Đề xuất đưa tiêu chuẩn chất lượng sản phẩm công nghệ thông tin vào Luật

Góp ý cho việc chỉnh sửa, bổ sung Luật CNTT, ông Nguyễn Hồng Văn, Phó Viện trưởng Viện Công nghệ An toàn thông tin (ATTT), Ủy viên Ban chấp hành Hiệp hội ATTT Việt Nam (VNISA) chi nhánh phía Nam, cố vấn kỹ thuật của Công ty TNHH Công nghệ thông tin Việt Kiến Tạo đề xuất cần đầu tư xây dựng các tiêu chuẩn, những thang đo trong ngành CNTT phù hợp với trình độ phát triển của Việt Nam. Bởi lẽ, theo ông các tiêu chuẩn, thang đo này sẽ căn cứ để các doanh nghiệp CNTT đầu tư sản xuất cũng như các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp ứng dụng thực hiện việc mua sắm sản phẩm, dịch vụ CNTT.

“Nếu làm được việc này tôi cho rằng sẽ tránh được việc giảm chất lượng sản phẩm để cạnh tranh bằng giá, một vấn nạn của xã hội hiện nay. Tuy khó, chưa có tiền lệ nhưng nếu làm được nó chính là đòn bẩy thúc đẩy nền CNTT còn non trẻ của nước ta tiến lên”, ông Văn nhấn mạnh.

Để minh chứng cho đề xuất của mình, ông Nguyên Hồng Văn phân tích: “Có những thứ rất cần thiết trong cuộc sống nhưng đôi khi nó quá hiển nhiên nên chúng ta không để ý và quên đưa vào luật. Tôi xin lấy một ví dụ đơn giản như 2 cái que. Khi để gần nhau, ai cũng có thể phân biệt được cái que nào dài hơn. Tuy nhiên, nếu 2 cái que đó không có cơ hội ở gần nhau thì gần như chúng ta không thể nào phân biệt được cái nào dài hơn cái nào. Và nếu chúng ta không có hệ tiêu chuẩn đo lường thì các cuộc tranh cãi sẽ diễn ra triền miên xem que nào dài hơn. Hiện nay, sản phẩm CNTT chưa có hệ đo lường chính thức nên việc tranh cãi là không tránh khỏi. Việc này dẫn đến nhiều hệ lụy khiến CNTT khó cất cánh”.

Vị Phó Viện trưởng Viện Công nghệ ATTT cũng cho hay, không phải chỉ có Toán học và Vật lý mới có các đại lượng đo lường. Trong du lịch, một tiêu chuẩn đánh giá khách sạn bằng cách gắn sao từ 1 - 5 đã giúp chúng ta tránh khỏi các cuộc tranh cãi không đáng có. Khách lưu trú tùy vào khả năng chi trả của mình mà chọn khách sạn phù hợp. Còn các nhà kinh doanh khách sạn, họ căn theo nhu cầu của người tiêu dùng mà đầu tư phù hợp với thị trường. Sự cạnh tranh về giá ở đây sẽ có mẫu số chung là tiêu chuẩn chất lượng, loại bỏ hoàn toàn việc cạnh tranh bằng giá mà bỏ mặc chất lượng.

Với mô hình này, chúng ta thấy có bóng dáng của thế “chân vạc” bền vững với 3 trụ gồm: Đơn vị đặt ra tiêu chuẩn và đánh giá tiêu chuẩn; Các doanh nghiệp căn cứ trên tiêu chuẩn để sản xuất; và người dùng sử dụng chuẩn để mua được thứ mình cần.

Do chưa có tiêu chuẩn nên sự phát triển của CNTT trong nước đã và đang bị cản trở.do chưa có tiêu chuẩn nên sự phát triển của CNTT trong nước đã và đang bị cản trở

Cụ thể, ví dụ đầu tiên vị chuyên gia này đưa ra là về các doanh nghiệp cung cấp thiết bị truy cập mạng không dây: có 3 đơn vị cung cấp thiết bị này với dịch vụ lắp đặt đi kèm, trong đó đơn vị 1 lắp đặt miễn phí và họ sẽ không đặt mật khẩu; đơn vị 2 lắp đặt có mật khẩu, hướng dẫn người quản lý đổi mật khẩu thường xuyên và sẽ tính phí 100.000 đồng; và đơn vị 3 lắp đặt và kết nối với domain để chỉ có người của đơn vị mới truy cập được, người nghỉ việc sẽ tự động bị cắt mà mọi người trong đơn vị sẽ không phải đổi mật khẩu, với giá dịch vụ là 1 triệu đồng.

Với 3 đơn vị cung cấp dịch vụ kể trên, ông Văn phân tích: khi không có một chuẩn mực nào, việc người dùng không đủ trình độ sẽ lựa chọn dịch vụ miễn phí hoặc trả phí thấp dẫn đến sự thiệt hại không nhỏ cho chính người dùng.

“Tình trạng này cũng đã xảy ra ở trong các hệ thống công quyền, khi các tường lửa chỉ lắp lên cho có, không được cấu hình một cách cẩn thận. Như vậy, chúng ta bỏ ra rất nhiều tiền mua con bò nhưng lại tiếc cọng dây nên đầu tư ấy gần như không có lợi ích gì”, ông Văn chia sẻ.

Một trường hợp nữa được ông Văn nêu là câu chuyện thực tế mà một Công ty xuất khẩu nông sản lớn đã gặp phải: “Công ty này muốn làm ERP và tham khảo ý kiến của tôi, Tôi cũng làm CNTT nhưng khi được đặt vấn đề cụ thể thì cũng giật mình vì không có bất kỳ tiêu chuẩn nào để cân đo đong đếm. Như vậy, việc mua được món hàng tốt trong tầm tiền có thể bỏ ra chỉ có thể là may mắn”, ông Văn nói.

Vị chuyên gia này cũng cho biết thêm: “Có người cho rằng, thế giới đã có tiêu chuẩn ISO. Tuy nhiên, thực tế đã chứng minh, ISO quá đồ sộ, chưa thể phát huy tác dụng khi áp dụng ở Việt Nam. Vậy thước đo trong CNTT sẽ ra sao khi ngành công nghiệp này đang thay đổi từng ngày?”.

Từ thực tiễn nêu trên, ông Văn đề xuất thử một tiêu chuẩn về dịch vụ lắp đặt thiết bị CNTT cần an toàn: 1 Sao là chạy ổn định; 2 Sao là chạy đúng tiêu chuẩn nhà sản xuất đề ra; 3 Sao là tích hợp với hạ tầng đã có để phát huy tối đa sức mạnh; 4 Sao là có khả năng dị biệt hóa để tránh được các kiểu tấn công truyền thống; và 5 Sao dành cho dịch vụ có các giải pháp đặc biệt để tránh được các cuộc tấn công có chủ đích (APT).

Với kinh nghiệm triển khai thực tế, Phó Viện trưởng Viện Công nghệ ATTT Nguyễn Hồng Văn cho rằng Luật CNTT sửa đổi nên có điều khoản yêu cầu các cơ quan chức năng phải đặt ra các tiêu chuẩn chất lượng, chỉ định cơ quan kiểm tra và công bố chất lượng cho các sản phẩm CNTT như một dịch vụ hỗ trợ doanh nghiệp. Tất nhiên, trên xu thế giảm thủ tục hành chính, việc đăng ký chất lượng này chỉ nên khuyến khích chứ không phải bắt buộc. Khi đó, các doanh nghiệp có thể tham gia tự nguyện và xã hội sẽ được hưởng nhiều lợi ích.

Cụ thể, khi đó người tiêu dùng sẽ lựa chọn được sản phẩm đúng nhu cầu với giá tốt, đồng thời cũng giảm tối đa việc các doanh nghiệp gặp thất bại khi đầu tư vào CNTT. Việc đầu tư thành công này sẽ giúp doanh nghiệp tăng năng lực cạnh tranh, có sự lớn mạnh bền vững. Khi đối thủ lớn mạnh, điều này khiến các doanh nghiệp khác cũng phải đầu tư vào CNTT để không bị tụt hậu. Đây chính là nguồn thu chính của doanh nghiệp chứ không nên trông chờ vào giảm thuế hoặc tăng chi ngân sách.

Cũng theo phân tích của ông Nguyễn Hồng Văn, khi có tiêu chuẩn, thước đo về chất lượng sản phẩm CNTT, các doanh nghiệp CNTT sẽ đầu tư mạnh cho chất lượng thay vì đầu tư cho quảng cáo. Việc này sẽ giúp doanh nghiệp tăng chất lượng, giảm giá thành và tiếp cận khách hàng một cách công bằng hơn.

Theo ICT News