Cơn sốt tiền ảo: Nhà đầu tư Việt chớ dại lao vào Bitcoin, để rồi khốn quẫn

Cơn sốt của các đồng tiền ảo mà chủ chốt là đồng Bitcoin đang trở thành vấn đề được giới tài chính quan tâm trong những ngày qua. Cuối tuần trước, đồng Bitcoin đã có lúc lập mức giá kỷ lục là hơn 5.000 USD/Bitcoin.

Tại Việt Nam, trong những ngày qua, nhiều doanh nghiệp Việt Nam bắt đầu nhập khẩu một loạt máy tính nhằm xử lý dữ liệu giải mã để “đào” Bitcoin với mục tiêu kiếm lời là chính.

Theo trình bày của các doanh nghiệp nhập khẩu, máy “đào” Bitcoin là máy xử lý dữ liệu tự động, do Công ty Công nghệ Bitmain của Trung Quốc sản xuất. Trong đó, Antminer L3+ được lắp đặt từ chip đồ họa để phục vụ chính cho việc giải mã hệ thống chuỗi SHA256 (thị trường gọi đặc trưng là Bitcoin).

Trào lưu nhập khẩu này nổi lên chỉ một tuần sau khi Thủ tướng Chính phủ ra quyết định 1255/QĐ-TTg ngày 21/8/2017 phê duyệt Đề án hoàn thiện khung pháp lý để quản lý, xử lý đối với các loại tài sản ảo, tiền điện tử, tiền ảo. Quyết định 1255 này đã khiến dư luận xôn xao về khả năng tiền ảo sẽ được Pháp luật Việt Nam thừa nhận và sớm có khung pháp lý phù hợp để điều chỉnh và quản lý hoạt động kinh doanh tiền ảo. Nguyên nhân của trào lưu nhập khẩu này là bắt nguồn từ nhiều yếu tố khác nhau, trong đó yếu tố chi phối là giá Bitcoin tăng chóng mặt và nhiều người hy vọng sẽ giàu lên nhanh chóng từ lượng tiền đầu tư ít ỏi ban đầu.

Từ mức giá khoảng 13 USD trong năm 2013, hiện nay giá Bitcoin đã lên trên 4.000 USD và dân chơi tiền ảo kỳ vọng, giá Bitcoin có thể lên tới 10.000 USD. Đáng chú ý, sau khi chia tách thành Bitcoin Cash và Bitcoin từ ngày 01/8/2017, giá tiền ảo Bitcoin có xu hướng tăng nhanh và liên tiếp lập kỷ lục mới. Theo dữ liệu của Coindesk, sau khi tăng lên mức giá 4.000 USD vào trung tuần tháng 8/2017 và vượt 4.500 USD vào ngày 18/8, giá Bitcoin trong ngày 29/8/2017 có lúc lên tới 4.693,24 USD.

Tuy nhiên, giá Bitcoin có xu hướng giảm nhẹ trong những ngày đầu tháng 9/2017, sau khi các cơ quan quản lý Trung Quốc bắt đầu giám sát chặt các hoạt động chào bán tiền ảo lần đầu (ICO) - việc huy động tiền mặt hoặc tiền ảo khác thông qua tiền mật mã sẽ bị cấm. Trước đó, các cơ quan quản lý tại Mỹ, Singapore và một số nước khác đã nêu bật những rủi ro về rửa tiền và gian lận mà các nhà đầu tư phải đối mặt khi tham gia mua vào trong một đợt chào bán token kỹ thuật số.

Tính đến nay, tổng giá trị vốn hóa của thị trường tiền ảo đã phình to lên mức 120 tỉ USD, riêng giá Bitcoin đã tăng trên 200% trong năm nay. Tốc độ sinh lời chóng mặt và giá trị vốn hóa tăng cao khiến các tổ chức đầu tư không thể xem nhẹ thị trường tiền ảo, các quỹ đầu tư mạo hiểm và nhiều nhà đầu tư đua nhau đổ tiền vào Bitcoin và những loại tiền ảo khác. Do khả năng chi phối thị trường nhờ vốn đầu tư lớn, họ có thể thu về khoản lợi nhuận 150% chỉ trong vòng một tháng thay vì chỉ thu về 15%/năm trên thị trường chứng khoán.

Ngày càng nhiều nhà đầu tư đổ tiền vào tiền ảo Bitcoin kèm theo đó là những dự báo đầy hưng phấn của các chuyên gia trên thị trường và các cuộc thảo luận trong giới truyền thông đã tiếp sức cho quả bóng Bitcoin khiến giá trị của nó tăng gấp 4 lần, tiến sát ngưỡng 5.000 USD hiện nay.

Trái với những kỳ vọng lạc quan về Bitcoin và thị trường tiền ảo nói chung, nhiều chuyên gia cảnh báo, giá trị của Bitcoin đang được đánh giá quá cao so với giá trị thực của nó. Giá Bitcoin có thể tăng vọt đến hàng chục phần trăm, nhưng cũng có thể lao dốc đột ngột bất cứ lúc nào và không ai có thể lường trước được biến cố có thể xảy ra. Cuối tháng 6, tiền ảo Bitcoin được giao dịch ở mức giá 2.500 USD. Sau đó khoảng 3 tuần, giá đã tụt xuống còn 1.800 USD. Chỉ sau một thời gian ngắn, giá Bitcoin lại leo dốc thẳng đứng và tăng 150%. Những diễn biến này chứng tỏ, Bitcoin là bong bóng dotcom kiểu mới.

Dưới góc độ là tiền tệ hoặc phương tiện thanh toán, qua nghiên cứu, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam cho biết, hầu hết các quốc gia không chấp nhận tiền ảo là tiền tệ, phương tiện thanh toán hợp pháp, bởi hai lý do chính.

Thứ nhất, nếu chấp nhận nó là tiền tệ, là phương tiện thanh toán hợp pháp thì chủ quyền quốc gia về phát hành tiền tệ bị xâm phạm, ảnh hưởng đến hiệu quả điều hành chính sách tiền tệ (tiền ảo nằm ngoài phạm vi quản lý, điều tiết của ngân hàng trung ương).

Thứ hai, tiền ảo được chấp nhận sẽ tạo điều kiện để trốn thuế, chuyển tiền bất hợp pháp, thanh toán, tài trợ cho các giao dịch bất hợp pháp vì các giao dịch thanh toán bằng tiền ảo là ẩn danh, không có dấu vết.

Mới đây, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cũng trình Chỉnh phủ ban hành Nghị định 80/2016/NĐ-CP về sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 101/2014/NĐ-CP về thanh toán không dùng tiền mặt, trong đó đã bổ sung quy định về phương tiện thanh toán hợp pháp tại Việt Nam (không bao gồm bitcoin và các loại tiền ảo) và bổ sung quy định cấm phát hành, cung ứng, sử dụng phuong tiện thanh toán không hợp pháp (như Bitcoin và các loại tiền ảo tương tự).

Ngân hàng Nhà nước cũng đã trình Chính phủ ban hành Nghị định 96/2014/NĐ-CP về xử  phạt hành chính trong lĩnh vực tiền tệ và hoạt động ngân hàng, trong đó đã quy định chế tài xử phạt vi phạt hành chính đối với hành vi phát hành, cung ứng và sử dụng phương tiện thanh toán không hợp pháp.

Ngoài ra, Ngân hàng Nhà nước đã phối hợp với Bộ Tư pháp bổ sung chế tài xử lý hình sự đối với hành vi phát hành, cung ứng và sử dụng phương tiện thanh toán không hợp pháp.

Trước đó, NHNN đã nhiều lần cảnh báo những rủi ro đến tiền ảo Bitcoin. NHNN cho rằng, sự xuất hiện của Bitcoin đã gây ra nhiều tác hại, rủi ro cho người sử dụng.

TS Hoàng Thế Thỏa, chuyên gia của Ngân hàng Nhà nước lý giải: Các giao dịch bằng Bitcoin có tính ẩn danh cao, nên Bitcoin có thể trở thành công cụ cho tội phạm như: Rửa tiền, buôn bán ma túy, trốn thuế, giao dịch và thanh toán tài sản phi pháp. Bên cạnh đó, Bitcoin là tiền ảo được lưu giữ dưới dạng kỹ thuật số nên nguy cơ bị tấn công, đánh cắp, thay đổi dữ liệu hoặc bị ngừng giao dịch là rất lớn. Do giá trị Bitcoin biến động mạnh và phức tạp trong thời gian ngắn nên hoạt động đầu tư vào Bitcoin ẩn chứa nhiều nguy cơ về bong bóng, tiềm ẩn gây thiệt hại cho người đầu tư.

Những người tham gia Bitcoin luôn luôn phải đối mặt với rủi ro vì không một ai đứng ra bảo về quyền lợi cho họ, vẫn phải bỏ tiền thật của mình ra để mua lấy Bitcoin và giao dịch một cách mờ ảo.

Trước hoạt động kinh doanh tiền ảo ẩn chứa nhiều rủi ro, TS Hoàng Thế Thỏa khuyên: Các nhà đầu tư cần tránh bị “cám dỗ” của Bitcoin và những loại tiền ảo khác để không bị rơi vào tình cảnh khốn quẫn.