Chủ đầu tư nói gì về thông tin ống gang dẻo dự án nước sạch Sông Đà 2 hại sức khỏe?

Trước tâm lý lo lắng của người dân đối với việc doanh nghiệp Trung Quốc trúng gói thầu cung cấp ống gang dẻo cho dự án nước sạch sông Đà 2, ông Trương Quốc Dương - Phó Tổng Giám đốc Công ty CP Nước sạch Vinaconex (Viwasupco) cho biết, chủ đầu tư đã đặt ra chiều hướng phải hủy thầu nhưng sẽ phải tìm ra cách thức phù hợp.

Chủ đầu tư làm đúng quy trình

Vừa qua (6/4), Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc (thời điểm đó là Phó Thủ tướng Chính phủ) đã đồng ý với kiến nghị của UBND thành phố Hà Nội về việc yêu cầu chủ đầu tư Dự án hệ thống cấp nước chuỗi đô thị Sơn Tây - Hòa Lạc - Xuân Mai - Miếu Môn - Hà Nội - Hà Đông tạm dừng việc ký kết hợp đồng với nhà thầu cung cấp vật tư ống gang dẻo cho dự án để nghiên cứu, đánh giá kỹ các vấn đề liên quan. Phó Thủ tướng thời điểm đó đã giao Bộ Xây dựng phối hợp với UBND thành phố Hà Nội và các cơ quan liên quan chỉ đạo Tổng công ty Cổ phần Xuất nhập khẩu và Xây dựng (Vinaconex - chủ đầu tư dự án) tiếp thu ý kiến của UBND TP Hà Nội, chỉ đạo thực hiện dự án theo đúng quy định, đáp ứng yêu cầu cung cấp nước sạch cho nhân dân Thủ đô.

Theo tinh thần chỉ đạo, chủ đầu tư làm việc với phía nhà thầu cung cấp ống, trong đó việc dừng ký kết hợp đồng với nhà thầu theo chủ đầu tư thì vẫn đang trong quá trình đàm phán.

Trao đổi với phóng viên, ông Trương Quốc Dương - Phó Tổng Giám đốc của Viwasupco (đại diện chủ đầu tư) cho biết, gói thầu cung cấp ống gang là gói thầu chính của dự án, nếu chậm lại thì đương nhiên sẽ ảnh hưởng đến tiến độ chung. Những công tác chuẩn bị như giải phóng mặt bằng, đào đất, thi công mố trụ qua sông, di chuyển cây xanh đã được triển khai, gần như tạo được mặt bằng sạch. Độ sâu để đặt ống khoảng 2m cũng đã đào được 0,5 - 1m tùy từng chỗ, nay mai khi có ống về sẽ tiếp tục đào đến đáy và cho lắp đặt.

Trả lời câu hỏi, dự án có thể sẽ tìm đến một đối tác khác thay thế công ty trúng thầu Xinxing (Trung Quốc) hay không? Ông Dương cho rằng, văn bản của Thủ tướng hay UBND thành phố Hà Nội đều khẳng định chủ đầu tư làm đúng quy trình. Đến bây giờ, chúng tôi đang trao đổi và tìm ra các hướng giải pháp nhưng chưa có gì cụ thể, trước sức ép của dư luận, cũng muốn hy vọng tạm dừng ký, thì bây giờ dừng rồi, hai bên sẽ họp bàn và tìm cách tháo gỡ.

Chúng tôi cũng đặt ra chiều hướng phải hủy thầu nhưng sẽ phải tìm ra cách thức phù hợp. Còn nếu không, nhà thầu sẽ phải làm theo các kiến nghị như: Làm ống mẫu mang sang Việt Nam, sau đó chủ đầu tư sẽ thuê một đơn vị tư vấn độc lập và kiểm tra tất cả các thí nghiệm, những thí nghiệm về cường độ… sẽ mất khoảng 15 ngày, nhưng có một số thí nghiệm về vệ sinh an toàn thực phẩm, phía Trung Quốc chưa chắc đã làm được, sẽ phải có một tổ chức quốc tế để thực hiện công đoạn này, có thể mất tới 6 tháng, thì mới có thể cấp cho Công ty TNHH Sản xuất Ống gang dẻo Xinxing chứng chỉ đảm bảo yêu cầu vệ sinh an toàn thực phẩm…

Vì sao Công ty TNHH ống gang dẻo Xinxing sau khi được chọn là nhà thầu cung ứng vật liệu cho dự án đường ống nước Sông Đà giai đoạn 2 lại bị dư luận phản ứng. Câu trả lời tưởng dễ nhưng mà rất khó để nói chính xác và đơn giản dư luận cho rằng họ là nhà thầu Trung Quốc, sản phẩm của họ là hàng "Tàu". Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa chúng ta đánh đồng tất cả các sản phẩm của Trung Quốc đều là hàng “mau hỏng, rẻ tiền”. Bởi ngay chính những sản phẩm được ưa chuộng nhất, uy tín nhất cũng đang được sản xuất tại Trung Quốc.

Sản phẩm Trung Quốc không hiện đại?

Thực tế, khi trả lời báo giới, ông Trương Quốc Dương của Viwasupco cũng đã khẳng định việc chọn nhà thầu Công ty TNHH Ống gang dẻo Xinxing là hoàn toàn đúng theo quy định. Bởi việc chọn nhà thầu hoàn toàn minh bạch, hơn nữa việc sử dụng ống gang dẻo làm đường ống dẫn nước cũng được ghi nhận trong bộ Tiêu chuẩn Quốc gia.

Ông Trương Quốc Dương cũng cho biết, trong quá trình đấu thầu chủ đầu tư đã rất cẩn thẩn với các quy trình từ mời thầu, chấm thầu với sự tham gia của cả các cơ quan quản lý nhà nước. Hơn nữa, việc chọn thầu được thông qua hình thức đấu thầu rộng rãi quốc tế và chủ đầu tư đã mời các đơn vị tư vấn có uy tín tham gia lựa chọn nhà thầu. Theo đó, đơn vị lập hồ sơ mời thầu là Công ty TNHH Tư vấn Đại học Xây dựng; Công ty cổ phần Tư vấn xây dựng công nghiệp và đô thị Việt Nam (VCC) thẩm định hồ sơ mời thầu; đơn vị đánh giá hồ sơ dự thầu là tổ chuyên gia đấu thầu số 2 bao gồm các chuyên gia của công ty và chuyên gia đầu ngành về lĩnh vực cấp nước); Trung tâm hỗ trợ đấu thầu thuộc Cục quản lý đấu thầu là đơn vị thẩm định. Thậm chí, vị này còn cho biết, để an tâm về chất lượng, công ty cổ phần Nước sạch Vinaconex đã cử đoàn kiểm tra thị sát tại 3 nhà máy sản xuất của Công ty TNHH Ống gang dẻo Xinxing – nơi sẽ sản xuất ống và phụ kiện cho dự án; đồng thời thu thập ý kiến đánh giá của các khách hàng đã sử dụng sản phẩm này.

Đoàn chuyên gia của Viwasupco kiểm tra cơ sở sản xuất của Jindal Saw tại Abu Dhabi. (Ảnh: Internet)

"Chúng tôi tự tin vì đây (nhà thầu) là một đơn vị lớn về ống gang dẻo. Nhà thầu Trung Quốc này có nhà máy rất hiện đại. Mọi người đừng nghĩ sản phẩm Trung Quốc là không hiện đại, cũng có hàng Trung Quốc trung ương, cũng có hàng Trung Quốc địa phương, còn đơn vị trúng thầu là một tập đoàn của nhà nước", ông Trương Quốc Dương - Phó tổng giám đốc Công ty CP nước sạch Vinaconex cũng đã nói như vậy thì chúng ta có lẽ chẳng nên lo quá để làm gì.

Qua tìm hiểu chúng tôi thấy rằng sản phẩm của Xinxing đã được xuất khẩu vào các quốc gia G7, G20 là các có nền công nghiệp phát triển hàng đầu cũng như hơn 120 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới. Điều này chứng tỏ Xinxing là một thương hiệu không nhỏ trên thương trường quốc tế. Tại Việt Nam ống nước Xinxing đã có mặt trên thị trường hơn 10 năm qua và tại Hà Nội đã có rất nhiều dự án cấp nước sử dụng như: dự án cấp nước đường 5 kéo dài - Gia Lâm – Hà Nội năm 2008, dự án cấp nước Thanh Trì Hà Nội năm 2011...

Một mặt khác dư luận cũng thắc mắc về việc chọn vật liệu gang dẻo cho công trình đường ống dẫn nước sông Đà giai đoạn 2 là không hợp lý và có hại cho sức khỏe con người. Tuy nhiên, các chuyên gia lại không cho là vậy mà còn khẳng định gang dẻo là vật liệu hiện đại và phổ biến nhất hiện nay để làm đường ống nước.

Phân tích về yếu tố kĩ thuật, TS. Phạm Sỹ Liêm, Phó Chủ tịch Tổng hội Xây dựng Việt Nam chia sẻ: “Những đường ống này phải chịu lực cao áp cực lớn. Thời gian qua, đường ống dẫn nước Sông Đà đã liên tục bị vỡ do ống dẫn bằng nhựa không chịu nổi áp suất. Do đó tới đây, khi thi công đường ống gang dẻo nhưng mức độ chịu áp lực như thế nào cần thiết phải được quy định rõ trong hợp đồng. Để đảm bảo chất lượng, phải kiểm tra áp lực từng ống, hoặc kiểm tra 5 – 10 ống một lần, Theo tôi, cẩn thận hơn cả là cần phải kiểm tra áp lực của từng ống”.

Còn theo TS Trịnh Xuân Lai (là chuyên gia hàng đầu và cũng là người đã có hàng chục năm kinh nghiệm về lĩnh vực cấp thoát nước, đường ống nước) cho hay, chất liệu gang dẻo bắt đầu được sử dụng làm đường ống nước từ những năm 50 của thế kỷ trước cho đến bây giờ. Gang dẻo rất phù hợp để làm đường ống nước bởi nó có độ bền cơ học cao hơn, chịu được lực nén, lực kéo, lực uốn tốt, tuổi thọ của ống gang cũng gần 100 năm.

Hơn nữa, qua nhiều năm kinh nghiệm cũng như đã trải nghiệm thực tế, TS Trịnh Xuân Lai cho rằng việc dùng gang dẻo khó có khả năng nhiễm chất độc hại, bởi đường ống nước bằng gang dẻo ngoài chất liệu chung cũng sẽ được phủ một lớp cách lý chống độc trên bề mặt tiếp xúc với nước. Nước trong đường ống không tiếp xúc với gang mà tiếp xúc với lớp tráng bên trong thành ống (chất cách ly) nên khó có chuyện nhiễm chất độc hai do dùng ống gang dẻo.

Vị chuyên gia cũng cho rằng, chất liệu gang dẻo của nhà thầu Trung Quốc là hoàn toàn phù hợp cho dự án nước Sông Đà giai đoạn 2, nên chúng ta không cần quá lo lắng. Vì là đường ống dẫn nước sạch nên yếu tố chất lượng an toàn vệ sinh thực phẩm cũng cần được chú trọng. Do đó Chủ đầu tư cần phải kiểm soát chặt chẽ ngay từ khâu sản xuất bằng các tổ chức quốc tế có năng lực và uy tín.

Hơn nữa, việc sử dụng đường ống nước có được bền hay không, an toàn hay không phụ thuộc rất nhiều vào đơn vị thi công chứ đơn vị cung cấp vật liệu chỉ là phần  bởi trước khi đưa vào thi công thì vật liệu đã được kiểm định chất lượng. Bên cạnh đó, độ bền của vật liệu cũng còn phụ thuộc vào yếu tố môi trường, đất đai... mà bất cứ vật liệu nào chịu tác động của ngoại lực thì trước sau cũng hỏng.

Như vậy, qua những điều trên, chúng ta có thể tin rằng, việc Công ty cổ phần Nước sạch Vinaconex - Viwasupco, đơn vị chủ đầu tư dự án nước sạch sông Đà giai đoạn 2 đã lựa chọn Công ty TNHH ông gang dẻo Xinxing (Trung Quốc) là nhà thầu cung cấp vật liệu cho dự án là hợp lý và chính xác. Và điều chúng ta cần biết là đến khi nào dự án được hoàn thành cũng như tổ chức quốc tế nào giám sát, kiểm định chất lượng.

Thanh Tâm