Giáo sư Nguyễn Lân Dũng: "Giáo dục giới tính quá cần thiết rồi!”

Để rộng đường dư luận, Chất lượng Việt Nam đã có cuộc phỏng vấn Giáo sư Nguyễn Lân Dũng một số vấn đề liên quan đến giáo dục giới tính trong bối cảnh hiện nay.

Giáo sư Nguyễn Lân Dũng

Thưa giáo sư, công việc giáo dục giới tính cho học sinh ở nước ta hiện nay có thực sự cần thiết?

Theo tôi là quá cần thiết rồi. Thông tin trên báo chí cho biết: tệ nạn xã hội, nhất là người nghiện ma tuý, gái mại dâm ở lứa tuổi vị thành niên ngày càng gia tăng so với vài năm trước đây. Đặc biệt là số ca nạo hút thai ở lứa tuổi vị thành niên và đã có ca nạo hút thai không an toàn mà nguyên nhân chính là do thiếu hiểu biết về giáo dục giới tính…

Vì vậy, nhà trường và các bậc cha mẹ cần có sự quan tâm đúng mức tới sự phát triển sinh lý của con cái mình; hay cởi mở trong việc giáo dục giới tính cho con cái trong tuổi dậy thì đang chuấn bị bước sang tuổi trưởng thành về mặt sinh lý cũng như tâm lý, để các cháu có hiểu biết đúng đắn về sự phát triển của cơ thể và giúp các cháu có những ứng xử phù hợp trong quan hệ bạn bè với người khác giới.

Rõ ràng, việc giáo dục giới tính cho thanh thiếu niên ở tuổi dậy thì là một nhu cầu thiết yếu của cả gia đình và xã hội, để các cháu có cuộc sống lành mạnh, học tập tốt hơn và một tương lai lành mạnh.

Tôi là một trong những người nhận nhiều thư từ nhất của công chúng. Mỗi ngày tôi có 1.000 từ giải đáp khoa học trong chuyên mục "Hỏi gì đáp nấy", mỗi tuần có 3 lần giải đáp khoa học trong chuyên mục "Mr. Joy FM" ở Radio Hà Nội. Trong số các thư gửi về có không ít những thư cười ra nước mắt liên quan đến câu chuyện thiếu hiểu biết về giới tính và sinh lý sinh sản.

Có những thư "vĩnh biệt bác" đầy nước mắt của các cháu gái mới lớn chỉ vì "cháu sắp chết rồi bác ơi, tháng trước cháu bị ra máu nhiều quá và tháng này vẫn bị lại" (!). Có những thư “ăn năn” quá mức của các cháu trai chỉ vì tưởng do suy nghĩ “bậy bạ” nên mới thấy "bất thường" trong khi ngủ (!). Còn có những thư thề thốt hết lời chỉ vì: "Cháu chưa… cho ai bao giờ, nhưng không hiểu vì sao đêm tân hôn cháu bị chồng đánh vì không tin như vậy" (!).

Giáo sư đánh giá như thế nào về thực trạng giáo dục giới tính trong trường học ở nước ta hiện nay?

Trong các trường phổ thông trung học, giáo dục giới tính là môn học quan trọng, tuy nhiên ít ai đề cập đến, nhất là các bậc cha mẹ. Đã không ít phụ huynh cho rằng môn giáo dục giới tính hay giáo dục tình dục cho con cái là một điều gì đó không trong sạch, không trong sáng nên có ít sự trao đổi giữa người cha, người mẹ với con cái mình.

Không ít cha mẹ để cho con hoang mang, cô đơn tự mày mò, tìm hiểu mà không có sự hướng dẫn về sự phát triển của cơ thể và sự khác biệt giữa nam và nữ, cho nên đa số các em thiếu hiểu biết về giới tính; nhiều em đã có tâm trạng hoang mang, lúng túng trước những biến đổi về sinh lý trong cơ thể mình.

Xem trong chương trình và sách giáo khoa của nhiều nước đều có nội dung này. Nhẽ nào dạy cho các em hiểu đủ mọi thứ trong tự nhiên, trong cả vũ trụ... mà lại không làm cho các em hiểu rõ ngay được chính cơ thể của mình? Ở tuổi dậy thì không giảng dạy đàng hoàng thì các em sẽ tìm hiểu một cách sai lệch qua internet và qua một số sách báo không lành mạnh. Điều đó dẫn đến rất nhiều tác hại và hậu quả thật khôn lường.

Học sinh yêu đương quá sớm, hôn nhau ngay trong lớp học, rủ nhau đi nhà nghỉ khi trên vai còn mang phù hiệu của một trường cấp II (THCS). Nhiều nữ sinh cấp III đã phải đi nạo thai chui một cách hết sức nguy hiểm… Ai cũng biết nhưng thực sự lại chưa thấy rõ yêu cầu bức thiết của việc giáo dục giới tính một cách lành mạnh trong nhà trường đối với lứa tuổi học sinh.

Dù trẻ không hỏi nhưng bản thân cha mẹ phải chủ động dạy giới tính cho trẻ (Ảnh minh họa).

Việc giáo dục giới tính cho học sinh có cần thiết phải đưa vào chương trình như những môn học chính khóa khác, hay chỉ cần giáo dục bằng các chương trình ngoại khóa do nhà trường tổ chức là đủ, thưa giáo sư?

Theo tôi, nên sắp xếp chương trình môn Sinh học sao cho phần giảng về Giải phẫu sinh lý người phải đúng vào lớp mà học sinh bắt đầu vào tuổi vị thành niên. Ta đang bàn chuyện sửa đổi chương trình giáo dục phổ thông mà. Cũng có thể tổ chức tham quan ngoại khóa một cơ sở y tế kết hợp với việc giảng giải về sức khỏe sinh sản.

Còn có thể in tài liệu và nhờ hội phụ huynh tổ chức buổi nói chuyện với phụ huynh học sinh về giới tính và sức khỏe sinh sản. Có thể người thuyết trình là giáo viên Sinh học, cũng có thể mời một bác sĩ hay một nhà khoa học có trình độ về chuyên môn này. Ngoài ra, trong các chương trình giảng dạy về Đạo đức, trong các buổi sinh hoạt của Đoàn thanh niên cũng có thể kết hợp giảng giải về Luật Hôn nhân và gia đình, về sự chung thủy, về tình bạn, tình yêu...

Theo đánh giá của giáo sư, các phương pháp giáo dục giới tính ở Việt Nam hiện nay đã phù hợp hay chưa?

Hiện nay là thời kỳ được coi là Thế giới phẳng, sự tiến bộ về Công nghệ thông tin bao trùm khắp thế giới. Chúng ta không thể đứng cô lập bên ngoài các nước khác. Khó khăn lớn nhất là sự kém hiểu biết trong xã hội, nhất là với các phụ huynh học sinh. Đừng hiểu giáo dục giới tính một cách khoa học và lành mạnh lại là "vẽ đường cho hươu chạy". Ngược lại, để cho học sinh tự tìm kiếm thông tin mới là nguy hiểm hơn nhiều.

Để giáo dục giới tính cho học sinh đạt được hiệu quả cao nhất, theo giáo sư, tới đây gia đình, nhà trường và xã hội cần phải làm gì?

Cần thống nhất chủ trương và có sự quyết đoán của các cơ quan quản lý (Bộ Giáo dục, Bộ Y tế, Đoàn Thanh niên, Hội Phụ nữ...) từ đó sớm xác định một lộ trình thích hợp. Nên tham khảo kinh nghiệm và nội dung giáo dục giới tính, giáo dục về sức khỏe sinh sản của các nước khác để tiếp thu có chọn lọc, sao cho phù hợp với thuần phong, mỹ tục của nước ta.

Lê Phương (thực hiện)