Hé lộ bí ẩn về căn bệnh đáng sợ trong quá khứ nhờ xác ướp 450 tuổi

Kết quả nghiên cứu đến từ Đại học McMaster, Canada cho hay, một cậu bé hai tuổi chết vào khoảng năm 1569 hóa ra không mất vì bệnh đậu mùa như đã tưởng trước đó mà vì bệnh viêm gan B. Sự phát hiện này khẳng định rằng, con người đã mắc phải căn bệnh bí ẩn này hàng trăm năm.

Đứa trẻ được nhắc đến chôn cất ở Nhà thờ Thánh Domenico Maggiore ở Naples, Ý, khoảng 450 năm tuổi (thêm bớt 60 năm). Thi thể của nó được khai quật khoảng giữa năm 1983 và 1985, và những dấu vết trên khắp cơ thể đã khiến các nhà nghiên cứu tin rằng đậu mùa – vi-rút Variola – là nguyên nhân tử vong.

Việc sử dụng kháng thể để tìm protein trong mẫu vật và kính hiển vi điện tử có vẻ đã khẳng định trong những mụn mủ này có các tế bào đậu mùa, và đây là một trường hợp quan trọng trong việc xác định lịch sử bệnh đậu mùa, được xem như là bằng chứng sớm nhất còn tồn tại về virus thời Trung cổ. Tuy nhiên, bằng chứng mới đã đánh bật giả thuyết đó.

Nhà nghiên cứu di truyền học tiến hóa và là nhà nghiên cứu chính Hendrik Poinar cho biết: “Những thông tin này nhấn mạnh tầm quan trọng của các phương pháp phân tử để giúp xác định sự tồn tại của những mầm bệnh chính trong quá khứ, cho phép chúng ta hạn chế tốt hơn thời gian chúng có thể lây bệnh cho con người”.

Với trẻ nhỏ, viêm gan B, một loại nhiễm trùng gan mà Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC) ước tính đã giết chết 786,000 người trên thế giới mỗi năm, có thể gây nổi ban trên mặt, chân, mông và tay – tất cả những nơi xuất hiện vết rỗ trên xác ướp.

Đối với trẻ nhỏ, viêm gan B là một loại nhiễm trùng gan. Căn bệnh này có thể gây nổi ban trên mặt, chân, mông và tay. Đây cũng là những nơi xuất hiện vết rỗ trên xác ướp hơn 400 năm tuổi.

Để xác định được căn bệnh hiểm nghèo trên xác ướp đứa trẻ là viêm gan B, các nhà nghiên cứu đã tiến hành lấy những mẫu da và xương nhỏ, sau đó ghép nối những thông tin di truyền lại với nhau để thu được một hình ảnh hoàn chỉnh hơn.

Cuối cùng thì một mẫu gen viêm gan B hoàn chỉnh đã được tìm thấy ở xác ướp và không hề có tế bào hay virus gây bệnh đậu mùa. Bên cạnh đó, nhóm nghiên cứu còn sử dụng kính hiển vi điện tử để quét nhưng không tìm thấy bằng chứng nào về các tế bào tương tự như viêm gan B hay đậu mùa.

Dù vậy, nhưng họ tìm thấy tế bào của một loại virus không rõ nguồn gốc. Theo các nhà khoa học, quá trình ướp xác có lẽ đã làm thay đổi hình dạng của tế bào virus. Đó cũng có thể là nguyên nhân khiến kết quả nghiên cứu trước đây nhầm lẫn với tế bào đậu mùa.

Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng trong việc xác nhận chẩn đoán. Đồng thời, làm sáng tỏ sức mạnh của ADN cổ trong việc cung cấp những bằng chứng xác thực trong quá khứ, thời kỳ mà việc xác định nguyên nhân gây bệnh còn chưa chắc chắn và rõ ràng.

Một điểm khá thú vị đó là kết quả nghiên cứu chỉ ra mối quan hệ tương đồng giữa bệnh viêm gan B từ thế kỷ 16 và viêm gan B ở hiện tại. Căn bệnh này không thay đổi nhiều lắm, cho dù các loại virus thường có quá trình tiến hóa khá nhanh.

Do đó, phát hiện này được cho là góp phần làm sáng tỏ lịch sử của viêm gan B và có thể cung cấp những manh mối quan trọng trong việc tìm kiếm cách thức để kiểm soát căn bệnh này.

Hạnh Vũ (T/h)