Cảnh báo những biến cố bất lợi của kháng sinh nhóm quinolon, fluoroquinolon

author 13:59 27/05/2021

(VietQ.vn) - Mới đây, Cục Quản lý Dược đã có công văn gửi các đơn vị liên quan cung cấp các thông tin về tính an toàn của kháng sinh nhóm quinolon, fluoroquinolon.

Trước đó, theo tin tức trên báo Sức khỏe và Đời sống, Cơ quan Quản lý Thuốc và Thực phẩm Hoa Kỳ (US.FDA) thông báo cần tăng cường cảnh báo về nguy cơ hạ đường huyết nghiêm trọng và ảnh hưởng bất lợi lên sức khỏe tâm thần trong thông tin kê đơn của các kháng sinh nhóm fluoroquinolon tác dụng toàn thân sử dụng theo đường uống hoặc tiêm truyền. Nồng độ đường huyết thấp là nguyên nhân dẫn đến một số vấn đề nghiêm trọng, bao gồm cả hôn mê, đặc biệt ở người cao tuổi và bệnh nhân đái tháo đường đang điều trị bằng thuốc hoặc insulin.

US.FDA yêu cầu thông tin về các tác dụng bất lợi trên cần được thể hiện nổi bật hơn trên nhãn thuốc và nội dung cần nhất quán giữa các thuốc trong nhóm.

Cảnh giác biến cố bất lợi của kháng sinh nhóm quinolon, fluoroquinolon. Ảnh minh họa 

Quyết định này được đưa ra sau cuộc rà soát gần đây của US.FDA cho thấy có một loạt báo cáo về hạ đường huyết đe dọa tính mạng, trong đó, một số trường hợp có thêm cả tác dụng bất lợi trên tâm thần khi sử dụng các kháng sinh fluoroquinolon. Trên thế giới, nguy cơ hạ đường huyết nghiêm trọng và ảnh hưởng sức khỏe tâm thần cũng được Cơ quan Quản lý Dược phẩm Australia (TGA) cảnh báo.

Ngày 15/11/2018, Cơ quan Quản lý Dược phẩm Châu Âu (EMA) thông báo kết thúc cuộc rà soát về tác dụng bất lợi nghiêm trọng, gây tàn tật và không hồi phục liên quan đến việc sử dụng kháng sinh quinolon và fluoroquinolon tác dụng toàn thân theo đường uống, tiêm truyền hoặc dạng hít.

EMA kết luận ngừng giấy phép lưu hành các kháng sinh quinolon bao gồm cinoxacin, flumequin, acid nalidixic và acid pipemidic do các kháng sinh này chỉ được phê duyệt chỉ định điều trị một số ít loại nhiễm khuẩn mà hiện không còn sử dụng. Với các kháng sinh fluoroquinolon, EMA khẳng định việc sử dụng nên được giới hạn. Theo đó, không sử dụng kháng sinh fluoroquinolon trong các trường hợp: Điều trị nhiễm khuẩn có thể cải thiện mà không cần điều trị hoặc các nhiễm khuẩn không nghiêm trọng; Điều trị các nhiễm trùng không do vi khuẩn như viêm tuyến tiền liệt không do vi khuẩn (mạn tính); Dự phòng tiêu chảy khi đi du lịch hoặc nhiễm khuẩn đường niệu dưới tái phát; Điều trị các nhiễm khuẩn từ nhẹ đến trung bình nặng trừ khi các kháng sinh được khuyến cáo phổ biến khác không sử dụng được.

Sai lầm cần tuyệt đối tránh khi ăn cà rốt kẻo dễ ngộ độc(VietQ.vn) - Cà rốt là thực phẩm nhiều dinh dưỡng và khoáng chất nhưng khi ăn cà rốt không nên mắc sai lầm vì dễ gây ra tác dụng phụ không mong muốn.

Đặc biệt, lưu ý tránh sử dụng các kháng sinh fluoroquinolon ở bệnh nhân có tiền sử gặp tác dụng bất lợi nghiêm trọng với fluoroquinolon hoặc quinolon. Đặc biệt thận trọng khi sử dụng kháng sinh này ở người cao tuổi, bệnh nhân có bệnh thận, bệnh nhân đã ghép tạng hoặc người được điều trị bằng corticosteroid do có nguy cơ cao bị tổn thương gân. Khuyến cáo của Hội đồng Thuốc sử dụng cho người của EMA (CHMP) được gửi đến Ủy ban châu Âu và có quyết định pháp lý cuối cùng áp dụng trên toàn Châu Âu vào tháng 3/2019.

Trước đó, để giảm thiểu nguy cơ xảy ra phản ứng có hại nghiêm trọng có khả năng không hồi phục và gây tàn tật liên quan đến gân, cơ, xương và thần kinh trung ương do sử dụng các kháng sinh nhóm fluoroquinolon, US.FDA đã thông báo giới hạn sử dụng các thuốc này trong điều trị viêm xoang, viêm phế quản và nhiễm khuẩn đường niệu không phức tạp. Tại Việt Nam, Cục Quản lý Dược cũng có Công văn số 5748/QLD-ĐK ngày 27/4/2016 yêu cầu cập nhật thông tin dược lý đối với thuốc chứa kháng sinh fluoroquinolon theo khuyến cáo của US.FDA

Ngày 20/12/2018, US.FDA cảnh báo tăng nguy cơ đứt hoặc rách động mạch chủ ở bệnh nhân điều trị bằng kháng sinh fluoroquinolon tác dụng toàn thân sử dụng theo đường uống hoặc tiêm truyền. US.FDA đã rà soát các báo cáo biến cố bất lợi và 4 nghiên cứu quan sát được công bố chỉ ra nguy cơ phình động mạch chủ và tách thành động mạch chủ tăng liên quan đến việc sử dụng fluoroquinolon.

Nguy cơ nền biến cố phình động mạch chủ được ước tính dao động từ 9 biến cố/100.000 người/năm trong quần thể chung và đến 300 biến cố/100.000 người/năm ở quần thể có nguy cơ cao nhất. Động mạch chủ bị rách hay còn gọi là tách thành động mạch chủ, hoặc đứt phình động mạch chủ có thể dẫn tới xuất huyết nghiêm trọng, thậm chí tử vong.

Do nhiều nghiên cứu đã chỉ ra nguy cơ nguy cơ đứt và rách thành động mạch chủ tăng trên 2 lần ở những người sử dụng fluoroquinolon, US.FDA xác định vấn đề này cần cảnh báo cho cán bộ y tế và bệnh nhân. Theo đó, không nên sử dụng các kháng sinh fluoroquinolon ở bệnh nhân có nguy cơ cao gặp biến cố bất lợi trên trừ khi không có biện pháp điều trị thay thế.

Các bệnh nhân có nguy cơ cao gặp biến cố này bao gồm: tắc nghẽn hoặc phình động mạch chủ hoặc các mạch máu khác, tăng huyết áp, các rối loạn gen liên quan đến thay đổi mạch máu và người cao tuổi. US.FDA yêu cầu bổ sung cảnh báo về nguy cơ trên vào thông tin sản phẩm và hướng dẫn cho bệnh nhân của tất cả các kháng sinh fluoroquinolon tác dụng toàn thân. Trên thế giới, nguy cơ đứt hoặc rách động mạch chủ cũng được Cơ quan Quản lý Dược phẩm Australia (TGA) và Singapore (HSA) cảnh báo.

Theo tìm hiểu được biết, kháng sinh nhóm quinolon là một trong những kháng sinh vô cùng quan trọng với phổ tác dụng rộng, được ứng dụng phổ biến trong điều trị các bệnh lý nhiễm khuẩn. Khi được chỉ định dùng kháng sinh quinolon, người bệnh cần tuân thủ theo đúng hướng dẫn của bác sĩ.

Các kháng sinh nhóm quinolon là một nhóm các hoạt chất không có nguồn gốc từ tự nhiên, toàn bộ kháng sinh thuộc nhóm này được sản xuất bằng phương pháp tổng hợp hóa học. Kháng sinh nhóm quinolon hoạt động theo cơ chế ức chế ADN gyrase - một loại enzym có chức năng mở vòng xoắn ADN giúp sự sao chép và phiên mã của vi khuẩn diễn ra khi thuốc tác dụng sẽ ngăn cản sự tổng hợp ADN của vi khuẩn.

Ngoài ra, kháng sinh nhóm quinolon còn cho tác dụng cả trên mARN (ARN thông tin) từ đó ức chế sự tổng hợp protein của vi khuẩn. Kháng sinh nhóm quinolon là nhóm kháng sinh diệt khuẩn.

Cón đối với nhóm fluoroquinolone, đây là loại thuốc có cấu trúc chính bao gồm ciprofloxacin và levofloxacin - là vòng cacbon 6 cạnh gắn với phân tử fluoride. Những thuốc này tác động lên 2 enzyme của vi khuẩn có vai trò trong quá trình sao chép AND. Do fluoroquinolone hiện nay gắn với cả 2 enzym này chính vì thế vi khuẩn khó bị đột biến trở nên kháng thuốc và nâng cao tác dụng của thuốc.

Do có phổ kháng khuẩn rộng, fluoroquinolones cũng có đặc điểm khác khiến chúng trở thành nhóm kháng sinh tuyệt vời. Đầu tiên, chúng dùng được đường uống và không tiêm. Thứ 2, chúng có thể phân phối tới nhiều phần của cơ thể. Thứ 3, fluoroquinolones có thời gian bán thải dài, cho phép chỉ cần sử dụng 1 - 2 lần trong ngày. Thứ 4, ciprofloxacin được đào thải hầu hết qua thận khiến chúng có tác dụng mạnh trên nhiễm khuẩn tiết niệu.

An Dương (T/h)

Thích và chia sẻ bài viết:

tin liên quan

video hot

Về đầu trang