Hệ lụy khôn lường khi ‘tẩm bổ’ thực phẩm chức năng chứa thành phần vitamin tùy tiện

Hiện nay nhiều người có suy nghĩ cơ thể cần bổ sung nhiều loại vitamin để nâng cao sức đề kháng nên đã lạm dụng các loại thực phẩm chức năng có chứa thành phần chủ yếu là vitamin. Tuy nhiên hậu quả sẽ khôn lường nếu không nắm được cách thức bổ sung hợp lý.

Nguy cơ sỏi thận, co giật vì lạm dụng thực phẩm chức năng chứa vitamin

Tâm lý sử dụng thực phẩm chức năng giúp nâng cao thể trạng, phòng chống bệnh tật không còn xa lạ với phần đông người dân Việt Nam. Đặc biệt, trong bối cảnh dịch Covid-19 vẫn tiềm ẩn nhiều nguy cơ, việc mỗi người tự tìm giải pháp nâng cao sức khỏe bản thân và gia đình là điều cần thiết.

Và lời giải cho bài toán sức khỏe hiện được nhiều người áp dụng là bổ sung cho cơ thể các loại thực phẩm chức năng có thành phần chính là các vitamin thiết yếu như A, B, C, D, E...

Chia sẻ về thói quen này, chị Nguyễn Thị Minh Châu (đường Nguyễn Chí Thanh, quận Đống Đa, Hà Nội) cho biết, từ khi xuất hiện đợt dịch Covid-19 đầu tiên, chị luôn có tâm trạng phấp phỏng, sợ các thành viên trong gia đình có thể bị nhiễm loại vi rút nguy hiểm này. Chính vì thế, ngoài áp dụng các biện pháp như hạn chế tiếp xúc, đeo khẩu trang, sát khuẩn tay, chị Châu còn tìm các loại thực phẩm chức năng có chứa vitamin C nhằm nâng cao sức đề kháng. Những tưởng như vậy là an tâm, song gần đây chị Châu thấy hay bị đau bụng. Nghĩ đơn giản là mình bị rối loạn tiêu hóa, chị mua men tiêu hóa về uống, thay đổi chế độ ăn, hạn chế dầu mỡ, song tình trạng bệnh không được cải thiện, mức độ đau ngày càng tăng. Đến khi không chịu được, chị đi khám và nhận được kết luận là bị sỏi thận. Sau khi được bác sĩ tư vấn, chị Châu mới biết thói quen lạm dụng thực phẩm chức năng có chứa vitamin C của mình là một trong những nguyên nhân tạo sỏi.

Nguy hiểm hơn, nhiều người không chỉ lạm dụng vitamin cho bản thân, mà còn cho trẻ em sử dụng nhiều loại thực phẩm chức năng có chứa vitamin trong khoảng thời gian dài. Trường hợp bé Dương Thị Vân Trang (phường Dương Nội, quận Hà Đông) là minh chứng rõ ràng về hệ lụy nguy hiểm khi cha mẹ lạm dụng quá đà sản phẩm này.

Chị Đào Minh Hương (Hà Nội) - mẹ bé Trang kể rằng con gái 8 tháng tuổi ăn ngủ bình thường, nhưng vì lo sợ dịch bệnh và đọc trên các trang mạng xã hội thấy các mẹ khuyên nhau bổ sung vitamin A, D, C để tăng sức đề kháng cho con nên chị tìm mua các loại thực phẩm chức năng có chứa vitamin về cho con uống. Hai tháng sau, bé Trang lười ăn hơn, không có dấu hiệu tăng cân, thậm chí suốt ngày nôn trớ, thỉnh thoảng bị co giật. Sốt ruột, chị bế con đến bệnh viện. Sau khi bác sĩ thăm khám, chị Hương mới hối hận khi biết con mình bị như vậy là do uống quá liều vitamin A có trong thực phẩm chức năng.

Những hệ lụy khôn lường khi lạm dụng thực phẩm chức năng chứa vitamin

Theo nghiên cứu được công bố trên Tạp chí American College of Cardiology, được dẫn dắt bởi các nhà nghiên cứu Bệnh viện St. Michael và Đại học Toronto (Canada), các loại thực phẩm chức năng bổ sung vitamin, các viên vitamin C, vitamin D và bổ sung canxi được chứng minh không thực sự đem lại lợi ích đối với sức khỏe con người, và không có bằng chứng nào cho thấy chúng giảm thiểu các bệnh tim mạch, trụy tim, đột quỵ hay tăng tuổi thọ. 

Tiến sĩ David Jenkins, tác giả chính của nghiên cứu cho biết. “Chúng tôi ngạc nhiên khi không tìm ra nhiều lợi ích của các loại thực phẩm chức năng phổ biến hiện nay. Tất nhiên là chúng không gây hại cho con người, nhưng cũng chẳng có lợi ích gì nhiều khi sử dụng”.

Nói về hệ lụy của việc lạm dụng các loại vitamin có trong thực phẩm chức năng, Viện Dinh dưỡng quốc gia cho rằng, đối với vitamin A có tác dụng tạo sắc tố thị giác, tạo da, niêm mạc, tăng sức đề kháng, chống nhiễm khuẩn. Nhưng khi trẻ uống nhiều dầu cá hay các chế phẩm đa vitamin, khoáng chất của thực phẩm chức năng sẽ dẫn tới hiện tượng thừa vitamin A, có thể khiến trẻ bị phồng thóp, co giật, tăng áp lực nội sọ. Ngay cả người lớn và trẻ lớn khi dùng quá nhiều thực phẩm chức năng có chứa vitamin A cũng bị khô da, nứt môi, viêm răng lợi, đau khớp, đau xương, rụng tóc... Phụ nữ mang thai nếu lạm dụng cũng có thể khiến thai nhi gặp khuyết tật khi sinh.

Đối với những người bị loãng xương, nếu sử dụng thực phẩm chức năng chứa vitamin A quá nhiều thì lượng phốt pho trong máu tăng cao, dễ dẫn đến việc mất canxi xương, tăng nguy cơ loãng xương. Một nghiên cứu về bệnh loét dạ dày cho thấy, việc bệnh nhân uống thuốc điều trị có bổ sung vitamin A sẽ làm giảm tác dụng của thuốc điều trị.

Việc lạm dụng các sản phẩm thực phẩm chức năng có chứa vitamin C trong thời gian dài có thể gây ra bệnh sỏi thận, tiêu chảy hay viêm loét đường tiêu hóa, viêm đường tiết niệu, giảm sức bền hồng cầu, giảm thời gian đông máu.

Tương tự, với thói quen lạm dụng thực phẩm chức năng có thành phần chính là vitamin D, các chuyên gia xương khớp cảnh báo nhiều hệ lụy như tăng hàm lượng canxi trong máu, phát sinh hiện tượng buồn nôn, giảm cân, mệt mỏi, suy thận, đọng canxi ở thận, chán ăn, tiêu chảy, tình trạng bệnh nặng có thể dẫn tới tử vong. Với trẻ em, việc lạm dụng thực phẩm có vitamin D có thể gây hiện tượng chán ăn, mệt mỏi, nôn ói, xương hóa sụn sớm. Phụ nữ có thai dùng quá nhiều vitamin D sẽ dẫn đến vôi hóa nhau thai.

Do dó, để sử dụng các loại vitamin một cách khoa học, an toàn, các chuyên gia dinh dưỡng cho biết, vitamin và khoáng chất có trong nhiều loại rau xanh, quả chín, vì thế, theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), người trưởng thành nên ăn 400 gram rau xanh mỗi ngày.

Với hoa quả, tùy vào sở thích của từng người, nên ăn khoảng 100 - 300 gram mỗi ngày để cung cấp vitamin C, E, A, beta caroten... cho cơ thể. “Người dân không nên lạm dụng các sản phẩm thực phẩm chức năng có chứa nhiều loại vitamin, nếu muốn sử dụng thì cần có sự tư vấn từ các chuyên gia y tế nhằm tránh các hệ lụy đáng tiếc.

Mặt khác, với mỗi người thì mức độ cần thiết sử dụng vitamin trong các sản phẩm thực phẩm chức năng là khác nhau, vì thế, cần có sự thăm khám, đánh giá và chỉ định từ bác sĩ về việc có nên sử dụng hay không, liều lượng và thời gian dùng trong bao lâu là hợp lý bởi vitamin như “dao hai lưỡi”, nếu được bổ sung dư thừa sẽ gây nhiều hệ lụy cho sức khỏe con người.

An Dương (T/h)