Giá lúa tăng, nông dân vẫn... khóc ròng

Bán... "lúa non"

Như một nghịch lý di truyền, vụ mùa nào cũng lặp lại, người trồng lúa đa phần chịu thiệt thòi dù có các chính sách hỗ trợ thu mua lúa của nhà nước. Lợi ích thường chảy vào túi các thương lái, doanh nghiệp mua lúa với giá thấp và bán với giá cao.

Trước vụ thu hoạch rộ, không ít hộ nông dân khu vực ĐBSCL đã bán “lúa non” cho thương lái, đến khi giá lúa tăng cao các hộ nông dân không được lợi lộc gì, còn thương lái thì kiếm bộn tiền.

Có không ít hộ gia đình trồn lúa cho rằng, bán “lúa non” chỉ là phương án an toàn cho người dân bởi không ai đoán trước được giá lúa các vụ sẽ ra sao. Hơn nữa, bán trước khi thu hoạch  cũng gần giống với bán lúa tươi, người nông dân không phải mất nhiều công sức và chi phí sau khi thu hoạch lúa.

Các kho lúa gạo của doanh nghiệp đầy ắp hàng. Ảnh: X. H

Ông Bùi Văn Thạnh - ở Lò Vấp – Đồng Tháp cho biết, mỗi khi đến vụ lúa là thương lái đi “hoa tiêu” trước, ngó nghiên và chọn lựa những mảnh ruộng cho năng suất tốt, sản lượng nhiều rồi đặt hàng với bà con nông dân. Vì tiền được ứng trước một phần nên rất nhiều người lựa chọn phương án bán lúa non để có tiền sài và trả những khoản nợ về phân bớn đã mua chăm lúa.

Vào vụ thu hoạch lúa cũng là lúc các doanh nghiệp và thương lái hoạt động mạnh nhất. Tuy nhiên lượng mua ban đầu thường cầm chừng để ép giá người nông dân. Lo “ế” và sức ép nợ nần không ít người dân đã hạ dần giá lúa. Đến giữa và cuối vụ, các doanh nghiệp ra sức “vét” lượng lúa gạo còn lại. Khi các thương lái đã đặt trước và mua “lúa non” của người dân, giá lúa lên cao thì nông dân trồng lúa lại không còn hàng để bán.

“Giá lúa tăng chẳng ăn nhằm gì. Trước thu hoạch đã bán một phần, còn thu hoạch xong là bán nốt tại ruộng đã nửa tháng nay. Gần tuần trở lại đây giá lúa tăng vọt nhưng chỉ ngồi nhìn mà “thèm”, nông dân Nguyễn Minh Hai, Châu Phú, An Giang cho biết.

Thương lái vớ “bẫm”

Khi chương trình mua tạm trữ 500.000 tấn kết thúc, giá lúa gạo nội địa đã tăng mạnh trở lại, đặc biệt tuần qua giá đã có đợt tăng ngoạn mục và vượt mức 5.000 đ/kg đối với lúa IR 50404.

Theo các thương lái mua lúa tại các tỉnh ĐBSCL, hiện giá lúa tăng rất cao và đã vượt mức 5.000 đ/kg đối với lúa IR 50404 tươi. Cụ thể, lúa IR 50404 tươi thu hoạch bằng máy gặt đập liên hợp có giá 4.800 – 5.000 đ/kg, tăng 400 – 500 đ/kg so với mức giá cách đây một tuần. Đặc biệt, ở những địa phương gần nhà máy xay xát, có đường giao thông thuận tiện, lúa IR 50404 tươi đã có giá 5.050 – 5.100 đ/kg và 5.600 – 5.700 đ/kg đối với lúa khô, đây là mức giá cao nhất kể từ đầu vụ hè thu đến nay.

Hiện tại, lúa tươi được thu mua ngay tại ruộng giá từ 5.000- 5.200 đồng/kg; lúa thơm jasmine thương lái chào mua 7.500 – 7.800đồng/kg; gạo nguyên liệu loại thường các doanh nghiệp chế biến lương thực thu mua 7.000 – 7.500đồng/kg.

Giá lúa gạo có thể còn tăng tiếp trong thời gian tới. Ảnh: X. H

Một trong những nguyên nhân đẩy giá lúa gạo tăng cao theo các thương lái là do nhiều doanh nghiệp xuất khẩu gạo trúng đơn hàng và đẩy mạnh thu mua xuất khẩu, đồng thời có thông tin Việt Nam giành được hợp đồng xuất bán qua Indonesia 500.000 tấn gạo đã làm giá lúa tăng mạnh trong mấy ngày qua. Nhưng  ông Phạm Thái Bình - Giám đốc Doanh nghiệp xuất khẩu gạo Trung An (Cần Thơ) lại nhận định khác.

Theo ông Bình, mấy ngày qua có một lượng lớn gạo của Việt Nam được các doanh nghiệp kinh doanh lương thực lẫn thương lái chuyển sang các khu vực cửa khẩu tiếp giáp Campuchia, để thương lái Campuchia “gom” hàng bán sang Thái Lan hưởng chênh lệch giá – đó mới là nguyên nhân kéo giá lúa gạo trong nội địa tăng đột biện như hiện nay.

Còn theo ông Trương Thanh Phong, Chủ tịch Hiệp hội lương thực Việt Nam (VFA), hạn hán xảy ra ở Ấn Độ, bão lụt xảy ra ở Trung Quốc khiến nguồn cung ở Ấn Độ giảm mạnh dẫn đến hạn chế xuất khẩu, trong khi đó nhập khẩu ở Trung Quốc dự báo sẽ tăng lên đó là những dự báo khiến giá lúa gạo sẽ tăng tiếp từ nay tới cuối năm.

Theo phản ánh của các doanh nghiệp và thương lái kinh doanh gạo cho biết hiện các xí nghiệp, kho lương thực của các doanh nghiệp xuất khẩu gạo hàng nhập về rất mạnh. “Mấy ngày qua kho “ăn” hàng mạnh lắm, có bao nhiêu gạo họ cũng “vét” sạch hết”, ông Dương Văn Mến, thương lái mua lúa tại huyện Lấp Vò, Đồng Tháp cho biết.

Xuân Hương