Hỏa lực đáng sợ vũ khí ‘quái thú’ lừng danh một thời của Mỹ

Nói tới uy lực của xe tăng M-551 Sheridan, các chuyên gia quân sự cho rằng, đây là một mẫu xe tăng hạng nhẹ rất đặc sắc. Quá trình phát triển xe tăng M-551 Sheridan được bắt đầu từ năm 1959, nó là chương trình được biết đến với tên gọi Xe đột kích trinh sát/ đổ bộ đường không. Mẫu thử nghiệm đầu tiên được ra mắt năm 1962 và quá trình sản xuất hàng loạt diễn ra từ năm 1966.

Xe tăng M-551 được đặt theo tên để vinh danh vị anh hùng trong Nội chiến Mỹ, tướng Philip Sheridan. Tổng cộng có 1.700 chiếc xe tăng hạng nhẹ M-551 đã được sản xuất cho đến khi bị ngừng lại vào năm 1970. Xe tăng M-551 giữ vai trò thay thế xe tăng hạng nhẹ M-41 và pháo tự hành M-56 trong quân đội Mỹ. 

Mỹ chế tạo M-551 để chiếc xe tăng nhẹ này có thể được thả bằng dù, kể cả được thả xuống ở độ cao thấp. Việc thả ở độ cao thấp sẽ sử dụng hệ thống có tên gọi LAPES, với một tấm “đế” hấp thụ chấn động trong quá trình chạm đất. Tính năng này sẽ hữu hiệu khi cần phải chuyển chiếc xe tăng tới vùng chiến sự trong hoàn cảnh không cho phép máy bay hạ cánh hoặc hỏa lực phòng không của đối phương quá mạnh và thực tế M-551 là chiếc xe tăng duy nhất có khả năng thả bằng dù của quân đội Mỹ.

Xe tăng hạng nhẹ M-551 có thân làm bằng hợp kim nhôm còn tháp pháo bằng thép, sự kết hợp như vậy nhằm giảm tổng trọng lượng. Giáp trước của M-551 chống được đạn xuyên giáp cỡ 20mm, các vị trí còn lại chỉ chịu được đạn 14,5mm. M-551 Sheridan cũng được tích hợp hệ thống bảo vệ NBC.

Về hỏa lực, xe tăng M-551 Sheridan trang bị một pháo nòng ngắn cỡ 152mm có thể bắn tên lửa chống tăng có điều kiển MGM-51 Shillelagh, pháo chính 152mm của Sheridan có thể hạ các xe tăng cùng thời ở cự ly gần nhưng vì nòng quá ngắn nên nó sẽ bắn kém chính xác ở tầm xa, vì vậy, hiệu quả nhất vẫn là dùng khẩu pháo này đi yểm trợ hỏa lực cho bộ binh. Vũ khí phụ của xe gồm một súng máy 7,62mm đồng trục và đại liên 12,7mm trên nóc tháp pháo.

Tên lửa chống tăng MGM-51 Shillelagh mặc dù là điểm ưu việt của M-551 (trên lý thuyết nó có thể tiêu diệt tất cả các loại xe tăng cùng thời kể cả ở khoảng cách xa) nhưng do quá phức tạp trong điều khiển và bảo trì nên Shillelagh chưa bao giờ được sử dụng trên chiến trường, ngoài việc bắn thử trên bãi tập cho kíp xe 4 người gồm trưởng xe, lái xe, pháo thủ và nạp đạn viên.

M-551 Sheridan sử dụng động cơ Detroit Diesel 6V53T công suất 300 mã lực, với trọng lượng nhẹ, xe có thể lội nước sau khi chuẩn bị và di chuyển trên mặt nước bởi chính hai dải xích của nó.

Nhìn chung, xe tăng M-551 là vũ khí hạng nhẹ khá “sáng tạo” của Mỹ, tuy nhiên do mắc nhiều khuyết điểm nên nó đã “chết yểu” và bị thay thế trong vai trò trinh sát bởi xe thiết giáp xung kích M-3 Bradley.

Tiếc rằng Sheridan đã dần bị loại biên từ năm 1978, mặc dù đến tận năm 1996, chiếc M-551 cuối cùng mới chính thức bị loại bỏ.

Hiện tại, quân đội Mỹ đã không có bất kì một mẫu xe tăng hạng nhẹ nào kể từ khi M551 Sheridan được cho về hưu vào năm 1996. Chính vì thế quân đội nước này đang cố gắng tìm kiếm một loại xe tăng hạng nhẹ với khả năng vận chuyển dễ dàng, cơ động, trong khi vẫn có hỏa lực mạnh.

Một xe tăng chiến đấu chủ lực như M1A2 Abrams có hỏa lực mạnh và khả năng bảo vệ tốt, tuy nhiên, nó lại không thể đổ bộ bằng đường không mà luôn cần đến các máy bay vận tải như C-17 và C-5 vận chuyển đến căn cứ và sau đó mới triển khai ra chiến trường.

Từ thực tế đó, chương trình chế tạo xe tăng hạng nhẹ của Mỹ có tên gọi “Hỏa lực bảo vệ cơ động” (MPF) với tiêu chuẩn trọng lượng không được vượt quá 32 tấn. Kích cỡ của pháo chính đang được xem xét ở lựa chọn 57mm, 105mm hoặc 120mm như xe tăng M1A2.

Vào những năm 1990, Mỹ cũng từng có ý định tạo ra một mẫu xe tăng hạng nhẹ với 3 lớp giáp bảo vệ, pháo chính 105mm với 30 quả đạn nạp sẵn. Tuy nhiên, chương trình này phải hủy bỏ dưới thời Tổng thống Bill Clinton để dành ngân sách cho các chương trình khác.

Chương trình MPF chỉ là ở giai đoạn đầu, do đó, loại xe tăng mới được cho là sẽ chỉ xuất hiện sớm nhất là vào năm 2025, thậm chí với số lượng hạn chế là 54 chiếc, tức là đủ dùng cho một sư đoàn lính dù của Mỹ.

An Dương (t/h)