Cách chọn dùng rau, củ, quả không "ngậm độc"

Không nên "phó mặc" cho người bán

Nhiều người nghĩ rằng, khoai tây, khoai lang, lạc, củ cải, cà rốt, khoai môn,... nằm dưới đất nên không có độc như những loại rau, hoa, quả "lộ thiên". Nhưng thực tế lại không phải như vậy. Kể cả là củ hay là rau, hoa, quả, nếu chăm bón không đúng cách, sử dụng thuốc bảo vệ thực vật và bảo quản không hợp lý, có thể là nguồn cơn mang bệnh khi sử dụng.

Lựa chọn rau, củ, quả hợp lý là góp phần bảo vệ sức khỏe gia đình bạn. Ảnh minh họa

Một củ khoai tây khi đã mọc mầm, cạo phần vỏ thấy mầu xanh nhạt hoặc tím xanh, tưởng không bị ủng là có thể dùng vô tư. Tuy nhiên, nếu dùng phải những củ khoai tây đã mọc mầm, phần thịt có mầu như nói trên cần phải rất thận trọng. Cần cắt bỏ hoàn toàn những phần của củ khoai tây đã có mầu xanh hoặc tím xanh. Đó là những điểm "độc" cực kỳ dễ chết người.

Văn hóa chợ cóc, chợ tạm, chợ truyền thống ở Việt Nam đã ăn sâu bắt dễ từ ngàn đời nay. Khi người tiêu dùng vẫn chưa quen với loại hình kinh doanh hiện đại, mua bán trong các trung tâm thương mại và siêu thị thì các hình thức chợ truyền thống vẫn là nơi mua bán rau, củ, quả... tiện lợi nhất cho người tiêu dùng.

Chị Nguyễn Thanh Vân ở Thanh Xuân - Hà Nội cho biết, nhà gần chợ Phùng Khoang, hôm nào đi làm về muộn chỉ cần ới bà hàng rau là ăn rau này, rau kia là tự khắc họ làm sạch, thậm chí rửa hộ, mang về chỉ việc nấu.

Theo các bác sỹ Viện Dinh dưỡng Quốc gia, cách làm như vậy của người tiêu dùng cực kỳ nguy hiểm. Dù có tin tưởng tới mấy nhưng kiểu mua sắm như vậy dễ dẫn đến nhiều nguy cơ mất vệ sinh, không đảm bảo sức khỏe.

Hoặc như nắm bắt được nhu cầu của người tiêu dùng và để tiện hơn cho các bà nội chợ, có không ít sạp rau, của nhỏ lẻ gọt sẵn vỏ khoai tây, khoai môn, hoặc rau thập cẩm... người mua chỉ việc mang về rửa qua và chế biến. Tuy nhiên, nước bẩn, người bán làm ra không phải bán ngay mà có khi để cả ngày trời, rau, củ bị "oải", một số chất sẽ bị phai... sẽ không có lợi cho người dùng.

Điều các bác sỹ lưu ý người dùng là khi lựa chọn rau củ quả, nên thận trọng với những củ có solanine nếu bị lên mầm hoặc trong những loại rau củ, quả có dùng hóa chất, thuốc kích thích. Một số loại rau còn có thể nhiễm kim loại nặng, khuẩn Ecoli, Salmonella... Bằng mắt thường chắc chắn người tiêu dùng dù thông thái tới mấy cũng không nhận biết được rau nào là độc hoặc không độc. Nhưng trước tiên, về góc độ cảm quan, khi lựa chọn rau của quả, ngoài khẳng định nguồn gốc sản phẩm của người bán, người mua có thể kiểm tra mầu sắc hoặc nhận biết xem rau, củ, quả còn tươi hay không.

Văn hóa chợ truyền thống, tiện lợi nhưng cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ an toàn về vệ sinh thực phẩm. Ảnh minh họa

Điều quan trọng là người tiêu dùng nên chọn mặt, gửi vàng ở những điểm bán rau sạch, rau bán trong siêu thị, trung tâm thương mại có kiểm dịch, có nơi bảo quản nhiệt độ hợp lý, có nhãn mác và các chính sách bảo vệ sức khỏe cho người dùng.

Cách chọn và chế biến một số loại củ, quả

Khoai tây: - Chọn củ chắc, nhẵn nhụi, có một vài "mắt". Bạn đừng chọn những củ có những đốm màu xanh bởi ăn vào sẽ đắng và có thể bị ngộ độc nếu dùng lượng lớn.

- Bảo quản: Bạn không nên đựng khoai tây trong hộp nhựa mà để trong túi giấy. Nếu được giữ ở nơi tối, thoáng mát, khoai tây có thể "tươi" ít nhất 2 tuần. Bạn không nên cất khoai trong tủ lạnh vì có thể làm thay đổi mùi vị và độ ngon của nó.

- Chỉ nên gọt vỏ khoai ngay trước khi nấu. Loại củ giàu dinh dưỡng này có thể chế biến được nhiều món, bằng nhiều cách như rán, nấu súp, cháo nghiền, hấp, luộc, xào...

Súp lơ: - Chọn súp lơ được kết đặc, chắc, trông mềm mịn với hoa nhỏ màu trắng và lá màu xanh sáng. Những chiếc súp lơ để lâu, ôi sẽ có màu nhơ vàng và xuất hiện vài nốt mốc đen nhỏ.

- Bảo quản: Khi mua súp lơ về, bạn không rửa bởi khi dính nước nó sẽ nhanh hỏng, hãy để rau trong túi nhựa và cất ở ngăn mát của tủ lạnh. Cách này có thể giữ tươi súp lơ trong 5 ngày.

- Khi chế biến súp lơ, bạn cần cắt bỏ phần cuống. Súp lơ rất nhanh chín nên dù luộc, hấp, nấu, bạn cũng nên làm nhanh tay.

Bưởi, cam, quýt, chanh: - Bưởi, cam chín trông sẽ đầy đặn, chắc, cầm nặng tay, có vỏ màu sáng đẹp. Quýt thì có màu vàng sẫm, bóng, vỏ mỏng, có khi hơi xốp. Bạn chớ lựa những trái cam có những vết lõm. Chanh nên chọn quả trông còn rắn chắc, cầm nặng, vỏ mỏng, bóng, không bị lõm.

- Bảo quản: Bưởi, cam, chanh có thể để ở nhiệt độ phòng bình thường nhưng không giữ được lâu bằng gói trong túi nhựa và cất vào ngăn mát của tủ lạnh. Ngoài ra, bưởi có thể được bảo quản tốt ở nơi thoáng mát, trong túi lưới hay rổ. Nếu cất trong túi nhựa, bưởi sẽ nhanh bị hỏng.

- Sử dụng: Các loại quả trên đều rất giàu vitamin, có thể làm nước ép hoa quả, làm món tráng miệng, sử dụng khi chế biến thạch, kem trái cây, hoa quả ướp lạnh hay làm mứt...

Quả lê: - Không giống như hầu hết các loại trái cây khác, lê chín ngon hơn sau vài ngày hái xuống. Khi mua lê, bạn nên chọn những quả nhẵn, không có vết thâm và cầm chắc tay. Lê chưa chín có vỏ bóng và sáng, quả chín rồi có màu mờ xỉn hơn.

- Bảo quản: Quả lê không rửa, dựng đứng và để trong phòng nhiệt độ thường cho chín dần (thường 2-5 ngày). Muốn lê nhanh chín, bạn có thể đặt mỗi quả vào một túi giấy cùng với một quả táo (loại quả thải ra khí etylen, kích thích rau trái nhanh chín). Lê đã chín nên được bảo quản trong tủ lạnh.

- Bạn có thể thưởng thức lê bằng các cách như: Cắt lê thành lát mỏng làm nguyên liệu cho món rau trộn dầu giấm, sấy khô để chế biến sandwich phô-mai lê ít béo, xắt nhỏ dùng để ướp thịt hoặc cá cùng với hành, tiêu, giấm và một số gia vị khác, cắt miếng ăn tươi...

Nhiều loại rau xanh non nhưng lại "ngậm độc". Ảnh minh họa

Quả táo: - Chọn quả táo chắc, có màu sáng và không bị vết thâm nào, có mùi thơm thoang thoảng dễ chịu. Vỏ táo nhìn sạch và bóng

- Cách giữ tươi táo tốt nhất là cất vào ngăn để rau trái trong tủ lạnh (được khoảng 2 tuần). Ở phòng nhiệt độ bình thường, táo chín rất nhanh và dễ hỏng.

- Táo bổ miếng, ăn ngay hoặc làm sốt, súp, nấu cùng một số loại thịt khác đều ngon.

Cà chua: - Chọn cà chua đã chín hẳn, nhìn đầy đặn, cầm nặng tay, màu đỏ, thơm.

- Bạn không nên mua cà chua được giữ trong tủ lạnh và cũng đừng bảo quản loại quả này bằng cách đó. Nhiệt độ thấp có thể làm cà chua mất độ tươi ngon cũng như giảm chất dinh dưỡng.

Nếu mua cà chua còn xanh, bạn có thể làm nó nhanh chín bằng cách để cà vào trong túi giấy cùng với một quả chuối hoặc quả táo trong 1-2 ngày.

- Cà chua có thể dùng để chế biến nhiều món, làm nước ép, sốt...

Cách chọn rau ăn lá: Không nên chọn những bó rau có màu xanh quá đậm, quá muớt, lá bóng mà nên chọn màu xanh nhạt, cây rau có vẻ hoi cằn. + Rau ăn ngọn (rau lang, rau muống, đọt bầu bí): không nên mua những bó rau có ngọn vươn ra quá dài, vì những bó rau này dùng thuốc kích thích sinh truởng quá liều và không đảm bảo thời gian cách ly. + Rau cải: khi mua nên bẻ ngang phần gốc, ếu thấy có nuớc từ thân tiết ra thì rau cải đã bị dùng đạm quá nhiều, ông đảm bảo thời gian cách ly, hàm luợng Nitrat trong rau rất cao. + Rau muống: không nên mua những bó rau có cọng to hon bình thuờng, rau giòn, lá màu xanh đen, nhìn từ xa mặt trên của lá rau rất bóng và muớt, vì rau này dùng quá nhiều đạm hoặc phân bón lá. Khi luộc rau, nuớc luộc khi nóng có màu xanh nhạt, khi nguội nuớc biến thành màu xanh đen và có vẩn kết tủa đen. + Rau bí: không mua bó rau ngọn dài và non, khoảng cách giữa các lóng xa nhau (ngọn vươn dài), tay cuống mập và ngắn, ít lông to, ngọn bí màu xanh nhạt, lá màu xanh đen... là những loại rau bị bón thừa đạm, phun nhiều phân bón lá và chua đủ thời gian cách ly. + Rau cần: Khi thấy thân rau to, ngó rau trắng ngần, rau nhanh bị héo, nếu để đến ngày hôm sau thì rau héo úa, thân khô tóp lại nhăn nheo, khi xào nấu lá rau biến màu xanh đen... là loại rauị phun quá nhiều phân bón qua lá và có khả năng còn du luợng thuốc bảo vệ thực vật. + Các loại quả đậu: không nên mua những quả khi nhìn quả bóng nhẫy, ít lông to là do đã bón nhiều đạm hoặc phun nhiều phân bón lá. Nếu quả đậu không có vết sâu bệnh là do nguời trồng đã phun quá nhiều thuốc trừ sâu bệnh và không đảm bảo thời gian cách ly. + Đối với củ quả: không nên chọn những trái quá lớn, mà chọn những trái có kích thuớc vừa phải hoặc hoi nhỏ, không chọn những trái da căng và có vết nứt dọc theo thân, những trái da xanh bóng

Nguyễn Nam