Đâu là nguyên nhân khiến đường sắt Cát Linh-Hà Đông chậm tiến độ?

Trong báo cáo gửi Chính phủ góp ý kiến đối với Báo cáo của Bộ Giao thông vận tải về tiến độ Dự án đường sắt Cát Linh - Hà Đông, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho rằng: “Các nguyên nhân khiến dự án chậm tiến độ đều là chủ quan, đề nghị Bộ Giao thông vận tải có biện pháp bắt buộc tổng thầu phải thực hiện yêu cầu của Bộ để đẩy nhanh tiến độ, kể cả phạt chậm tiến độ”.

Các nhà ga đường sắt đô thị tại Hà Nội sắp hoàn thành. Ảnh: Giang Huy.

Theo báo Tiền Phong, Bộ Giao thông vận tải đã nêu ra 4 nguyên nhân cơ bản khiến dự án chậm tiến độ. Về kỹ thuật, tổng thầu chậm trễ chỉnh sửa, hoàn thiện hồ sơ thiết kế, chỉ dẫn kỹ thuật các hạng mục thiết bị. Từ đó gây ra chậm trễ trong xác định giá trị chi phí thiết bị, làm chậm tiến độ mua sắm cho dự án.

Các hạng mục bị tổng thầu chia nhỏ, không đồng bộ, khó khớp nối. Hồ sơ thiết kế kỹ thuật, thiết kế bản vẽ thi công còn nhiều tồn tại, thiếu sót. Trước thực trạng này, Bộ Giao thông vận tải đã yêu cầu tăng cường lực lượng thi công để đảm bảo tiến độ nhưng tổng thầu không thực hiện.

Ngoài ra, tổng thầu không bố trí kịp thời vốn lưu động để phục vụ thi công và thanh toán khối lượng hoàn thành cho các nhà thầu phụ. Tổng khối lượng nợ luôn duy trì mức 400-500 tỷ đồng.

Trước những nguyên nhân trên, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đề nghị Bộ Giao thông vận tải có báo cáo làm rõ những khó khăn và đề xuất giải pháp nhằm thực hiện hoàn thành Dự án đường sắt Cát Linh – Hà Đông đúng kế hoạch.

Chậm tiến độ do tắc vốn?

Trước đó, vào ngày 4/5, Thứ trưởng Bộ Giao thông Nguyễn Hồng Trường chủ trì cuộc họp kiểm điểm tiến độ triển khai dự án đường sắt đô thị Hà Nội, tuyến Cát Linh - Hà Đông và chuẩn bị phương án vận hành khi đi vào khai thác thương mại.

Phó tổng giám đốc Ban quản lý dự án đường sắt Vũ Hồng Phương cho biết, đến nay phần xây lắp, hoàn thiện nhà ga, khu depot cơ bản xong, nhưng phần đường ray, nền đường, hàng rào, đường nội bộ… chậm tiến độ.

Lãnh đạo Ban này cho hay, nguyên nhân chậm tiến độ do tắc vốn. Năm 2008, dự án có tổng mức đầu tư 552,86 triệu USD tương đương 8.769 tỷ đồng. Trong đó: Vốn vay Trung Quốc là 419 triệu USD (gồm 169 triệu USD vay ưu đãi, lãi suất 3% và 250 triệu USD vay ưu đãi bên mua 4%); vốn đối ứng Việt Nam là 133,86 triệu USD.

Năm 2016, tổng mức đầu tư tăng vốn lên 868,04 triệu USD (tăng 315,18 triệu USD). Trong đó, phần vốn vay Trung Quốc là 669,62 triệu USD (tăng 250,62 triệu USD); vốn đối ứng Việt Nam là 198,42 triệu USD (tăng 64,56 triệu USD).

Đầu tháng 3, Ban QLDA Đường sắt cho biết, thủ tục vay vốn bổ sung (phần hơn 250 triệu USD bổ sung từ Trung Quốc) sẽ hoàn tất vào cuối tháng 3. Tuy nhiên, đến nay, hợp đồng vay bổ sung vẫn chưa thành hiện thực.

Nếu tiếp tục chậm tiến độ, dự án sẽ đứng trước nhiều thách thức, trong đó đứng trước tình trạng đội vốn vì lãi suất tăng từng ngày. Với vốn 669 triệu USD từ Trung Quốc, theo tỷ giá hiện nay tương đương 14.718 tỷ đồng, chỉ tính lãi vay thấp nhất (3%/năm), mỗi ngày dự án phải trả lãi ít nhất 1,2 tỷ đồng. Số lãi này chưa tính vốn góp 198 triệu USD từ ngân sách để thi công dự án.

Cũng như lần tăng vốn thêm 315,18 triệu USD (được đưa ra vào năm 2013, quyết định năm 2016) nêu trên, nguyên nhân chủ yếu do chậm tiến độ dẫn đến trượt giá và điều chỉnh thiết kế.

Đại diện Ban QLDA cho hay, hiện nợ nhà thầu phụ đã lên đến 600 tỷ đồng và nhà thầu phản ứng rất gay gắt. “Chúng tôi lên kế hoạch bắt đầu lắp thiết bị từ tháng 3 nhưng vốn tắc từ tháng 1 và đến nay nên công việc chậm lại. Nếu có vốn sớm nhất, phải bù tiến độ rất khó khăn”, đại diện Ban QLDA nói.

H.NGUYÊN