Công bố chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu: Việt Nam giữ vị trí số một trong nhóm 29 quốc gia

Cụ thể, năm 2020, Việt Nam xếp thứ 42/131 quốc gia và nền kinh tế (năm 2019 là 42/129). Với thứ hạng này Việt Nam giữ vị trí số một trong nhóm 29 quốc gia có cùng mức thu nhập và đứng thứ 3 khu vực Đông Nam Á.

So với năm 2019, chỉ số về các sản phẩm sáng tạo tăng 9 bậc; chỉ số hợp tác viện trường, doanh nghiệp tăng 10 bậc; chỉ số Số công bố bài báo khoa học và kĩ thuật tăng 13 bậc; năng lực hấp thụ tri thức tăng 13 bậc. Trong nhóm chỉ số đầu vào tạo thuận lợi cho đổi mới sáng tạo Việt Nam tiếp tục tăng 1 bậc.

Trước đó, phát biểu tại Đại hội đại biểu Đảng bộ khóa XXIII nhiệm kỳ 2020 -2025 Bộ Khoa học và Công nghệ, Ủy viên BCH TƯ Đảng, Bí thư Ban cán sự Đảng, Bộ trưởng Chu Ngọc Anh khẳng định, đổi mới sáng tạo trở thành một tư duy mới trong quản lý, vận hành nền kinh tế, xã hội và doanh nghiệp ở Việt Nam.

“Chúng ta đã đi tiên phong trong nỗ lực đưa đổi mới sáng tạo trở thành một tư duy mới và ngày càng trở nên phổ quát trong quản lý, vận hành nền kinh tế, xã hội và doanh nghiệp ở Việt Nam. Chính phủ coi đổi mới sáng tạo như một lĩnh vực mới trong quản lý nhà nước, một trụ cột mới trong phát triển kinh tế - xã hội và lần đầu tiên, chỉ số về đổi mới sáng tạo trở thành tiêu chí đo lường hiệu quả của môi trường kinh doanh và năng lực cạnh tranh quốc gia hằng năm”, Bộ trưởng Chu Ngọc Anh nhấn mạnh.

Nội hàm về khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo do Bộ tham mưu đã được đưa vào các Nghị quyết quan trọng của Đảng về đổi mới mô hình tăng trưởng, hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường định hướng XHCN, cơ cấu lại, đổi mới và nâng cao hiệu quả doanh nghiệp nhà nước, phát triển kinh tế tư nhân, chủ động tham gia Cách mạng công nghiệp 4.0, hội nhập kinh tế quốc tế trong bối cảnh nước ta tham gia các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới.

Trên cơ sở đó, nhiều sáng kiến pháp luật và chính sách mới như Luật Chuyển giao Công nghệ, Luật Sở hữu trí tuệ sửa đổi, Chiến lược quốc gia về sở hữu trí tuệ, Đề án phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo, Đề án Tri thức Việt số hóa được khởi xướng đã mở ra các đường hướng và không gian mới cho hoạt động nghiên cứu, ứng dụng và truyền bá tri thức, công nghệ trong đời sống kinh tế - xã hội, phục vụ các mục tiêu phát triển quốc gia.

Chú trọng đổi mới cơ chế quản lý KH&CN, tạo môi trường thuận lợi và cạnh tranh lành mạnh trong nghiên cứu sáng tạo. Đã từng bước xóa bỏ cơ chế quản lý hành chính quan liêu, thực hiện cơ chế khoán chi và kiểm soát chi thông thoáng; gắn nhiệm vụ nghiên cứu với thực tiễn và thị trường; kiên trì thực hiện trao quyền tự chủ trong khoa học gắn với trách nhiệm giải trình; khuyến khích doanh nghiệp thành lập viện nghiên cứu và đầu tư cho khoa học - công nghệ; thí điểm mô hình thu hút, trọng dụng cán bộ khoa học tài năng trong nước và trí thức kiều bào.

Hệ thống bảo hộ và thực thi quyền sở hữu trí tuệ, quản lý tiêu chuẩn và chất lượng hàng hóa được đổi mới, nâng cấp đáp ứng yêu cầu ngày càng khắt khe của các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới. Hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo được hình thành và phát triển, kết nối với mạng lưới các hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo trong khu vực và thế giới; thị trường công nghệ phát triển năng động hơn với nhiều phương thức mới trong kết nối đầu tư và cung cầu. Lĩnh vực năng lượng nguyên tử, an toàn bức xạ và hạt nhân dù gặp nhiều khó khăn khách quan nhưng vẫn được quan tâm phát triển trình độ và tiềm lực, có ứng dụng thiết thực trong các ngành kinh tế, xã hội và sẵn sàng cho nhu cầu phát triển năng lượng mới trong tương lai.

Với các nỗ lực của toàn ngành KH&CN, tiềm lực và trình độ KH&CN của đất nước đã có bước tiến đáng khích lệ. KH&CN đã thực sự đồng hành cùng các cấp, các ngành và địa phương để bám sát thực tiễn, đóng góp ngày càng thiết thực hơn cho phát triển kinh tế - xã hội, củng cố quốc phòng và an ninh quốc gia, nâng cao chất lượng cuộc sống người dân, góp phần tạo nên thế và lực mới cho đất nước.

Theo Bộ trưởng Chu Ngọc Anh, thời gian qua, năng lực đổi mới sáng tạo của Việt Nam được cải thiện vượt bậc trên bảng xếp hạng thế giới. Số lượng sáng chế và công bố quốc tế của Việt Nam tăng cao hàng năm. Đầu tư của tư nhân và doanh nghiệp chiếm tỷ trọng ngày càng lớn trong tổng đầu tư xã hội cho KH&CN. Doanh nghiệp KH&CN, doanh nghiệp công nghệ cao, doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo dần trở thành một lực lượng tăng trưởng mới. Các công nghệ chủ chốt của Cách mạng công nghiệp lần thứ tư được ứng dụng sâu rộng hơn trong các chuỗi giá trị sản xuất nông nghiệp, công nghiệp và dịch vụ.

Chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu là bộ công cụ đánh giá xếp hạng năng lực đổi mới sáng tạo của các quốc gia, được WIPO phối hợp với Viện INSEAD, Pháp và Đại học Cornell (Mỹ) thực hiện. Trong đánh giá của WIPO, đổi mới sáng tạo được hiểu theo nghĩa rộng, không chỉ dựa trên nghiên cứu, phát triển mà bao trùm cả trong tổ chức, thị trường. Cách tiếp cận này của tổ chức WIPO thể hiện quan điểm năng lực đổi mới sáng tạo của mỗi quốc gia có liên hệ mật thiết với trình độ phát triển và hiệu quả hoạt động của hệ thống đổi mới sáng tạo của quốc gia đó và sự kết nối với các quốc gia/nền kinh tế khác.

Phong Lâm