Đề xuất tăng độ tuổi được hưu vì hơn 50% người Việt nghỉ trước tuổi

Theo thông tin trên báo điện tử VTV, tuổi nghỉ hưu bình quân năm 2012 của nam giới là khoảng 55 tuổi và nữ giới là gần 53 tuổi. Trong khi đó, theo quy định, độ tuổi nghỉ hưu của nam và nữ lần lượt là 60 và 55. Thực trạng này khiến Quỹ Bảo hiểm xã hội (BHXH) đứng trước nguy cơ mất cân đối thu chi. Vì thời gian tham gia bảo hiểm xã hội của lao động ngắn nhưng thời gian hưởng lương hưu ngày càng dài.

Báo Lao động thủ đô cho hay, theo tính toán của BHXH, số người đóng BHXH cho một người hưởng lương hưu của nước ta ngày càng giảm. Nếu năm 1996 có 217 người đóng cho 1 người hưởng, thì năm 2000 giảm xuống 34 người; năm 2012 là 9,3 người; đến năm 2015 chỉ có 8,13 người đóng cho 1 người hưởng.

Theo báo Vietnam Plus, từ năm 1995 đến nay, bảo hiểm xã hội thực hiện theo nguyên tắc "có đóng có hưởng," người trẻ đang đi làm đóng tiền vào quỹ Bảo hiểm xã hội để quỹ chi trả lương hưu cho người nghỉ hưu. Thời điểm xây dựng cách tính lương hưu năm 1995 người Việt Nam có tuổi thọ trung bình khoảng 67 tuổi, bình quân tuổi nghỉ hưu là 54 nên thời gian hưởng lương hưu khoảng 13 năm là hợp lý với khả năng thu chi của quỹ. 

“Hiện nay, tuổi thọ bình quân đã tăng lên 73 nhưng thời gian bình quân đóng bảo hiểm xã hội và tuổi nghỉ hưu giữ nguyên dẫn đến thời gian hưởng lương hưu kéo dài, lên tới khoảng 20 năm, tức là đã tăng thêm 7 năm thì quỹ bảo hiểm xã hội chắc chắn mất cân đối sớm. Quan điểm của Bảo hiểm xã hội Việt Nam về điều chỉnh tuổi nghỉ hưu là cần thiết,” ông Trần Đình Liệu, Phó Tổng Giám đốc Bảo hiểm xã hội Việt Nam nói tại Hội nghị cung cấp thông tin định kỳ về bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế tháng ​Mười do Bảo hiểm xã hội Việt Nam tổ chức ngày 26/10, tại Hà Nội.

Báo Dân trí đưa tin, theo BHXH Việt Nam, nguyên nhân của tình trạng tuổi nghỉ hưu thấp còn do: Luật BHXH năm 2006 quy định tỉ lệ giảm trừ cho mỗi năm nghỉ hưu trước tuổi thấp, chỉ 1%, sang Luật BHXH năm 2014 đã điều chỉnh nâng lên 2%.

Tuy nhiên, theo khuyến nghị của Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO), tỉ lệ giảm trừ này phải từ 5 đến 6% thì mới hạn chế số người nghỉ hưu trước tuổi.

Đồng thời, quy định giảm tuổi nghỉ hưu trong chính sách tinh giản biên chế, giải quyết đối với lao động dôi dư,... và các nhóm đối tượng khác trong Luật BHXH cũng chưa thực sự hợp lý làm cho tuổi nghỉ hưu bình quân thực tế thấp hơn nhiều so với quy định (đối tượng này thường giảm từ 1 đến 5 tuổi).

Bên cạnh đó, BHXH VN cũng cảnh báo tình trạng mất cân đối giữa mức đóng và mức hưởng của quỹ hưu trí.

“Nguyên nhân chính do tỉ lệ đóng là 22% tiền lương tháng, trong khi tỉ lệ hưởng lương hưu tối đa là 75% mức bình quân tiền lương làm căn cứ đóng BHXH). Tỉ lệ hưởng lương hưu bình quân của nam là 2,5% cho một năm đóng, của nữ là 3% cho một năm đóng là quá cao so với bình quân các nước trên thế giới (chỉ là 1,7%)” - ông Trần Đình Liệu nói.

Ngoài ra, quy định điều kiện hưởng BHXH một lần quá thuận lợi và mức hưởng tăng lên so với quy định cũ (những năm đóng từ năm 2014 trở đi được tăng từ 1,5 tháng lên 02 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH) cũng khiến gia tăng nguy cơ mất cân đối.

Theo báo An ninh thủ đô, ông Trần Đình Liệu cũng cho biết thêm, thời điểm này rất khó tăng mức tiền đóng BHXH vì sẽ ảnh hưởng đến đời sống người lao động và doanh nghiệp. Do vậy, BHXH Việt Nam kiến nghị tăng tuổi nghỉ hưu theo tuổi thọ trung bình. Trước mắt, BHXH Việt Nam đề xuất thực hiện với một số nhóm đối tượng, ngành nghề, tuy nhiên, cũng phải tính đến bố trí việc làm cho lao động trẻ.

“Việc điều chỉnh tuổi nghỉ hưu là vấn đề hết sức nhạy cảm và tác động sâu rộng tới tất cả các mặt của đời sống xã hội, do vậy để tạo sự đồng thuận cao, cơ quan chủ trì phải tính toán hết sức khoa học và chặt chẽ, trong quá trình triển khai cần có sự chuẩn bị về tâm lý cho người lao động, người sử dụng lao động và cần có lộ trình phù hợp. Bên cạnh đó, phải lường trước những tác động của chính sách, để khi chính sách mới được ban hành sẽ mang lại những điều tốt hơn cho người lao động” – ông Trần Đình Liệu phân tích.

Hòa Dương (T/h)