Cơ hội giúp doanh nghiệp nhỏ và vừa hoạt động hiệu quả hơn

Theo thống kê mới đây từ Tập đoàn hệ thống công nghệ Hoa Kỳ Cisco, quá trình số hóa của các doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Việt Nam có thể đóng góp từ 24-30 tỷ USD vào GDP năm 2024. Tuy nhiên, vẫn còn hơn 70% doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Việt Nam phản ứng thụ động với những thay đổi của thị trường.

Các doanh nghiệp Việt Nam sử dụng gần 80% máy móc là nhập khẩu công nghệ cũ từ thập niên 1980-1990. Phần lớn doanh nghiệp nhỏ và vừa vẫn gặp nhiều rào cản trong chuyển đổi số. Cùng với đó, hầu hết doanh nghiệp nhỏ và vừa chưa có chiến lược ứng dụng các công nghệ số và chủ động hơn trước phản ứng thị trường hay có chiến lược số hóa để đổi mới. Điều này khiến các doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam đứng sau Philippines và Indoneisa về chuyển đổi số.

Đồng thời, theo khảo sát của Hiệp hội Phần mềm và Dịch vụ công nghệ thông tin Việt Nam cũng cho thấy, trên cả nước chỉ có 15% doanh nghiệp đang chuyển đổi số. Các doanh nghiệp nhỏ và vừa chưa tham gia nhiều vào quá trình này vì gặp khó khăn về vốn, nhưng cũng một phần xem rằng đây là câu chuyện của doanh nghiệp lớn.

Ông Nguyễn Việt Long, chuyên gia tư vấn chuyển đổi số cho hay, dự án thúc đẩy cải cách, nâng cao năng lực kết nối của doanh nghiệp nhỏ và vừa (LinkSME) nhận định, việc chuyển đổi số của doanh nghiệp Việt còn rất hạn chế. Có hiện tượng chủ doanh nghiệp vừa là người nghĩ ra và là người thực thi, sự chia sẻ của người lao động chưa nhiều. Điều đó dẫn đến mục tiêu chuyển đổi số của doanh nghiệp nhỏ và vừa không thể thực hiện được.

Nói rõ hơn về thực trạng chuyển đổi số của doanh nghiệp nhỏ và vừa của Việt Nam hiện nay, ông Long cho biết, một số nghiên cứu và khảo sát gần đây cho thấy thực trạng chuyển đổi số trong doanh nghiệp rất khiêm tốn. Nguyên nhân là chi phí đầu tư cao; hạ tầng công nghệ thông tin, nguồn nhân lực chuyển đổi số hạn chế; tổ chức quản lý; quy trình nghiệp vụ, chuỗi cung ứng cần chuẩn hóa.

Nhiều chuyên gia khác cho rằng, các doanh nghiệp lớn còn có bộ phận công nghệ thông tin, riêng doanh nghiệp nhỏ hiểu về công nghệ số đã là khó và hạn chế. Ngoài ra, trong việc chuyển đổi số còn có nhiều rào cản khác như: quy định, quy tắc công ty không phù hợp số hóa; thiếu cam kết, hiểu biết của người lao động và lãnh đạo doanh nghiệp…

Còn theo ông Nguyễn Văn Tuấn, Phó Tổng giám đốc VCCorp, nhà sáng lập Bizfly, các doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam thường có nhiều góc nhìn sai lầm như: chuyển đổi số chỉ dành cho doanh nghiệp lớn; tốn nhiều tiền, chuyển đổi số triển khai càng nhiều càng tốt, tiến trình diễn ra nhanh chóng; chuyển đổi số là chiếc đũa thần giúp doanh nghiệp cất cánh.

Với quan điểm này, ông Nguyễn Văn Tuấn khẳng định điều này là hoàn toàn sai lầm vì không chỉ doanh nghiệp lớn mà các doanh nghiệp nhỏ và vừa cũng cần chuyển đổi số. Nhiều doanh nghiệp đang làm nhưng không ý thức được đang thực hiện chuyển đổi số, ví dụ như: bán hàng online, bán hàng trên các sàn thương mại điện tử, dùng chatbot (thảo luận trực tuyến), dùng các hệ thống tự động hoá… 

Ngoài ra, với các doanh nghiệp nhỏ hay siêu nhỏ, một năm chi phí cho quá trình chuyển đổi số chỉ tốn vài chục triệu đồng, tương đương trung bình khoảng 1-2 triệu đồng/tháng, chưa bằng tiền lương trả cho một nhân viên cấp thấp trong công ty.

Theo ông Tuấn, việc chuyển đổi số nên được triển khai từ những khâu nhỏ nhất. Các doanh nghiệp nhỏ và vừa có thể triển khai từng khâu, không cần phải triển khai toàn bộ trên cả hệ thống doanh nghiệp. Ngoài ra, chuyển đổi số thành công cần thời gian và phải tùy mức độ, phạm vi lựa chọn của từng doanh nghiệp. Giai đoạn đầu triển khai sẽ tốn chi phí, mất thời gian. Tuy nhiên nếu thành công, chuyển đổi số sẽ giúp doanh nghiệp nhỏ và vừa hoạt động hiểu quả hơn”, ông Tuấn nhận định.

Mai Phương