(VietQ.vn) - Nhờ sự chủ động vào cuộc của Chính phủ, các Bộ, ngành, thời gian qua, hoạt động đổi mới sáng tạo của Việt Nam đã có nhiều biến chuyển tích cực, được cộng đồng quốc tế đánh giá cao.

Duy trì thứ hạng cao về đổi mới sáng tạo

Trong bảng xếp hạng Chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu (GII) năm 2020, Việt Nam xếp hạng 42/131 quốc gia/nền kinh tế, duy trì thành công thứ hạng đã đạt được năm 2019. Trong từng tiêu chí, Việt Nam cũng đã đạt được những kết quả tích cực.

Thứ nhất, về cải thiện trình độ phát triển kinh doanh, theo đánh giá của Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới (WIPO), năm 2020, hệ thống đổi mới sáng tạo (ĐMST) của Việt Nam có kết quả nổi bật về trình độ phát triển của thị trường, xếp hạng 39, tăng 30 bậc từ vị trí 69 năm 2019. Trong đó, tiến bộ đáng chú ý là về liên kết ĐMST, với kết quả tốt hơn ở chỉ số hợp tác viện trường doanh nghiệp (tăng 10 bậc, từ vị trí 75 lên 65) và chỉ số quy mô phát triển của cụm công nghiệp (tăng 32 bậc, từ vị trí 74 lên 42). Năng lực hấp thụ tri thức tăng 13 bậc so với năm 2019, xếp hạng 10- là thế mạnh của Việt Nam nhờ sự dẫn đầu về nhập khẩu công nghệ cao (hạng 4) và dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) (hạng 19).

 

Thứ hai là cải thiện về cơ sở hạ tầng chung. Năm 2020, cơ sở hạ tầng tiếp tục có sự cải thiện tích cực, tăng 9 bậc so với năm 2019. Trong đó, đáng kể nhất là nhóm chỉ số về hạ tầng ICT (tăng 6 bậc so với 2019) với tiến bộ rõ rệt về tiếp cận ICT (tăng 4 bậc từ vị trí 90 lên 86) và sử dụng ICT (tăng 27 bậc, từ vị trí 92 lên 65). Các chỉ số liên quan tới năng lượng trong GII 2020 cũng có sự cải thiện tích cực. Chỉ số sản lượng điện theo đầu người tiếp tục cải thiện so với năm 2019, tăng 5 bậc, từ vị trí 81 lên 76. Chỉ số GDP/đơn vị năng lượng sử dụng tăng 7 bậc từ vị trí 92 lên 85.

Thứ ba là cải thiện về đầu ra ĐMST, nhóm chỉ số sáng tạo tri thức và lan truyền tri thức có cải thiện tích cực so với năm 2019, trong đó, nhóm chỉ số lan truyền tri thức xếp hạng 14 được coi là thế mạnh của Việt Nam, nhờ sự dẫn đầu về xuất khẩu công nghệ cao (hạng 2). Đặc biệt, chỉ số số công bố bài báo khoa học và kĩ thuật đã tăng 13 bậc so với năm 2019, từ vị trí 74 lên 61. Sản phẩm sáng tạo tăng 9 bậc so với năm 2019, xếp hạng 38.

Có 6 chỉ số ở trụ cột này cải thiện so với năm 2019 và có thứ hạng cao như số lượng ứng dụng phần mềm được sản xuất (hạng 10, tăng 3 bậc); chỉ số đăng kí nhãn hiệu theo xuất xứ (hạng 20, tăng 4 bậc). Chỉ số sản lượng ngành công nghệ cao và công nghệ trung bình cao tăng 4 bậc, từ 27 lên 23. Đặc biệt, với 33 thương hiệu nằm trong tốp 5000, dẫn đầu là công ty viễn thông Viettel Telecom, Việt Nam xếp hạng thứ 19 ở chỉ số mới được đưa vào sử dụng lần đầu tiên trong GII 2020 – chỉ số Giá trị thương hiệu toàn cầu.

Báo cáo của WIPO cho thấy, các nước xếp trên Việt Nam trong GII 2020 đều là các quốc gia/nền kinh tế phát triển, thuộc nhóm thu nhập cao. Trong nhóm 29 quốc gia có thu nhập trung bình thấp được xếp hạng năm 2020, Việt Nam tiếp tục giữ vị trí đứng đầu (năm 2019, nhóm này có 26 quốc gia và Việt Nam cũng đứng đầu). Trong 10 nước khu vực Đông Nam Á, Việt Nam duy trì vị trí thứ 3, sau Singapore và Malaysia.

 

Thành quả từ nỗ lực của toàn hệ thống

Theo Thứ trưởng Bộ KH&CN Bùi Thế Duy, việc Việt Nam giữ được thứ hạng 42/131 quốc gia và nền kinh tế là nỗ lực của toàn hệ thống trong việc thực hiện Nghị quyết của Chính phủ. Điểm rõ nhất có thể thấy trong thời gian qua, hàng loạt dự án, viện nghiên cứu của các tập đoàn, doanh nghiệp tư nhân, trung tâm ĐMST được hình thành. Sự thay đổi này được tích hợp và đánh giá khách quan thông qua chỉ số GII từ năm 2017 đến nay của Việt Nam tăng liên tục, từ vị trí 59 năm 2016 lên 42 trong năm 2019 và 2020.

Trong bối cảnh khó khăn của năm 2020, khi nền kinh tế các quốc gia đều bị ảnh hưởng bởi Covid-19, Việt Nam nổi lên như một hình mẫu về chống dịch và tích lũy kết quả nghiên cứu ĐMST trong nhiều năm và đưa ra giải pháp về KH&CN.

"Một chỉ số bất ngờ, 6 tháng đầu năm 2020, dù giãn cách vì Covid-19 nhưng số lượng bằng độc quyền sáng chế, đơn đăng ký sở hữu công nghiệp vẫn tiếp tục tăng và số bằng sáng chế được công nhận của Việt Nam cũng tăng hơn so với năm 2019. Đây là dấu hiệu tích cực và ngược chiều so với suy thoái do đại dịch”- Thứ trưởng nhấn mạnh.

Cũng theo báo cáo của Bộ KH&CN, có nhiều yếu tố quan trọng tạo nên kết quả nói trên, trong đó phải kể đến việc từ năm 2017 đến nay, Chính phủ đã sử dụng chỉ số GII như một công cụ quản lý điều hành quan trọng, đồng thời đã phân công các bộ, cơ quan, địa phương có trách nhiệm cải thiện chỉ số này, và Bộ KH&CN được giao nhiệm vụ là đầu mối theo dõi, điều phối chung.

Hơn nữa, Việt Nam đã khai thác được những cơ hội tham gia chuỗi giá trị toàn cầu, là điểm đến hấp dẫn của các nhà đầu tư nước ngoài; Đồng thời chủ động tham gia các hiệp định thương mại tự do song phương và đa phương, chủ động hội nhập với nền kinh tế thế giới, có những hoạt động ngoại giao đa dạng giúp nâng cao vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế. Hướng đi này đã được WIPO ghi nhận trong Báo cáo GII 2020, Việt Nam được nêu như một trong những ví dụ điển hình của việc hưởng lợi từ tham gia chuỗi giá trị toàn cầu và mạng lưới ĐMST. 

 Doãn Trung - Phong Lâm

Thích và chia sẻ bài viết:

Về đầu trang