Khám phá ‘Trái tim’ dưới lòng Hoàng thành Thăng Long

VnExpress cho hay, Hoàng thành Thăng Long hay còn gọi là Khu A, Thành cổ Hà Nội, từng là nơi làm việc của Bộ Chính trị, Quân ủy Trung ương, Bộ tổng tư lệnh và các cơ quan như Bộ tổng tham mưu, Tổng cục Chính trị, Tổng cục Kỹ thuật, Tổng cục Hậu cần. Đây chính là tổng hành dinh, tiếp nhận thông tin và phát đi các chỉ đạo quan trọng trong cuộc kháng chiến chống Mỹ. Phía dưới hoàng thành Thăng Long có hai công trình độc đáo gồm hầm Chỉ huy tác chiến (T1) và hầm Quân ủy Trung ương (D67).

Mặc dù có quy mô khá nhỏ hẹp nhưng căn hầm T1 đóng vai trò vô cùng quan trọng trong cuộc kháng chiến trường kỳ. Cũng giống như D67, nhiệm vụ thiết kế, xây dựng nhà, hầm chỉ huy tác chiến của Bộ Tổng tham mưu (T1) được giao cho Bộ Tư lệnh Công binh.

Đây là hình ảnh ghi tại phòng họp, cũng là phòng làm việc lớn nhất của hầm T1 tại Hoảng Thành Thăng Long. Ảnh Dân Trí 

Hầm có kết cấu nửa nổi nửa chìm bằng bê tông nguyên khối, với ba lớp nóc, trong đó có hai lớp bê tông và ở giữa là lớp cát có thể chịu đựng được bom tấn, tên lửa. Nội thất hầm tương đối hiện đại, đồng bộ với hệ thống tiêu đồ, thông tin liên lạc, còi báo động, loa phóng thanh thông báo về máy bay địch. Khoảng 300 cán bộ, chiến sĩ từ nhiều trung đoàn chuyên môn được huy động đào, xây hầm từ cuối năm 1965 đến giữa năm 1966 thì đưa vào hoạt động.

Thiết bị đảm bảo an toàn của hầm T1 gồm có cửa nặng phòng chống áp lực, cửa nhẹ kín phòng độc. Hầm cũng có hệ thống thông hơi lọc độc. Lượng hơi vào qua một hệ thống phòng sóng, sau đó đến phòng lọc bụi độc, để nếu không khí có độc sẽ được lọc rồi đưa hơi sạch vào. Trên nóc hầm có điều hòa nước và một hệ thống bể nước để chạy máy điều hòa không khí, theo ghi nhận của báo Dân Trí.

Bên cạnh hầm T1, khu Hoàng thành Thăng Long còn có di tích lịch sử D67 - nơi đặt Sở chỉ huy cao nhất của Bộ Chính trị, Đảng ủy Quân sự Trung ương và Bộ Quốc phòng. Đây là nơi chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ bảo vệ miền Bắc và tiến hành chiến tranh giải phóng miền Nam. Di tích lịch sử D67 gồm có nhà D67, hầm ngầm D67 và Nhà con rồng.

Bên trong căn phòng của hầm thuộc khu Hoàng thành Thăng Long. Ảnh Tiền Phong

Hầm có hai đường dẫn xuống bắt nguồn từ hai phòng làm việc của Đại tướng Võ Nguyên Giáp và Đại tướng Văn Tiến Dũng trong nhà D67. Đường hầm rộng 1,2 m, có 45 bậc cầu thang bê tông, trát galito, đi sâu xuống 10 m là hệ thống văn phòng của hầm D67 gồm 3 phòng.

Trong đó, phòng họp hình chữ nhật, nền lát gạch, có một cửa ra vào. Phòng trực ban, thông tin dành cho thư ký và để máy móc, điện đài. Phòng chứa các thiết bị thông hơi lọc độc cung cấp không khí sạch cho người sử dụng khi hệ thống các cửa đóng kín. Toàn bộ hệ thống hầm ngầm đều liên hoàn đường điện máy phát. Cửa ra của hầm dẫn lên Nhà con rồng, công trình có 3 lối lên xuống theo bậc cầu thang, có 2 lớp cửa sắt thép sơn xanh dùng để chống sóng xung kích của bom đạn nổ dội vào công trình, có thể ngăn nước và khí độc.

Trên nóc công trình là lớp cát đệm và tấm bê tông cốt thép mác cao tăng cường có đủ chiều dày và bề rộng để khi bom nổ phía trên nóc hay bên cạnh đều không gây tác hại tới công trình. Hầm D67 cũng có khả năng chống được các loại bom tấn, bom xuyên.

Đinh Ly (T/h)