Đầu độc sông Lô

09:09 25/03/2014

Những người dân báo tin cho báo chí yêu cầu phải cải trang vì các khu vực liên quan đến khoáng sản thường vô cùng phức tạp. “Dân đen chúng tôi đã kêu rất nhiều nhưng không ai giải quyết cho cả”, họ phản ánh.

Một điểm tuyển rửa quặng chui, không có giấy phép, ngày ngày thải ra sông Lô số lượng chất thải khổng lồ trước sự bất lực của cơ quan chức năng.

Dư luận cho rằng đây là điểm rửa quặng của một doanh nghiệp khai thác khoáng sản lớn nhất nhì tỉnh Tuyên Quang, chính vì vậy mà doanh nghiệp này được ưu ái, phớt lờ các sai phạm?

Thách thức chính quyền địa phương

Chúng tôi có mặt tại điểm rửa quặng ở thôn Bình Ca, xã Tứ Quận, huyện Yên Sơn, tỉnh Tuyên Quang. Con đường từ Quốc lộ 2 Tuyên Quang đi Hà Giang vào thôn Bình Ca đã bị hàng trăm xe tải cày xới nát bươm, đi lại rất khổ sở.

Tại điểm rửa, lán trại, máy móc ồ ồ chẳng khác gì một công trường.

Nước thải từ điểm tuyển rửa quặng theo suối đổ ra sông Lô khiến cả một khúc sông nước chuyển màu đỏ quạch.

Theo tìm hiểu của NNVN, điểm tuyển rửa quặng này là của một doanh nghiệp khoáng sản lớn ở tỉnh Tuyên Quang.

Chủ doanh nghiệp này không trực tiếp đứng ra thuê đất mà lách luật bằng cách “ủy quyền” cho một số người khác thuê đất nông nghiệp của gia đình ông Trần Văn Huy ở thôn Bình Ca. Tổng diện tích vào khoảng hơn 600 m2, hầu hết là đất nông nghiệp nằm cạnh sông Lô.

Mỗi năm đơn vị thuê đất trả cho gia đình ông Huy từ 20 - 30 triệu đồng. Đổi lại, toàn bộ diện tích đất thuê bị cày xới thành điểm tuyển rửa quặng.

Người dân địa phương và bản thân gia đình ông Huy đều khẳng định, hầu hết số quặng đưa về đây tuyển rửa có nguồn gốc mỏ khai thác tại xã Hùng Đức (huyện Hàm Yên) và một số điểm khai thác trái phép trên địa bàn xã Tứ Quận.

Mỗi ngày, hàng chục xe tải loại tải trọng lớn chở quặng về tập kết tại khu vực này, lấy nước sông Lô lên tuyển rửa rồi lại xả thải trở lại dòng sông.

Mặc dù hành động thuê đất mở điểm tuyển rửa quặng trái phép vi phạm nghiêm trọng luật khoáng sản và ảnh hưởng môi trường, tàn phá đường dân sinh nhưng chính quyền địa phương gần như bất lực, không có cách nào xử lý được.

Chủ tịch UBND xã Tứ Quận, ông Vũ Duy Lực nói giọng chán nản: Chúng tôi cũng quyết liệt lắm, nhưng bây giờ thì nản rồi. Dân khổ lắm, cán bộ xã như chúng tôi cũng khổ lắm. Đường sá bị tàn phá. Mưa thì lầy lội, nắng bụi bay mù mịt. Người dân đi lại, học sinh đi học vất vả lắm. Biết là dân bầu mình lên thì phải bảo vệ quyền lợi người dân nhưng chúng tôi đã bất lực rồi. Cả một lượng đất đá đổ xuống sông, chảy dọc sông Lô, gây ô nhiễm môi trường rất nghiêm trọng. Cảnh sát vùng sông có đấy, nhưng tôi cũng xin nói thật là khó làm. Đụng vào lĩnh vực khoáng sản này không phải muốn là làm được đâu. Xã mệt mỏi lắm rồi. Mỗi lần đi kiểm tra đều phải nợ tiền anh em, nhưng không xử lý được gì.

Ngoài điểm tuyển rửa quặng trái phép ở thôn Bình Ca, trên địa bàn xã Tứ Quận còn có hai công ty khai thác và khá nhiều điểm khai thác khoáng sản trái phép. Đất nông nghiệp, lâm nghiệp bị đào bới tứ tung, không thể hoàn thổ, sản xuất được. Chủ tịch xã Vũ Duy Lực nói rằng, lỗi một phần do người dân hám lợi trước mắt mà quên đi mối nguy hại lâu dài.

Một điểm tuyển rửa quặng trái phép ở xã Tứ Quận

Từ cuối năm 2013 đến đầu năm 2014, UBND xã Tứ Quận đã nhiều lần nhận được tin báo của người dân về việc điểm tuyển rửa quặng trái phép đầu độc sông Lô. Nhưng có lẽ biết chỉ để biết thế thôi chứ với chức năng của xã gần như bất lực.

Cụ thể, ngày 24/11/2013, UBND xã Tứ Quận nhận được tin báo của người dân về việc có hiện tượng sử dụng đất sai mục đích. Chính quyền xã Tứ Quận đã tiến hành kiểm tra và phát hiện khu vực đền ngòi Dàm lắp đặt hệ thống máy móc để tuyển, rửa quặng trái phép. Cơ quan chức năng đã tháo dỡ toàn bộ máy móc đưa ra khỏi khu vực, nhưng đến ngày 29/11/2013 công an huyện Yên Sơn đi kiểm tra tại điểm tuyển rửa quặng trái phép này lại tiếp tục phát hiện dàn máy đã lắp đặt trở lại. Tổ công tác lập biên bản đình chỉ các hoạt động tuyển rửa quặng trái phép.

Ngày 2/1/2014, UBND xã Tứ Quận cử đoàn công tác đi kiểm tra tiếp tục phát hiện tại điểm tuyển rửa quặng phát hiện đám công nhân dựng cả lán trại, thách thức chính quyền địa phương.

Liên tiếp những đợt kiểm tra của đoàn công tác nhưng UBND xã Tứ Quận chỉ dám tịch thu vài bộ quần áo và xử phạt hành chính chủ đất là ông Huy. Máy móc, thiết bị của điểm rửa quặng này xã không dám đụng vào bất cứ thứ gì.

Mặt khác, theo phản ánh của người dân và các văn bản lưu tại UBND xã Tứ Quận, cơ quan chức năng đã liên tục tiến hành kiểm tra và khẳng định các sai phạm tại điểm tuyển rửa quặng đang gây ô nhiễm nghiêm trọng cho dòng sông Lô và ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống người dân địa phương. Mặc dù vậy, có một điều rất lạ là không một cấp chính quyền nào có động thái xử lý điểm tuyển rửa quặng trái phép này.