả báo mình quan tâm.

Có lần, trong chương trình “Dân hỏi – Bộ trưởng trả lời”, Người đứng đầu Văn phòng Chính phủ sau khi giải thích xong về các vấn đề kinh tế, đã hỏi lại người phỏng vấn mình khái niệm “suy giảm kinh tế”. Bởi, nếu nhà báo nắm “lơ mơ” thì khi đưa phóng sự lên tivi, khán giả có thể sẽ hiểu sai sự thật…Người biên tập sau đó đã phải thừa nhận rằng, chị rất phục Bộ trưởng Vũ Đức Đam vì chưa thấy ai hỏi lại mình như vậy.

Con nông dân chính hiệu

Phòng làm việc của ông khác hẳn với phòng làm việc của nhiều người khác. Bởi nó chỉ có bộ bàn ghế rất bình thường, một con chuột cảm ứng và màn hình lớn treo trên tường. Không thấy “trình diễn” những tủ sách to, với các huân chương, huy hiệu, kỷ niệm chương hoàng tráng…

“Bố mình là nông dân. Hồi kháng chiến theo Cách mạng, bị giặc đánh cho gần như điếc tai” – vị Bộ trưởng trẻ tuổi kể lại chuyện ngày xưa.

Hồi đó, chàng thanh niên Vũ Đức Đam là người duy nhất học “trường làng” ở tại xã Ngũ Hùng, huyện Thanh Miện, tỉnh Hải Dương được tuyển chọn đi du học, cùng với các bạn là “gà chọi” các trường chuyên, lớp chọn trên cả nước.

Có lúc đi học phải mặc áo rách của chị, ăn không đủ no…nên "anh Đam" nung nấu khát vọng phải học thật nhiều, để đưa đất nước đi lên. Anh sang Bỉ, được học về ngành Thông tin và trở về nước làm cán bộ Công ty Dịch vụ kỹ thuật và Xuất nhập khẩu, Tổng cục Bưu điện.

Rồi lần lượt trải qua các cương vị, như Phó Vụ trưởng Vụ Khoa học Công nghệ và Hợp tác Quốc tế Tổng cục Bưu điện; Phó Vụ trưởng Vụ Quan hệ Quốc tế, rồi Vụ trưởng vụ Asean; Thư ký, trợ lý cho Thủ tướng Võ Văn Kiệt, Trợ lý Cố vấn Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Bắc Ninh, Thứ trưởng Bộ Thông tin - Truyền thông, Bí thư kiêm chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ninh.

Ít ai biết, hồi còn là Vụ trưởng, tuổi đời mới hơn 30, người cán bộ trẻ tuổi ấy đã “đóng vai” bồi bàn trong một khách sạn lớn ở Hà Nội, với mụch đích để…tự học ngoại ngữ, khi được giao tiếp trực tiếp với khách nước ngoài.

Cho đến nay, khi đã là Tiến sĩ kinh tế, anh vẫn khuyên và noi gương cho mọi người về tinh thần hiếu học.

Đồng thời, anh cũng hay ân cần, căn dặn các nhà báo, phải cân nhắc cẩn thận mỗi khi viết bài, vì mỗi câu chữ đưa lên sẽ ảnh hưởng lớn đến tâm lý của người dân…

Hôm “đăng đàn” trong chương trình “Dân hỏi – Bộ trưởng trả lời” xong, Bộ trưởng Vũ Đức Đam vẫn còn “lăn tăn” vì đã chót dùng từ “lạm phát”. Vì theo ông, nói cho những người dân bình thường nhất nghe thì phải chọn những từ dễ hiểu, chứ không được dùng thuật ngữ.

Hoàng Lan