Cân yến - lượng vàng vẫn… hớ hàng

Giá bạch yến có giá 70 triệu đồng/kg và yến huyết có giá từ 150 - 170 triệu đồng/kg 

“Phù phép” màu yến

Giá yến đắt hơn giá vàng. Tuy nhiên, việc kiểm định loại thực phẩm đặc biệt này đang bị bỏ ngỏ phần nào, dẫn đến sự hỗn loạn thị trường yến. Giá tổ yến nước ta dao động 20 - 30 triệu đồng/kg. Cao cấp hơn, bạch yến lên đến 70 triệu. Đặc biệt, 1kg yến huyết từ 150 - 170 triệu đồng.

Nhiều sản phẩm yến sào cũng được các doanh nghiệp bán qua mạng, giao hàng trực tiếp, dĩ nhiên là chất lượng không ai kiểm chứng được. Đó là lý do, mấy năm trở về đây, thị trường yến sào xuất hiện nhiều chiêu thức độn yến, làm yến giả... để đánh lừa người tiêu dùng.

Như đã nói, có sự chênh lệch rất lớn về giá giữa từng loại yến. Thế nên, những chiêu thức phổ biến là yến trắng nhuộm thành yến huyết, yến độn (dùng tổ yến vỡ rồi vá, độn thêm tinh bột hay đường hóa học vào yến tinh chế), yến làm bằng tinh bột, phun sương để tăng trọng lượng...

Thậm chí để làm sạch lông chim dính vào tổ yến, công nhân sau khi cắt nhỏ tổ yến đã ngâm vào thuốc tẩy. Bên cạnh đó, yến vụn sẽ được cho vào khuôn, đóng thành tổ, đem sấy một ngày một đêm thì cho ra thành phẩm gồm nhiều dạng như: hình chiếc lá, hình tròn, hình dài... Để trở thành yến huyết, hoặc yến đặc biệt bán giá cao hơn, người ta nhuộm thêm màu vàng, đỏ. Một số cơ sở sử dụng H2O2 (hóa chất có độc tố, có thể gây ung thư, không dùng cho thực phẩm) để tẩy mùi tổ yến, còn SO2 và SO3 thì dùng để làm trắng tổ yến.

Người tiêu dùng nên tìm mua yến sào ở những nơi uy tín có nguồn gốc rõ ràng (Ảnh minh họa)

Tù chung thân vì 6 tấn yến lậu 

Ngày 4/6 vừa qua, TAND TP Hồ Chí Minh bắt đầu xét xử 5 bị cáo trong vụ án buôn lậu hơn 6 tấn nguyên liệu yến sào từ Malaysia và Indonesia vào Việt Nam, trị giá 72 tỷ đồng. Nguồn lợi quá lớn từ tổ yến thúc đẩy lòng tham của các đối tượng này, chúng nghĩ ra cách nhập lậu nguyên liệu yến vào nước ta thông qua các thị trường rẻ hơn, sẵn có hơn, sau đó đưa về “pha” với nguyên liệu yến thật.

Trong phiên tòa, VKS nhân dân TP Hồ Chí Minh đã đề nghị mức án chung thân vì tội “buôn lậu” cho bị cáo Võ Ngọc Phượng, chủ mưu trong vụ án này. Theo cáo trạng của VKS nhân dân tối cao, bị cáo Võ Ngọc Phượng (42 tuổi, ngụ Quận 6, TP Hồ Chí Minh) là chủ hộ kinh doanh yến sào Phúc Thịnh cùng với Lữ Chí Hào (30 tuổi, ngụ tại Quận 8, nhân viên của Phượng) là những đối tượng chính thực hiện hành vi nhập lậu về Việt Nam hơn 6 tấn nguyên liệu yến sào với tổng trị giá hơn 72 tỷ đồng, trong đó Phượng thu lợi bất chính với số tiền hơn 1,8 tỷ đồng từ năm 2008 đến ngày 19-12-2012.

Thế giới chỉ có 6 nước có được tổ yến nhờ khí hậu và điều kiện tự nhiên phù hợp, trong đó chất lượng tổ yến của nước ta cao hơn hẳn so với những nước xung quanh, sản lượng vẫn còn hạn chế do đó giá bán cũng cao hơn hàng nhập khẩu. Giá tổ yến của Malaysia mua tận gốc hiện nay dao động khoảng từ 9 - 12 triệu đồng/kg, bán ra trên thị trường khoảng 14 - 15 triệu đồng/kg loại thường thường và khoảng 20 - 30 triệu đồng/kg loại đẹp. 

Trong khi đó, giá tổ yến của VN hiện nay dao động khoảng từ 30 - 32 triệu đồng/kg loại thô (khoảng 10 tổ/100 gr) và từ 37 - 40 triệu đồng/kg loại đã làm sạch. Triệt phá được đường dây Võ Ngọc Phượng nhưng rõ ràng nhập lậu yến vẫn là con đường bất chính quá béo bở, chắc chắn sẽ còn có những “Võ Ngọc Phượng” khác nữa. Bởi vậy, người tiêu dùng có khi bỏ cả lượng vàng ra để mua cân yến, nhưng chẳng ai dám chắc chất lượng của loại thực phẩm này ra sao.

Yến sào Việt Nam có chất lượng tốt hơn hẳn các nước khác vì yếu tố thổ nhưỡng khí hậu thuận lợi

Phân biệt yến sào giả thế nào?

Có rất nhiều thông tin về cách phân biệt yến sào thật giả bằng dung dịch i-ốt hay ngâm nước nhưng các cửa hàng bán yến thường không chịu cho khách hàng thử hình thức này. Cách duy nhất là người tiêu dùng phải tìm hiểu thông tin về yến sào và nhận định chất lượng bằng cách nhìn, ngửi. 

Theo ông Nguyễn Tân Lập, chủ hộ nuôi yến tại Bình Thuận, tổ yến thật có mùi tanh, mùi ẩm mốc. Nhìn tổ yến màu trắng ngà chứ không trong. "Tổ yến làm giả rất khó đạt được mùi vị đặc trưng này, chúng thường có mùi lạ, hăng hắc hoặc mùi khác với yến thật. Khi mua yến về, ngâm một ít yến vào nước. Nếu tổ yến giả khi gặp nước sẽ nhão ra. Tổ yến thật khi ngâm hoặc nấu đều không tan nhão, mà từng sợi yến vẫn nguyên vẹn", ông Lập cho biết.

Một cách nữa là lấy tổ yến cho vào dung dịch i-ốt, nếu là giả sẽ chuyển sang màu xanh, do tinh bột tác dụng với dung dịch i-ốt biến thành màu xanh. 

"Đối với yến huyết, yến sào có màu đỏ, hồng khi nhúng một ít vào nước trà (chè xanh) nếu gặp yến giả nhuộm oxít sắt thì chúng sẽ phản ứng hóa học và đen sẫm lại, hoặc khi ngâm trong nước, tổ yến giả nhuộm phẩm màu sẽ bị mất màu, tan trong nước, còn tổ yến thật dù có đem nấu chin trong nước sôi 1000C vẫn còn nguyên màu sắc", ông Lập phân biệt.

Minh Hoàng (T/h)