Cà chua đội giá trở thành món ăn xa xỉ

Thành phố Sao Paulo của Brazil nổi tiếng với các nhà hàng Ý cùng với số lượng lớn người dân sinh sống mang quốc tịch Italia. Bởi vậy, thật là một cú sốc khi có vài nhà hàng thông báo rằng các món với nguyên liệu chính là cà chua sẽ bị loại khỏi thực đơn của họ. Cà chua là nguyên liệu chính trong hầu hết các món ăn của Ý.

Sự thay đổi không ngờ tới này đến sau khi giá của cà chua tăng vọt trong hơn 1 năm qua tại Brazil. Theo Viện địa lý và Thống kê Brazil (IBGE), có thời điểm mức độ tăng rơi vào khoảng 150%. Tầm ảnh hưởng của vấn đề này đã vượt ra khỏi phạm vi của những chiếc bàn ăn khi chính phủ phải chịu sức ép ngày càng lớn của việc kiềm chế lạm phát gia tăng, một vấn đề đang rất được quan tâm tại quốc gia lớn nhất Nam Mỹ này.

Không ai cho rằng Brazil đang trở lại những ngày u ám của đợt siêu lạm phát năm 1990. Vào thời điểm đó, tỉ giá luôn đạt ngưỡng cao: hơn 2000%. Tuy nhiên, vào cuối tuần, giá cả các mặt hàng đang tăng lại được đăng trên các trang bìa tin tức của một số tạp chí hàng đầu của quốc gia này. Trên một trang báo, bàn chân của Tổng thống Brazil Dilma Rousseff được khắc họa đang dẫm nát một quả cà chua.

Áp lực

Nhà hàng Nello nổi tiếng của thành phố Sao Paulo là nơi đầu tiên được lên các trang báo với quyết định loại bỏ cà chua ra khỏi thực đơn của nhà hàng. Động thái này được chính thức thông báo trên trang mạng xã hội Facebook của nhà hàng.

“Tôi không muốn trở nên giàu có mà tôi chỉ ước là mình trồng được một cây cà chua mà thôi!”

Quản lý nhà hàng, ông Augusto Mello trả lời phỏng vấn của BBC cho biết rằng sở dĩ cửa hàng ông làm như vậy là để nâng cao nhận thức của mọi người. Chúng tôi thường chỉ trả 2 reais (đồng Brazil/ 1 đô) cho một kg cà chua tươi. Nhưng giờ đây giá cả leo thang, chúng tôi đang phải trả tới 7 reais (3,5 đô) cũng với một kg như vậy. Chúng quá đắt cho một nhà hàng, để đáp ứng được nhu cầu của người dân cần mua những 1 tấn cà chua mỗi tháng.

Các chuyên gia cho biết rằng sở dĩ có sự tăng giá này là do sự kết hợp của nhiều yếu tố. Theo ông Leonardo Machado – chuyên gia đến từ Liên đoàn chăn nuôi và nông nghiệp, bang Goias-vùng sản xuất cà chua lớn nhất Brazil cho biết rằng giá cà chua tăng cao nguyên nhân chính là do có một phần diện tích được cắt ra dành cho các vườn ươm. Bên cạnh đó còn có một số nguyên nhân khác như mưa lớn, giá nhiên liệu tăng cao cộng với nhu cầu lớn về số lượng cà chua.

Cắt giảm

Thực phẩm là lĩnh vực mà người tiêu dùng Brazil đang gặp nhiều áp lực nhất, đồng thời nó cũng là một vấn đề nhạy cảm mang tính chất chính trị. Bà Mariliza Leitao, một giáo viên âm nhạc đã nghỉ hưu chia sẻ rằng bà đã loại hẳn cà chua ra khỏi chế độ ăn của mình bởi bà không đủ điều kiện để mua chúng với giá cao như vậy.

Nhiều người còn lợi dụng giá cà chua rẻ ở các quốc gia lân cận với Brazil như Argentina và Paraguay để buôn lậu sản phẩm này nhằm thu lời cao. Tuy nhiên, bên cạnh các nhân tố về mùa vụ, các chuyên gia cho rằng điều này phản ánh mức độ lạm phát đang dần tăng lên ở Brazil. Trong tháng 3, mức độ lạm phát (tính theo chu kì 1 năm) tăng lên tới 6.59%. Trong khi tỉ lệ này thấp hơn so với một số nền kinh tế mới nổi nhưng trên thực tế nó vẫn lớn hơn so với mục tiêu mà chính phủ Brazil đặt ra chỉ giữ ở mức 4.5%.

Hình ảnh biếm họa việc tăng giá cà chua ở Brazil

Theo bà Alessandra Ribeiro, một nhà kinh tế học tại trung tâm tư vấn tư nhân Tendencias có trụ sở tại Sao Paulo lý giải nguyên nhân giá cả tăng cao. Giá cả tăng cao bởi nhiều lý do. Một mặt, số lượng tiền lương tăng cao, cùng với tỉ lệ thất nghiệp ở mức thấp kỉ lục. Trong khi ngân hàng Trung tâm Brazil lại giảm mức lãi suất kích thích tiêu dùng. Mặt khác, các sản phẩm và đầu tư giảm mạnh. Kết quả là có sự mất cân bằng giữa cung và cầu, cầu lớn hơn cung, dẫn đến giá cả các mặt hàng tăng cao.

Vào thứ 4 vừa qua, trong những nỗ lực nhằm kiểm soát quá trình lạm phát, ngân hàng trung tâm đã tăng mức lãi suất từ 7.25% lên đến 7.5%. Mười năm về trước, vào năm 2003, mức lãi suất của Brazil là 23.5% - một trong những mức lãi suất cao nhất trên thế giới.

Người dân Brazil đã có những phản ứng hài hước với việc giá tăng giá cà chua. Trên trang mạng xã hội Facebook, người dân nơi đây đã trút hết những cảm xúc của họ về những thứ trở nên quá xa xỉ. Trên một trang mạng họ gọi cà chua với những cái tên như: Tomate caro hay Expensive Tomato. Tất cả đều có nghĩa là: “cà chua đắt đỏ”. Hàng loạt các bộ phim hoạt hình, những bức ảnh dàn dựng hài hước, châm biếm về loại quả này. Một chú thích của bức ảnh có ghi dòng chữ: “ Tôi không muốn trở nên giàu có mà tôi chỉ ước là mình trồng được một cây cà chua mà thôi!”

Thái Nguyễn