Có cần viện “Hàn lâm” khoa học nông nghiệp Việt Nam?

GS.TS Nguyễn Ngọc Kính, nguyên Vụ trưởng vụ KHCN, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn (NNPTNT) , cho biết, năm 2005, Bộ NNPTNT đã thành lập viện Khoa học nông nghiệp Việt Nam (là con số cộng của 8 viện chuyên đề thuộc ngành trồng trọt, nên tên gọi chính xác phải là Viện Khoa học Trồng trọt). Hiện nay, viện này có 17 đơn vị thành viên trực thuộc.

Viện "Hàn lâm" KH nông nghiệp Việt Nam.

Tên giao dịch quốc tế của viện là Vietnamese Academy of Agricultural Sciences (VAAS), tức là viện Hàn lâm khoa học nông nghiệp Việt Nam. (Hiện chỉ có 2 viện Hàn lâm được Chính phủ thành lập là Viện Hàn lâm KHCN Việt Nam và Viện Hàn lâm KHXH Việt Nam).

GS.TS Nguyễn Ngọc Kính và nhiều nhà khoa học khác đã phản đối thành lập viện này, vì nó vi phạm Nghị định 115 của Chính phủ. Nhưng quan trọng hơn, “viện to” này có bộ máy hoạt động gồm Ban Giám đốc và các phòng ban, có chức năng quản lý các “viện nhỏ” chuyên ngành. Tuy nhiên, các đề tài, dự án…các “viện nhỏ” lại phải báo cáo trực tiếp với Vụ KHCN của Bộ NNPTNT.

Vậy “viện lớn” này lập ra làm gì khi phải tốn ngân sách nuôi bộ máy cồng kềnh (viện trưởng hưởng lương như Thứ trưởng), các nhà khoa học của các viện chuyên ngành lại thêm một tầng quản lý nữa, trở thành “một cổ hai tròng”?

Gs Kính cho hay, hồi mới chuẩn bị lập “siêu viện” này, ông đã phản ánh với Vụ Tổ chức của Bộ KHCN và nhận được câu trả lời là Bộ KHCN không đồng ý thành lập như vậy, vì trái với quy định của Chính phủ.

Nhưng đến nay, viện “Hàn lâm” Khoa học Nông nghiệp không những được lập mà dự kiến Bộ NNPTNT còn chi tiền xây thêm các viện “hàn lâm” khác là Viện Khoa học Thủy lợi Việt Nam, Viện Khoa học Lâm nghiệp Việt Nam, Viện Khoa học Thủy sản Việt Nam.

GS Kính cho hay, các nước ở Đông Á không có ai có viện Hàn lâm Nông nghiệp.

Khi thành lập viện này, ở bên Nga, các nhà khoa học đã hỏi GS Kính: “Chúng tôi nghe nói Việt Nam mới lập viện Hàn lâm Nông nghiệp. Vậy viện có bao nhiêu viện sĩ để chúng tôi liên hệ, sang đó học tập?”.

GS Kính bảo, ông thấy ngượng, không dám trả lời thật các bạn nước ngoài.

Nên giảm bớt các "khâu trung gian" trong các cơ quan nghiên cứu Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Thị Minh từng phát biểu, bà mong muốn trong các cơ quan nghiên cứu, nên giảm bớt các "khâu trung gian", để các nhà khoa học thực sự làm đề tài, có thể trực tiếp tiếp cận nguồn ngân sách của Nhà nước, chứ không phải qua nhiều "cầu".

Chất lượng Việt Nam sẽ tiếp tục thông tin đến bạn đọc sự việc này.

Hoàng Tuân