Không thể bỏ kiểm dịch nội tỉnh vì chưa phù hợp

Sau hơn một năm Luật Thú y ra đời và được triển khai đã tạo nên hành lang pháp lý trong việc phòng, chống dịch bệnh, kiểm soát giết mổ, bảo đảm an toàn thực phẩm… Tuy nhiên quy định bỏ kiểm dịch nội tỉnh trong hoàn cảnh hiện nay chưa thực sự phù hợp vì tình trạng chăn nuôi nhỏ lẻ, thiếu liên kết tập trung vẫn đang tồn tại, gây rào cản lớn khi thực thi Luật.

Theo ông Nguyễn Ngọc Sơn, Chi cục trưởng Chi cục Thú Y Hà Nội cho biết, hiện nay Hà Nội có tổng đàn gia súc, gia cầm thuộc tốp đầu cả nước với tổng đàn trâu bò 170 nghìn con; đàn lợn trên 2 triệu con; đàn gia cầm 26 triệu con…

Với dân số khoảng trên 10 triệu dân sinh sống lao động và học tập trên địa bàn Thành phố, nhu cầu sử dụng thịt gia súc, gia cầm của Thành phố năm 2017 ước khoảng 324 ngàn tấn/năm, khoảng 900 tấn/ngày. Vì vậy, việc phát triển chăn nuôi theo xã, vùng trọng điểm với quy mô lớn ngoài khu dân cư và theo hướng an toàn sinh học là định hướng phát triển chăn nuôi bền vững của Hà Nội.

Để thực hiện tốt chức năng quản lý nhà nước về công tác thú y, những năm trước ngành Thú y Hà Nội đã thực hiện tốt Pháp lệnh Thú y, đặc biệt thực hiện tốt công tác kiểm dịch vận chuyển động vật và sản phẩm động vật để quản lý chặt chẽ và tạo điều kiện để chăn nuôi phát triển. Nhưng từ tháng 7/2016 Luật Thú y có hiệu lực, các hoạt động liên quan đến công tác thú y, từ phòng, chống dịch bệnh đến kiểm dịch, kiểm soát giết mổ động vật và sản phẩm động vật được điều chỉnh theo luật. Trong đó đáng chú ý là chỉ thực hiện kiểm dịch đối với động vật, sản phẩm động vật xuất tỉnh, đối với trứng thương phẩm cũng không cần kiểm dịch.

Đồng thời bỏ quy định kiểm dịch “theo số lượng, khối lượng”. Sau hơn một năm triển khai thực hiện quy định này đang gây ra nhiều khó khăn cho cơ quan thú y trong công tác kiểm dịch, kiểm tra vệ sinh thú y và quản lý an toàn thực phẩm, cũng như phòng chống dịch bệnh trên địa bàn của Thành phố.

Theo Luật Thú y, việc kiểm dịch được quản lý theo mối nguy cơ về dịch bệnh động vật như động vật, sản phẩm động vật xuất phát từ cơ sở an toàn dịch bệnh hoặc tham gia chương trình giám sát dịch bệnh hoặc được phòng bệnh bằng vaccine…

Nhưng việc bỏ kiểm dịch nội tỉnh đã gây rất nhiều khó khăn, bất cập trong công tác kiểm tra, kiểm soát tại các cơ sở giết mổ, sơ chế, bảo quản kinh doanh, vận chuyển động vật, sản phẩm động vật.

Vì xét trong hoàn cảnh thực tế, hiện nay Thành phố có hơn một nghìn cơ sở giết mổ, nhưng chỉ có số ít (116 cơ sở) cơ sở giết mổ công nghiệp, bán công nghiệp, tập trung thủ công đủ điều kiện vệ sinh thú y, vệ sinh an toàn thực phẩm. Số còn lại là cơ sở giết mổ nhỏ lẻ, phân tán trong khu dân cư, gây khó khăn trong việc xác định nguồn gốc để thực hiện công tác kiểm dịch, kiểm soát giết mổ.

Ngoài ra, việc bãi bỏ kiểm dịch nội tỉnh khiến cho một số lượng lớn sản phẩm động vật có nguy cơ chưa được kiểm dịch khi về đến các chợ bán cho người dân. Tình trạng bán thịt gia súc, gia cầm ngoài khu vực chợ hoặc trong khu dân cư là khá nhiều, ý thức chấp hành các quy định của người sản xuất, kinh doanh chưa cao, thậm trí còn có thủ đoạn buôn bán gian lận ngày càng tinh vi khiến cho công tác quản lý càng khó khăn. Nhất là trong trường hợp khi dịch bệnh bùng phát sẽ rất khó cho việc kiểm soát.

Bên cạnh đó, việc kiểm soát trứng gia cầm cũng có một số khó khăn, bất cập. Theo quy định của Bộ NN&PTNT là miễn kiểm dịch trứng gia cầm tươi và chế biến (như trứng bắc thảo, trứng muối, trứng lộn, trứng ăn liền… ).

Quy định này đồng nghĩa tất cả các loại trứng đều bị đánh đồng và nguy cơ bùng phát dịch cúm gia cầm là rất lớn. Khiến người tiêu dùng hoang mang khi không biết dựa vào đâu để phân biệt trứng sạch, trứng không an toàn, trứng có nguồn gốc xuất xứ tạo điều kiện cho trứng trôi nổi có cơ hội tràn lan trên thị trường. Trong khi đó việc lây lan dịch bệnh các bệnh truyền nhiễm (cúm, gumboro, necastle ..) trên đàn gia cầm thông qua việc vận chuyển trứng cũng rất rễ xảy ra.

Những sản phẩm có nguồn gốc từ động vật tại các nhà hàng, khách sạn, siêu thị và các chợ có kinh doanh buôn bán và tiêu thụ sản phẩm có nguồn gốc từ động vật trước đây đều đã được cơ quan thú y kiểm tra, kiểm soát về số lượng, nguồn gốc cũng như chất lượng sản phẩm đáp ứng nhu cầu vệ sinh thú y, an toàn thực phẩm.

Nhưng việc phân công trách nhiệm quản lý về an toàn thực phẩm trên địa bàn thành phố đối với các cơ sở này cũng gặp không ít vướng mắc và hạn chế. Việc cấp giấy chứng nhận an toàn thực phẩm cho các cơ sở, hộ kinh doanh giết mổ, sơ chế nhỏ lẻ hiện giao cho cấp huyện quản lý, tuy nhiên việc kiểm tra, kiểm soát của các huyện cũng còn nhiều bất cập nhất là việc quản lý hoạt động giết mổ, việc cấp giấy chứng nhận an toàn thực phẩm cho các cơ sở giết mổ, sơ chế chế biến.

Điều này cũng đã dẫn đến việc kiểm soát của các cơ quan Thú y gặp nhiều khó khăn để bảo đảm nâng cao số lượng, tỷ lệ kiểm soát động vật và sản phẩm động vật lưu thông trên thị trường.

Giải pháp nào để đảm bảo an toàn thực phẩm

Như vậy có thể, sau hơn một năm thực hiện Luật Thú y, bên cạnh việc tạo dựng hành lang pháp lý để nâng cao công tác phòng chống dịch bệnh, kiểm soát giết mổ, bảo đảm vệ sinh thú y, an toàn thực phẩm. Tuy nhiên việc bãi bỏ quy định kiểm dịch nội tỉnh chỉ phù hợp khi trình độ chăn nuôi phát triển, khép kín từ khâu chăn nuôi, giết mổ đến sơ chế chế biến tiêu thụ theo mô hình chuỗi liên kết.

Còn thực trạng hiện nay tại Hà Nội với sản xuất chăn nuôi manh mún, nhỏ lẻ thì việc không kiểm soát dịch nội tỉnh lại gây khó khăn, bất cập trong công tác quản lý.

Để khắc phục những hạn chế như đã nêu trên, theo ông Nguyễn Ngọc Sơn, hiện nay ngành Thú y Hà Nội đang tập trung tham mưu các cấp chính quyền tăng cường kiểm tra, kiểm soát và xử phạt các cơ sở chăn nuôi, giết mổ, sơ chế động vật, sản phẩm động vật vi phạm các quy định về kiểm dịch vận chuyển, các điều kiện về vệ sinh thú y, an toàn thực phẩm.

Đồng thời đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động nhân dân chấp hành nghiêm các quy định pháp luật, hướng dẫn người dân lựa chọn các thực phẩm an toàn.

Bên cạnh đó cần đẩy nhanh tiến độ thực hiện quy hoạch tổng thể phát triển chăn nuôi, gắn với quy hoạch giết mổ, chế biến gia súc, gia cầm trên địa bàn Thành phố theo mô hình chuỗi liên kết sản phẩm. Hướng dẫn các doanh nghiệp xây dựng chuỗi liên kết từ chăn nuôi giết mổ đến chế biến tiêu thụ sản phẩm để tạo sản xuất khép kín.

Đăng ký mã vũng, mã vạch để truy xuất nguồn gốc, chịu trách nhiệm sản phẩm, cũng như nâng cao trình độ quản lý cần được nâng lên đồng bộ, mới đảm bảo được vệ sinh thú y, an toàn thực phẩm.

Tăng cường công tác kiểm dịch, soát giết mổ, kiểm tra vệ sinh thú y. Các quận, huyện, thị xã tăng cường công tác thông tin, tuyên truyền, tập huấn đối với các tổ chức, cá nhân về điều kiện quy định của nhà nước trong giết mổ, vận chuyển, kinh doanh động vật, sản phẩm động vật để người dân biết và tự giác thực hiện theo đúng các quy định của Luật Thú y và Luật An toàn thực phầm.

Theo Cổng TTĐT Hà Nội