“Cơ hội đang mở ra cho sách văn học thiếu nhi”

Trong những thập niên cuối thế kỉ 20 bước sang thế kỉ 21, văn học viết cho thiếu nhi thật sự đã trải qua những lúc thăng, lúc trầm, trăn trở và nỗ lực hết mình để có được những tác phẩm mới mẻ theo kịp đời sống hôm nay. Trao đổi với PV Chất Lượng Việt Nam, nhà văn Phong Điệp - Trưởng ban biên tập tuần báo Văn Nghệ Trẻ, Hội Nhà văn Việt Nam, tâm sự: "Tâm sinh lý của các bé lứa tuổi mầm non trong văn chương hiện vẫn chưa được khai thác nhiều, nên sẽ là đề tài hấp dẫn cho người viết".

Mảng văn học viết về thiếu nhi đang xuất hiện những tên tuổi mới như Nhà Thuyên, Nguyễn Xuân Thuỷ, Chu Thanh Huơng… hay một số tác giả nhỏ tuổi đang bắt đầu hình thành như Nguyễn Bình, Ngô Gia Thiên An, Vũ Hương Nam… Chị đánh giá như thế nào về những cây bút này?

Tôi thấy họ mang đến một không khí mới mẻ, trẻ trung. Không phải sách xuất bản của họ đều hay nhưng tác phẩm của họ đầy hứa hẹn. Tuy mới ở chặng đầu của văn chương, thậm chí văn chương của nhiều người còn khá non nớt, nhưng trí tưởng tượng và ngôn ngữ của họ phát triển rất phong phú. Tôi nghĩ nếu có thời gian rèn giũa, kinh nghiệm được bồi đắp thì các tác phẩm của họ sẽ có giá trị hơn.

Có ý kiến cho rằng chúng ta có 20 triệu trẻ em và tính ra hàng năm, số đầu sách của các nhà văn trong nuớc dành cho các em là thưa thớt, chưa đủ. Chị có đồng ý với nhận định đó?

Vâng! Tôi thấy nếu chúng ta tính tỷ lệ sách theo đầu người, cả sách cho người lớn và thiếu nhi, hiện nay là rất thấp. Lượng sách xuất bản cho thiếu nhi hiện nay

Nhà văn Phong Điệp cho rằng: Tâm sinh lý của các bé lứa tuổi mầm non trong văn chương hiện vẫn chưa được khai thác nhiều nên sẽ là đề tài hấp dẫn cho người viết.

là quá nhỏ nhoi so với nhu cầu thực tế. Chúng ta có một số lượng lớn trẻ em ở nông thôn, miền núi, các em có nhu cầu đọc sách nhưng không có điều kiện kinh tế để mua sách. Bây giờ là cơ chế thị trường, các đơn vị làm sách cũng cần phải sống, thu lợi nhuận. Vì vậy, tôi nghĩ rất khó để đạt được một cái lí tưởng là 20 triệu trẻ em đều được đọc sách. Hiện nay nền kinh tế nước ta còn sự chênh lệch rất sâu sắc giữa thành phố và nông thôn, đặc biệt là khu vực miền núi.

Trái với suy nghĩ của nhiều người, chị nghĩ rằng thời điểm hiện nay đang có nhiều cơ hội mở ra cho mảng văn học thiếu nhi cũng như đối với các tác giả viết cho thiếu nhi? Tại sao vậy?

Tôi dùng một câu dành cho thị trường sách văn học thiếu nhi ở Việt Nam hiện nay là “trăm hoa đua nở”. Hiện nay sách rất nhiều và rất đẹp, sách độc hại cũng có. Đây là cơ hội để các gia đình quan tâm đến sách thiếu nhi. Vì vậy, gia đình và bản thân các em phải biết chọn cho mình loại hoa thơm, hoa đẹp.

Chị từng đưa ra nhận định là hiện nay số lượng sách sính ngoại nhiều hơn sính nội; đặc biệt là sách dành cho thiếu nhi. Chị có thể lý giải cụ thể hơn?

Tôi nhận thấy rằng sách ngoại họ làm rất đẹp và sách hay chiếm tỷ lệ cao. Vì khi tìm mua những đầu sách để xuất bản tại Việt Nam, các đơn vị làm sách phải có sự chọn lọc, họ phải tìm sách nào bán chạy và được đánh giá cao ở thế giới để dịch ở Việt Nam. Đó là cơ chế sàng lọc của thị trường, nó không phải là cái hàng ngang để mọi người cùng tiến mà phải có người tiên phong, giống như nhà văn Nguyễn Nhật Ánh và cũng có những nhà văn chưa từng biết đến.

Hiện tại, chị quan tâm đến mảng nào của sách thiếu nhi?

Hiện nay tôi quan tâm đến lứa tuổi mầm non, nhi đồng. Tâm sinh lý của các bé lứa tuổi mầm non trong văn chương hiện vẫn còn thiếu vắng và chưa được khai thác, tâm lí của lứa tuổi này rất phong phú, đa dạng. Đây sẽ là đề tài hấp dẫn cho người viết.

Xin cảm ơn những chia sẻ của chị!

Phương Quốc thực hiện