'Hộ chiếu vaccine' giả bán tràn lan, người dùng cần hết sức tỉnh táo

Các chuyên gia an ninh mạng tại Công ty Check Point Software vừa phát hiện ra hàng loạt danh sách các đơn thuốc, các chứng nhận tiêm chủng vaccine (hay còn gọi là hộ chiếu vaccine) trên Dark web. Dark web là phần chìm của Internet, không thể dùng các công cụ tìm kiếm để lấy thông tin. Đây là nơi các tội phạm mạng thực hiện giao dịch trái phép từ thuốc phiện, số thẻ tín dụng cho đến các sản phẩm liên quan đến dịch Covid-19.

Trên nền tảng này, các chuyên gia đã phát hiện hàng loạt danh sách các đơn thuốc từ nhiều hãng như AstraZeneca, Johnson & Johnson được rao bán với giá lên đến 1.000 USD và mỗi chứng nhận vaccine có giá 200 USD.

Theo Check Point, mặc dù nhìn các đơn thuốc có vẻ hợp pháp dựa trên hình ảnh đóng gói và chứng nhận y học, không gì có thể chứng minh nó là hàng thật. Họ cũng cho biết quảng cáo về vaccine COVID đã tăng hơn 300% trong 3 tháng qua.

Hơn nữa, thẻ chứng nhận đã tiêm vaccine cũng được rao bán theo từng đơn đặt. Qua đó, người mua sẽ cung cấp tên cùng ngày tháng mong muốn, và người bán sẽ làm ra một chiếc thẻ giống với hàng thật. Sản phẩm giả mạo được quảng cáo với những ai cần phải đi máy bay, đổi công việc hoặc những việc cần đến chứng nhận tiêm phòng.

Trên chiếc thẻ giả mạo còn có logo của Trung tâm phòng chống dịch bệnh Hoa Kỳ nằm ở góc phải, giống với chiếc thẻ thật. “Người bán có thể tung ra thị trường hàng chục nghìn tấm thẻ như vậy theo yêu cầu nếu sản xuất hàng loạt”, phát ngôn viên Check Point cho biết.

Chuyên gia an ninh mạng tại ABI Research Michela Menting cho biết việc bán giả vaccine và cả hộ chiếu là điều khó tránh. “Lý do là vì không phải ai cũng có cơ hội tiêm vaccine, việc sản xuất vẫn còn ở giai đoạn thử nghiệm và người dân thì đã chán ngấy cảnh giãn cách xã hội. Nếu một người có thể dễ dàng sở hữu passport giả để đi đây đó, họ sẽ không ngại chi tiền và sẽ có một thị trường trái pháp luật nổi lên xung quanh”, bà Michela cho biết thêm.

Hiện chính phủ Mỹ vẫn đang khuyên người dân không nên đăng hình thẻ tiêm phòng của mình lên mạng. Mục đích chính là để tránh tiết lộ thông tin cá nhân cũng như tránh bị lừa đảo.

Hộ chiếu hay chứng thư số vaccine là các loại tài liệu chứng minh một cá nhân đã được tiêm vaccine Covid-19, để hỗ trợ quá trình đi lại. Theo Tổ chức Du lịch thế giới (UNWTO), áp dụng chứng nhận tiêm phòng sẽ là công cụ quan trọng để ứng phó với đại dịch, thúc đẩy tái khởi động hoạt động du lịch quốc tế một cách an toàn. Đồng thời UNWTO cũng kêu gọi thúc đẩy tiêu chuẩn hóa, số hóa và khả năng tương tác của hệ thống xét nghiệm và chứng nhận y tế theo hướng được cộng đồng quốc tế công nhận rộng rãi.

Trước nhu cầu ngày càng cấp thiết về kết nối lại các hoạt động đi lại, giao thương trên toàn cầu, một số quốc gia, tổ chức đã thử nghiệm, áp dụng những công cụ chứng nhận an toàn Covid-19 được số hóa với những tên gọi khác nhau.

Gần đây, Hiệp hội Vận tải Hàng không Quốc tế (IATA) phát triển một công cụ thẻ thông hành số Digital Travel Pass. Thẻ giúp hành khách quản lý lịch trình đi lại và chứng minh cho các hãng hàng không, cơ quan có thẩm quyền rằng họ đã tiêm vaccine hoặc âm tính với Covid-19.

Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) và Common Project, tổ chức phi lợi nhuận Thụy Sĩ, đang trong giai đoạn thử nghiệm thẻ thông hành chung Common Pass. Ứng dụng cho phép người dùng truy cập các thông tin về xét nghiệm, vaccine. Mã QR trong ứng dụng giúp cung cấp thông tin cho các nhà chức trách khi cần thiết.

Tập đoàn Máy tính quốc tế IBM đưa vào áp dụng thẻ thông hành y tế số Digital Health Pass, tích hợp đa dữ liệu như kiểm tra thân nhiệt nhiệt, cảnh báo phơi nhiễm virus, kết quả xét nghiệm và tình trạng tiêm vaccine. Đơn vị cho biết thẻ thông hành giúp mọi người thuận tiện đi lại ở các điểm công cộng như nơi làm việc, trường học, sân vận động hay các chuyến bay.

Về bản chất, đây là những giấy tờ chứng nhận y tế, có thể được số hóa và công nhận chung, cung cấp bằng chứng một người đã được tiêm phòng vaccine hay xét nghiệm Covid-19. Đây sẽ là bằng chứng cần thiết để giúp con người đi lại, đồng thời bảo đảm an toàn trong bối cảnh đại dịch chưa hoàn toàn được kiểm soát.

Trong lịch sử, việc cung cấp giấy tờ chứng minh một người đã được tiêm phòng để nhập cảnh vào một quốc gia hay tham gia hoạt động nào đó không phải là mới. Trước đây, một số quốc gia yêu cầu người nhập cảnh chứng minh họ đã được tiêm phòng các bệnh như sốt vàng da, rubella và dịch tả. Sau khi tiêm phòng, mỗi người sẽ nhận được một "Thẻ vàng" có ký tên, đóng dấu, được gọi là chứng nhận quốc tế về tiêm phòng vaccine - giấy tờ các Trung tâm Kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh (CDC) yêu cầu mọi người phải có khi đi lại.

Bảo Lâm