Dư địa xuất khẩu hàng Việt Nam sang khu vực Á – Âu còn rất lớn

Đây là nhận định của Thứ trưởng Bộ Công Thương Đặng Hoàng An tại Diễn đàn hợp tác thương mại với các đối tác khu vực Á – Âu diễn ra ngày 10/12/2020. Diễn đàn là sự kiện thường niên do Bộ Công Thương tổ chức.

Diễn đàn này là sự tiếp nối thành công của Diễn đàn thương mại Việt Nam - Đông Âu lần đầu tiên được tổ chức vào tháng 5/2019, nhằm mục tiêu cập nhật cho cộng đồng doanh nghiệp thông tin về chính sách và thị trường các nước trong khu vực, tìm hiểu nhu cầu và tiếp tục hỗ trợ doanh nghiệp mở rộng thị trường xuất khẩu, thúc đẩy xuất khẩu các mặt hàng có thế mạnh của Việt Nam sang khu vực Á-Âu, bao gồm các khu vực Đông Âu và khu vực Trung Á.

Thứ trưởng Đặng Hoàng An nhấn mạnh, mối quan hệ hữu nghị truyền thống và hợp tác nhiều mặt tốt đẹp giữa Việt Nam và các nước trong khu vực Á - Âu trong thời gian dài đã được các thế hệ lãnh đạo và nhân dân các nước chung tay vun đắp trên cơ sở tin cậy, hiểu biết và sẵn sàng giúp đỡ lẫn nhau. Đây là tài sản vô giá, là nguồn lực quan trọng cho sự phát triển quan hệ kinh tế, thương mại, đầu tư giữa Việt Nam và các nước trong khu vực Á - Âu.

Hiện nay, trong số 27 nước đối tác của Việt Nam tại khu vực Á - Âu, 11 nước đã tham vào Liên minh châu Âu (EU) và 5 nước đang trong quá trình gia nhập EU; 5 nước (Nga, Belarus, Kazakhstan, Armenia và Kyrgyzstan) đã thiết lập Liên minh Kinh tế Á - Âu. Việt Nam đã có Hiệp định Thương mại tự do (FTA) với EU và Liên minh Kinh tế Á - Âu. Ngoài ra, giữa Việt Nam và các nước khu vực Á - Âu đã hình thành các thiết chế, khung khổ pháp lý vững chắc để phát triển hợp tác song phương, bao gồm: 14 Ủy ban liên Chính phủ/Ủy ban hỗn hợp và 1 cơ chế Tham vấn hợp tác kinh tế song phương.

“Do vậy, các doanh nghiệp Việt Nam đang có những tiền đề thuận lợi để thúc đẩy mạnh mẽ hơn thương mại với các nước trong khu vực này, tận dụng những lợi thế về bổ trợ kinh tế, cắt giảm các rào cản thuế quan và phi thuế quan” - Thứ trưởng Đặng Hoàng An khẳng định. 

Thực tế, trong thời gian qua, quan hệ thương mại song phương giữa Việt Nam và các nước khu vực Á - Âu không ngừng được phát triển. Theo số liệu của Hải quan Việt Nam, năm 2019 kim ngạch thương mại hai chiều giữa Việt Nam và khu vực Á-Âu đạt 10,4 tỷ USD, tăng 20,78% so với năm 2018, chiếm 2% trong tổng kim ngạch xuất nhập khẩu Việt Nam với thế giới. Trong đó xuất khẩu của Việt Nam tăng 6,43%, đạt 7,2 tỷ USD.

Trong bối cảnh những diễn biến bất ổn của thương mại toàn cầu và đại dịch Covid-19, song kim ngạch thương mại với khu vực Á - Âu trong 10 tháng năm 2020 cho thấy, đây vẫn là khu vực có tăng trưởng ấn tượng trong bức tranh xuất nhập khẩu của Việt Nam, với tổng kim ngạch hai chiều đạt 10,34 tỷ USD, tăng 17,98%. Trong đó, xuất khẩu đạt 7,18 tỷ USD, tăng 16,15%, nhập khẩu đạt 3,16 tỷ USD, tăng 22,35% so với cùng kỳ năm 2019.

Tuy nhiên, theo các Tham tán Thương mại Việt Nam tại các nước khu vực Á – Âu, nếu tính trên tổng kim ngạch nhập khẩu 10 tháng năm 2020 của khu vực này khoảng 1.400 tỷ USD, thì kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam mới chỉ chiếm 0,5%, cho thấy dư địa cho hàng xuất khẩu của Việt Nam còn rất lớn.

Các Tham tán Thương mại cho rằng, trong tương lai, việc tận dụng hiệu quả FTA với Liên minh kinh tế Á - Âu và Liên minh Châu Âu cũng sẽ thúc đẩy mạnh mẽ hơn hợp tác thương mại, công nghiệp và đầu tư giữa Việt Nam với các nước khu vực Á - Âu nói chung, khu vực Đông Âu, Trung Á nói riêng.

Là 1 thị trường chiếm hơn 90% tổng kim ngạch thương mại giữa Việt Nam và Liên minh Kinh tế Á - Âu, nhưng thương mại song phương giữa Việt Nam và Nga lại chiếm tỷ lệ nhỏ trong tổng xuất nhập khẩu 2 nước, chỉ chiếm chiếm 0,7% tổng kim ngạch thương mại của Nga, 0,9% tổng kim ngạch thương mại của Việt Nam.

Việt Nam là đối tác FTA đầu tiên của Liên minh Kinh tế Á - Âu đến thời điểm này. Điều này sẽ giúp hàng hóa Việt Nam có lợi thế đặc biệt. Tuy nhiên, để vào những thị trường này, các doanh nghiệp Việt Nam cũng gặp không ít thách thức, đặc biệt trong lĩnh vực nông thủy sản.

Để tăng cường xuất khẩu sang các thị trường khu vực Á – Âu, tại diễn đàn, các diễn giả đều khuyến nghị các doanh nghiệp Việt Nam cần có chiến lược, xác định các sản phẩm có lợi thế, có nhu cầu tại thị trường mục tiêu, từ đó tăng cường đầu tư và nâng cao năng lực cạnh tranh. Ngoài ra, cần nắm bắt đầy đủ lộ trình cắt giảm thuế nhập khẩu liên quan đến sản xuất kinh doanh, chủ động xây dựng chiến lược sản xuất, kinh doanh phù hợp trong ngắn hạn và dài hạn, tận dụng cơ hội và sẵn sàng cạnh tranh. 

Đặc biệt, các doanh nghiệp cần tìm hiểu thông tin về FTA Việt Nam - Liên minh Kinh tế Á- Âu mang lại, để tận dụng những ưu đãi, từ đó xuất khẩu sang các thị trường này.

Về phía Bộ Công Thương, Thứ trưởng Đặng Hoàng An khẳng định, với vai trò là cơ quan chủ trì các hoạt động hợp tác song phương và đa phương, Bộ Công Thương sẽ tiếp tục đồng hành cùng cộng đồng doanh nghiệp, thông qua các cơ chế Ủy ban hỗn hợp, Ủy ban liên Chính phủ..., tiếp tục hỗ trợ tháo gỡ các rào cản, thiết lập các khung khổ khổ pháp lý thuận lợi hóa thương mại, đầu tư. Đồng thời, tăng cường hơn nữa các hoạt động xúc tiến thương mại, kết nối, tọa đàm, đối thoại, trao đổi thông tin với các thị trường, với các địa phương, doanh nghiệp.

Lê Kim Liên