Tác động sâu rộng đến tài chính toàn cầu từ việc FED tăng lãi suất

Sau nhiều tháng đồn đoán kéo dài của giới truyền thông, cuối cùng ngày 17/12/2015, Cục dự trữ liên bang Mỹ (FED) cũng đã công bố tăng lãi suất cơ bản lên 0,25% - mức tăng đầu tiên kể từ năm 2006. Theo đó, FED tăng lãi suất cho vay liên ngân hàng lên khoảng từ 0,25% - 0,5%, một con số rất khiêm tốn nhưng lại có khả năng sẽ gây hiệu ứng toàn cầu, có tác động sâu rộng đến mọi ngóc ngách của nền kinh tế thế giới, từ các khoản vay cá nhân, chi phí đi vay của các chính phủ và doanh nghiệp, đến giá trị của các đồng tiền và hàng hóa cơ bản.

Ngày 17/12 vừa qua, FED tăng lãi suất lần đầu tiên sau gần một thập kỷ

Lý giải về việc tại sao sự kiện FED tăng lãi suất lại quan trọng với phần còn lại của thế giới đến vậy, giới chuyên gia cho biết, là nền kinh tế lớn nhất thế giới, những gì xảy ra ở Mỹ gây tác động tới nhiều nơi ở khắp thế giới. Quyết định tăng lãi suất của FED đặt cơ sở cho lãi suất dài hạn trên khắp hệ thống tài chính toàn cầu từ các khoản vay mua nhà và xe hơi đến các khoản vay dành cho doanh nghiệp và nợ quốc gia.

Bàn về vấn đề này, các chuyên gia kinh tế đã có những phân tích về tác động của quyết định nâng lãi suất mà FED vừa đưa ra trong ngày 17/12 đối với người Mỹ, châu Âu và toàn cầu. Theo giới chuyên gia, sẽ phải mất thêm một thời gian nữa để xem quyết định của FED có hiệu lực đối với nền kinh tế như thế nào. Tuy nhiên, trong tương lai gần, các chuyên gia dự đoán, người tiêu dùng Mỹ sẽ cảm nhận được tác động này một cách rõ nét hơn.

Theo đó, những người vay mượn nhiều nhất sẽ bị ảnh hưởng nhất. Các nhà kinh tế lo ngại nhất về các thị trường mới nổi như Thổ Nhĩ Kỳ, Brazil và Nga, nơi các công ty và chính phủ đã vay mượn rất nhiều bằng USD và bây giờ sẽ thấy khó khăn hơn trong việc thanh toán các khoản nợ hiện hữu và thu hút cũng như giữ lại các khoản đầu tư từ nước ngoài.

Giới chuyên gia có quan điểm khác nhau về tác động của việc Mỹ tăng lãi suất lên thị trường tài chính toàn cầu

Việc FED tăng lãi suất cũng sẽ làm đồng USD trở nên mạnh hơn. Nhiều công ty và các nước tại các thị trường mới nổi đã tăng vay nợ bằng đồng USD nhưng thu nhập của lại chủ yếu được tính bằng đồng tiền bản địa, do đó việc thanh toán nợ của họ sẽ trở nên đắt đỏ hơn khi đồng USD tăng giá. Bên cạnh đó, cách các nhà đầu tư nhìn nhận rủi ro cũng sẽ bị thay đổi, từ đó họ sẽ tập trung rót vốn vào Mỹ thay vì các quốc gia khác.

Đáng chú ý, việc FED tăng lãi suất cũng xảy đến ở một thời điểm tồi tệ đối với nhiều nền kinh tế mới nổi, đặc biệt là những quốc gia dựa vào xuất khẩu các mặt hàng cơ bản. Giá dầu, kim loại và các mặt hàng nông sản đã giảm mạnh, nên các công ty và chính phủ có thể sẽ phải đối mặt với chi phí vay cao hơn tại một thời điểm khi mà nguồn thu từ khai khoáng và sản phẩm nông nghiệp cũng đang giảm.

Và bởi vì các mặt hàng cơ bản thường được định giá bằng đồng USD, việc đồng tiền này tăng giá càng khiến giá các mặt hàng cơ bản này giảm thêm nữa. Câu hỏi đặt ra hiện nay là liệu các động thái của FED có gây nên một vụ giẫm đạp nhằm thoái vốn ra khỏi các nước này hay không.

Những người đi vay sẽ là đối tượng bị tác động nhiều nhất từ việc FED tăng lãi suất

Về mặt tích cực, đồng USD mạnh hơn có thể là điều tốt cho các nền kinh tế châu Âu và châu Á khi nó đồng nghĩa với việc giá các mặt hàng xuất khẩu sang Mỹ sẽ trở nên rẻ hơn. Tuy nhiên, ứng viên Tổng thống đảng Dân chủ Bernie Sanders lại cho rằng, việc FED tăng lãi suất sẽ tác động xấu tới người lao động Mỹ bởi quan ngại rằng nền kinh tế nước này quá yếu để đứng vững trước quyết định tăng lãi suất của FED.

Theo ông này, tác động trực tiếp lên các “con nợ” là rất lớn. FED tăng lãi suất kéo giá đồng USD tăng lên, điều này cũng có nghĩa là chi phí đi vay cao hơn đối với các nền kinh tế đang phát triển và mới nổi, trong đó có nhiều nước có tốc độ tăng trưởng kinh tế đang chậm lại, nhất là các “con nợ” vay bằng đồng USD. Vô hình chung, Mỹ tăng lãi suất cũng đồng nghĩa với việc đè nặng thêm áp lực về chi phí đi vay với nhiều nước.

Nguyễn Yên (T/h)