Cuộc chiến chống độc quyền trong khai thác sân bay, cảng biển

Chủ trương xã hội hóa trong khai thác sân bay, cảng biển... của Bộ GTVT đang là tâm điểm nóng của dư luận trong những ngày qua. Bên cạnh sự ủng hộ lớn từ người dân cũng như giới chuyên gia, vẫn có không ít ý kiến lo ngại việc nhà nước nhượng quyền khai thác, quản lý cho nhà đầu tư tư nhân nếu không có cơ chế giám sát chặt chẽ sẽ dẫn đến tình trạng chuyển từ độc quyền nhà nước sang độc quyền tư nhân.

Theo lời Bộ trưởng Thăng, ngành GTVT cần tới 1 triệu tỷ đồng cho cơ sở hạ tầng trong thời gian tới. Ảnh Thanh Niên

Chia sẻ trong cuộc họp về các vấn đề “nóng” trong lĩnh vực hàng không diễn ra chiều ngày 2/4, Bộ trưởng GTVT Đinh La Thăng cho hay, từ nay đến năm 2020, ngành GTVT cần 1 triệu tỷ đồng để đầu tư cơ sở hạ tầng, trong đó có hàng không. Tuy nhiên, nguồn vốn là một khó khăn lớn khi vốn trái phiếu và ngân sách chỉ có 30%; phần còn lại ngành GTVT phải thu hút đầu tư từ nguồn xã hội hóa.

Báo Dân Trí dẫn lời phát biểu của Bộ trưởng Thăng trong buổi họp cho biết, việc chuyển nhượng quyền khai thác thương mại các cảng hàng không, sân bay, phải đúng theo tinh thần của Hiến pháp và các Luật, Nghị định hiện hành, tuyệt đối không chuyển giao vai trò quản lý Nhà nước cho tư nhân.

Tuy nhiên, khi trao đổi với báo Thanh Niên về vấn đề này, Bộ trưởng Bộ GTVT Đinh La Thăng cho biết không bất ngờ khi nhiều doanh nghiệp (DN) tư nhân trong nước đã đề nghị được mua đứt, đầu tư hoặc nhượng quyền kinh doanh sân bay, cảng biển. Bộ trưởng đánh giá, các nhà đầu tư chính thức đề xuất cũng như có mong muốn tham gia vào các lĩnh vực này như Vingroup, Sungroup, T&T, Vietjet đều là những DN lớn, trưởng thành, có vị thế và có tầm nhìn.

Quyền kinh doanh sân bay, cảng biển thu hút sự chú ý của các nhà đầu tư lớn trong nước. Ảnh Dân Trí

Như vậy, nếu có cơ chế hợp lý (về giá phí, chính sách ưu đãi, chia sẻ rủi ro...) thì hoàn toàn có thể huy động nguồn lực rất lớn từ tư nhân trong nước. Bộ trưởng Thăng ủng hộ mạnh mẽ chủ trương mạnh dạn trao cơ hội cho các DN trong nước đi kèm với việc hoàn thiện các cơ chế, chính sách phù hợp để thúc đẩy, tạo động lực cho họ phát triển hơn nữa.

Về khả năng nhượng quyền khai thác sân bay, cảng biển, Bộ trưởng khẳng định: “Hạ tầng hàng không gắn với an ninh quốc phòng, vì vậy chuyển nhượng dự án nào cũng phải thống nhất với Bộ Quốc phòng rồi trình Chính phủ quyết định. Những hạng mục kết cấu hạ tầng kết hợp quân sự, dân dụng, có vai trò ANQP hoặc nằm trong thế trận phòng thủ ANQP thì tuyệt đối không chuyển nhượng!”

Bộ trưởng Thăng nhấn mạnh: “Tuyệt đối không nhượng quyền khai thác sân bay cho nước ngoài, những dự án nằm trong chủ trương chuyển nhượng thì chỉ chuyển nhượng cho nhà đầu tư có năng lực tài chính ở trong nước.”

Nhà nước sẽ hoàn toàn nắm quyền quản lý, khai thác sân bay và cảng biển. Ảnh Thanh Niên

Bàn về vai trò của Nhà nước, Bộ trưởng nhận định Nhà nước sẽ vừa là quản lý và là trọng tài, sẽ đảm bảo tất cả các tổ chức, cá nhân được tiếp cận, cung cấp dịch vụ một cách công bằng, minh bạch, cạnh tranh lành mạnh với giá cả hợp lý. Tất cả các nguyên tắc này sẽ được cụ thể hóa thành các quy định trong hợp đồng nhượng quyền.

Riêng giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đã được quy định trong luật Hàng không dân dụng và luật Đất đai là chỉ cấp cho cảng vụ hàng không. Kể cả Tổng công ty cảng hàng không VN (ACV) là DN nhà nước cũng phải thuê đất để kinh doanh. Vì thế, trong mọi hình thức nhượng quyền, không một DN nào có thể độc quyền hoặc tự ý đề ra các luật lệ có lợi cho họ.

Minh Thùy (T/h)