Khám phá nét riêng ẩm thực Phú Yên

Gỏi cá mai

Ở Phú Yên có nhiều món ngon, song mùa này ăn gỏi cá mai là hấp dẫn nhất. Cá mai sống ở vùng nước lợ. Đầm Ô Loan (huyện Tuy An) là nơi có nhiều cá mai nhất miền Trung. Cá có thân hình nhỏ dài, trắng sọc giống cá cơm nhưng thịt trong, săn chắc. Loài cá này xuất hiện nhiều vào độ từ tháng Giêng đến cuối mùa hè. Chúng được ngư dân đánh bắt bằng loại lưới cỡ nhỏ, rồi chế biến nhiều món ngon nổi tiếng khắp vùng miền.

Theo những người sành ăn, cá mai chỉ chế biến được món ngon độc nhất là gỏi

Sau khi đưa từ đầm về, cá còn tươi sống. Bạn chỉ cần rửa sạch rồi dùng kéo cắt xéo phần bụng và đầu bỏ đi, con cá chỉ còn lại phần thân, mập ú, trong veo. Sau khi làm sạch, cho cá ngâm nước muối vài phút vừa săn chắc vừa giữ được màu trắng trong, sau đó cho vào tủ lạnh để đảm bảo độ tươi của cá.

Theo những người sành ăn, cá mai chỉ chế biến được món ngon độc nhất là gỏi. Tùy theo số lượng người ăn mà có thể làm nhiều hay ít. Chỉ cần chọn cá rồi làm gia vị ăn kèm với cá gồm: một tô nước chanh vắt sẵn, khoảng lon đậu phụng rang, một rổ rau thơm nhiều loại như húng, tía tô, ngổ, ngò gai, bắp chuối thái nhỏ, cà chua sống, chuối chát, khế... một chén mắm gừng giã nhỏ keo, một đĩa ớt rừng xanh và bánh tráng nướng.

Chuẩn bị xong, ta có bữa ăn như ý. Nên nhớ, cá lúc nào cũng phải bỏ trong thau đá giữ lạnh để bảo đảm độ cứng, giòn. Trước khi ăn, ta cho cá vào tô nước chanh ngâm độ vài phút, khi trở sang màu trắng đục tức là cá đã chín tái, ăn kèm cá với mỗi loại gia vị một ít bằng cách bỏ tất cả vào chén, có thể vắt thêm ít chanh rồi trộn đều.

Cá mai sống trong môi trường nước lợ, có nồng độ muối cao nên rất an toàn cho sức khỏe. Cá mai cũng là thực phẩm có hàm lượng dinh dưỡng cao. Ăn gỏi cá, uống ly rượu nồng sẽ có cảm giác lạ miệng, ngon và có thêm sinh lực. Ăn một lần chắc chắn còn thèm, còn nhớ tới lần sau...

Cá ồ đầu mùa

Đầu năm, ngư dân miệt biển dọc miền Trung được mùa. Ở Phú Yên, ngoài các loại cá tôm khác, nhiều ngư dân còn trúng rất nhiều cá ồ, loại cá ồ đầu mùa con nào con nấy tròn to, mập ú.

Mùa cá ồ rộ là từ khoảng tháng 4 đến tháng 6 âm lịch. Thời điểm này, một đêm trúng mùa, có thuyền đánh được hàng ngàn con cá ồ là chuyện bình thường. Con nào cũng to gần bằng bắp tay, nặng từ 0,3 đến 0,4 kg.

Do cá to nên chúng ta có thể chế biến nhiều món, từ đơn giản đến cầu kỳ. Nào là cá ồ nấu mẳn (hơi mặn) ăn với bún, nào là cá hấp cuốn bánh tráng, cá nướng chấm muối ớt. Quen mà lạ, lạ mà quen là cảm giác của nhiều người khi được thưởng thức những món này.

Cá ồ có thể chế biến nhiều món, từ đơn giản đến cầu kỳ

Nếu dùng cá ồ nấu mẳn ăn với bún thì cách chế biến đơn giản. Cắt cá ra từng khúc, nấu nồi nước, đợi nước sôi bỏ cá vào, đợi cá chín cho gia vị nêm vừa ăn. Thế là có một nồi cá mẳn như ý. Nấu đơn giản song cá mập, nước mỡ của cá sẽ nổi lên loang loáng. Nước này ăn kèm với bún vừa thơm ngon vừa có tác dụng chống đói để cuộc hàn huyên giữa các thành viên được kéo dài.

Đi liền với cá nấu là món cá hấp. Dùng dao khứa dọc theo thân cá vài đường, bỏ vào xoong hấp cách thủy. Sau khi hấp xong, con cá ồ nở bung những sớ thịt trắng, nâu có lấm tấm mỡ bóng nhẫy. Cuốn món này với bánh tráng nướng nhúng, kèm rau sống, dưa leo, nước mắm ngon thì chỉ việc ngồi ăn đến no, quên... đường về.

Lại nói đến cá ồ nướng. Cũng khứa cá vài đường nhẹ rồi dùng lá chuối tươi cuốn tròn thân cá, để lên lò than, đến khi lớp lá chuối bọc ngoài vừa cháy sém thì gỡ bỏ rồi nướng cá trần. Cuốn lá chuối ban đầu để giữ được độ nước cá nguyên chất. Sau khi bỏ lá chuối có thể nướng với nước mắm ngon lại càng ngon. Cá nướng ngon phải là con cá chín vàng đều, không cháy cũng không quá mềm, làm sao cho thịt cá có độ giòn sơ. Khi ăn, gỡ thịt dọc theo từng thớ chấm với muối ớt, kèm với rau thơm. Ăn hết bên này gỡ đến bên kia, còn bộ xương nướng vàng ăn lại rất thơm ngon. Ngon nhất trong con cá ồ nướng là phần đầu, vì thế ăn cá ồ nướng mà bỏ đi phần đầu thì chưa phải là người sành ăn cá.

Hấp dẫn bún mực

Trong khi bún mực ở Vạn Ninh (Khánh Hòa) nấu ngọt (nước trong) thì bún mực Phú Yên lại theo kiểu nấu chua. Món bún mực ở Phú Yên tuỳ mùa mực. Bún mực Vạn Ninh mùa nào cũng có bởi cách chế biến không kén mực.

Huyện Vạn Ninh (Khánh Hoà) cách Nha Trang khoảng 60km về hướng bắc nổi tiếng có món bún mực. Trong Nam, ngoài Bắc đi qua đây nếu biết, đều muốn dừng để thưởng thức món quê chế biến đơn giản mà ngon lạ này.

Bún mực Vạn Ninh mùa nào cũng có bởi cách chế biến không kén mực

Bắt đầu từ đèo Cổ Mã, các quán bún mực nằm rải theo quốc lộ 1A chạy dài đến Đại Lãnh. Vùng biển Đại Lãnh mùa nào cũng có mực ngon. Con mực trung trung, don don không lớn quá, tươi rói; khi nào có khách nhà hàng mới bật bếp nấu. Nước lèo ngon phụ thuộc vào độ tươi của mực. Mực mới đánh bắt đem về chế biến chắc chắn có vị ngọt đặc trưng. Chỉ với cà chua, hành tây, thơm, hành lá, một cái lẩu mực hai người ăn khoảng 30-40 ngàn đồng, đảm bảo no nê. Rau ăn kèm với bún mực có xà lách, rau thơm các loại. Cách nấu đơn giản này người địa phương gọi là nấu ngọt hay nấu ngót; không chỉ mực mà còn với các loại cá như cá hồng, cá phèn, cá bè… chấm với nước mắm nguyên chất dầm thêm vài trái ớt xiêm xanh nồng.

Điều thú vị là vượt qua ranh giới đèo Cả giữa hai tỉnh Phú Yên và Khánh Hòa, món bún mực lại được chế biến kiểu khác nhưng ngon không kém. Món bún mực có tính “vùng miền” này khác nhau không chỉ cách nấu mà còn về chất liệu - chính là tuỳ thuộc vào loại mực. Nếu ở Vạn Ninh nấu bằng mực ống, mực lá… thì bún mực Phú Yên chỉ chế biến từ mực cơm. Loại mực này ngọt, không dai, ruột trắng. Con mực chỉ nhỉnh hơn lóng tay một chút và tươi xanh. Vạn Ninh nấu ngọt (nước trong) thì bún mực Phú Yên lại nấu theo kiểu nấu chua. Cà chua thái nhỏ, tao qua dầu cho ra màu rồi nấu.

Bánh tráng

Làng nghề bánh tráng Hoà Đa (xã An Mỹ, huyện Tuy An) hình thành khá lâu đời. Nơi đây có khoảng 30% hộ gia đình sống bằng nghề làm bánh tráng từ bột gạo.

Bánh tráng ngon có độ dày vừa, đều khổ, tốt nắng, nướng ăn thơm, nhúng nước không dính. Bánh tráng Hoà Đa ăn với thịt heo, cháo lòng, bánh hỏi đã trở thành món ngon hấp dẫn níu chân nhiều du khách.

Bánh tráng cuốn với thịt heo kèm rau sống hái từ đồng rau Hoà Đa, chấm nước mắm nhỉ sóng sánh thơm ngon được ướp từ cá biển Đông với bàn tay của ngư dân làng Yến, kèm với đĩa ớt xanh được coi là "số dzách"

Có nhiều món ngon nhưng món bánh tráng cuốn với thịt heo kèm rau sống hái từ đồng rau Hoà Đa, chấm nước mắm nhỉ sóng sánh thơm ngon được ướp từ cá biển Đông với bàn tay của ngư dân làng Yến, kèm với đĩa ớt xanh được coi là "số dzách".

Người địa phương đi xa thường mang theo những xấp bánh tráng Hoà Đa làm món quà quê tặng người thân, bạn bè và để dành cho mình ăn dần cho đỡ nhớ quê. Nhiều du khách đã thử qua cũng trở nên ghiền, có bè bạn người "xứ nẫu" về thăm quê lại gửi nhờ mua vài xấp.

Lá dít

Lên các xã miền núi của huyện Tuy An, Sơn Hòa, ta lại được thưởng thức món canh chua lá dít độc đáo, chỉ có ở Phú Yên. Lá dít nấu canh chua hợp với nhiều loại hải sản hoặc các loại chim rừng nhưng nấu với thịt gà tươi sống thì mới thiệt xứng danh là đặc sản.

Sướng nhất là khi ăn món này kèm một chén muối ớt rừng giã nhỏ và nhấp chút rượu nồng. Khi đó mùi thơm, vị chua của lá dít hòa cùng vị ngọt thơm của thịt gà cộng với vị cay của ớt trên đầu lưỡi, vừa ăn vừa hít hà... ngon tuyệt!

Lá dít nấu canh chua hợp với nhiều loại hải sản

Thời chiến tranh, những nhà hoạt động cách mạng sống trên vùng núi phía tây Phú Yên ăn món canh chua lá dít gần như quanh năm nhưng vẫn thấy hợp khẩu vị, chẳng ai kêu chán. Ngày nay, canh chua lá dít thịt gà là món đãi khách đặc biệt chỉ có ở Phú Yên.

Nhiều người về thăm quê, công tác hoặc đi du lịch đến các xã miền núi Phú Yên đều coi đây là món khoái khẩu không thể thiếu trong bữa ăn. Lúc ra về, mỗi người mang về một ít lá dít để khoe với vợ con, nhưng chắc chắn là không ngon bằng nấu ăn tại chỗ. Có lẽ nguồn nước, mảnh đất và khí hậu nơi đây là nhiều yếu tố tạo nên vị ngon của nồi canh chua xứ nẫu.

Xôi bồ câu

Xôi bồ câu ra ràng được xem là một trong những món thơm ngon, bổ khỏe

Ở xã An Định, huyện Tuy An có một món bình dân mà ngon lạ đó là xôi bồ câu ra ràng (bồ câu con vừa đủ lông nhưng chưa bay được). Bồ câu ra ràng được chế biến thành nhiều món độc đáo như hầm thuốc bắc, chưng cách thủy, nấu cháo đậu xanh và xáo xôi.

Chỉ là gạo nếp bình thường của nhà nông nhưng khi xáo với thịt bồ câu ra ràng ta sẽ có một nồi xôi thơm lừng vị riêng. Xôi bồ câu ra ràng được xem là một trong những món thơm ngon, bổ khỏe, dùng để đãi khách quý và bồi dưỡng cho người già hoặc người bệnh đang hồi sức.

Cháo hàu

Đầm Ô Loan là một thắng cảnh nổi tiếng ở Phú Yên. Đầm có nhiều loại hải sản quý hiếm như tôm, cua, sò huyết, ghẹ, cá vượt, hàu… Trong các loại hải sản trên, hàu được xem là một đặc sản của vùng sông nước Ô Loan. Người dân ở đây lặn bắt hàu quanh năm, nhưng mùa hàu ngon nhất là khoảng thời gian cuối xuân đầu hạ. Thời điểm này hàu nhiều nhưng không dễ khai thác.

Cháo hàu ăn lúc nguội thì ngon hơn nóng, bởi lúc nguội nồi cháo sẽ ngọt đậm vị thịt hàu

Hàu bám vào các rạn san hô, thành cầu, bờ đá dưới mặt đầm… Nhìn bề ngoài con hàu xấu xí như một cục đá nhưng thịt của nó thật tuyệt vời. Hàu được chế biến thành nhiều món ăn như nhúng giấm ăn liền, um chuối cây, nhưng đơn giản mà ngon hơn cả là nấu cháo. Ngon nhất nấu cháo phải chọn loại gạo đỏ, hàu tươi sống cùng với chút muối, tiêu nhưng không nên bỏ bột ngọt, đường hay bất cứ loại bột nêm nào.

Cũng nấu như các loại cháo khác nhưng món cháo hàu khi nêm gia vị vào lại có mùi thơm độc đáo, hương vị hải sản riêng. Người địa phương ăn cháo hàu bất cứ thời điểm nào trong ngày, điểm tâm sáng, ăn trưa hay kèm với một vài món khác trên bàn nhậu vào lúc chiều tà để “chữa cháy”thì cuộc nhậu càng trở nên hấp dẫn. Nhớ là cháo hàu ăn lúc nguội thì ngon hơn nóng, bởi lúc nguội nồi cháo sẽ ngọt đậm vị thịt hàu.

Tôm hấp nước dừa

Nước dừa thấm vào tôm làm tăng vị ngọt thơm ngon của món ăn

Ở biển Phú Yên có rất nhiều loại tôm như tôm rằng, tôm hùm, tôm sú, tôm đất… Ngoài tôm đánh bắt ở đầm, biển còn có lượng lớn là tôm nuôi.

Tôm chế biến thành nhiều món ăn như: tôm nướng, tôm rang muối, tôm hấp tỏi, gỏi tôm… nhưng đặc biệt là tôm hấp nước dừa xiêm, đơn giản dễ chế biến. Nước dừa thấm vào tôm làm tăng vị ngọt thơm ngon của món ăn.

Cá ngừ đại dương

Là món ăn ưa chuộng của nhiều nước Châu Á, nhất là các nước Nhật Bản, Đài Loan… Phú Yên hàng năm đánh bắt được khoảng 1.800- 2.000 tấn cá ngừ đại dương, chủ yếu xuất khẩu và chế biến thành những món ăn đặc sản địa phương.

Thịt cá ngừ đại dương đỏ tươi thái thành lát mỏng và to, chấm với mù tạt, xì dầu và ăn kèm các loại rau thơm

Thịt cá ngừ đại dương đỏ tươi được thái thành lát mỏng và to, chấm với mù tạc, xì dầu và ăn kèm với các loại rau thơm: tía tô, húng, cải xanh… đậu lạc rang, bánh tráng nướng. Món này chế biến đơn giản, vừa thích hợp trong những buổi tiệc chiêu đãi tại các nhà hàng, vừa rất tiện lợi cho những buổi liên hoan dã ngoại ngoài trời.

Ngoài ra, mắt cá ngừ đại dương còn là một món ăn có mùi vị độc đáo, rất ngon, rất hiếm, ít nơi có món ăn này. Du khách có dịp đến Phú Yên hãy một lần thưởng thức món ăn đặc sản này.

Ghẹ sông cầu

Ghẹ vùng Sông Cầu (Phú Yên) to bằng bàn tay, bụ bẫm, thân mình xanh thẫm, càng và yếm lốm đốm trắng, béo mầm. Người ta có thể luộc, rang muối hoặc nướng vỉ, làm món lai rai rất thú. Khách muốn có bữa cơm ghẹ thì có ngay tô canh ghẹ, đĩa ghẹ kho rim nóng hổi.

Người bắt ghẹ chuyên nghiệp thường sử dụng đôi tay trần hay đặt gọng vó. Còn những người không chuyên nghiệp thì dùng các chĩa ba đâm xuyên qua thân ghẹ rồi gom lại nhậu liền tại chỗ. Bắt ghẹ tương đối dễ dàng. Chúng thường bơi trong các hang đá, kẽ ghềnh hay bò lên nằm phơi nắng trên các gộp đá. Người đi bắt ghẹ nhanh tay túm lấy một lúc cũng vài chục con.

Ghẹ vùng Sông Cầu (Phú Yên) to bằng bàn tay, bụ bẫm, càng và yếm lốm đốm trắng, béo mầm

Ghẹ đưa ra bán ở các chợ hay cung cấp cho các quán ăn, nhà hàng đã đặt mua sẵn. Chủ quán thường nhốt các chú ghẹ trong các rọ tre rồi thả chìm xuống nước, khi nào khách cần mới lôi lên làm món. Khách ngồi hóng gió mát, nhìn trời nước bao la chừng mười phút sẽ có món ghẹ rang muối hay ghẹ luộc dọn lên ngay. Còn khách muốn có bữa cơm ghẹ thì cũng sẵn sàng với những tô canh ghẹ, đĩa ghẹ kho rim nóng hổi còn bốc khói.

Nếu cần nhâm nhi lai rai thì đã có những chú ghẹ to tướng, mầu đỏ gạch, nằm gọn gàng trên đĩa trông thật hấp dẫn. Dùng hai tay bẻ lấy đôi càng rồi nhẹ nhàng đập vỡ nó ra, chấm vào đĩa muối cho vào miệng. Cảm giác đầu tiên là vị ngọt ngọt, mùi thơm thơm, béo béo và mịn màng ở đầu lưỡi, sau đó ngấm dần xuống tận cổ.

Khách hớp chút bia để lấy đà, xơi tiếp bằng cách lột bỏ cái yếm trắng dưới bụng, bóc cái mai để lộ ra lớp thịt săn chắc trắng nõn nà và một lớp gạch màu vàng ươm. Dùng cái nĩa cạy hết lớp gạch chấm vào đĩa muối tiêu ăn trước, sau đó mới đến lớp thịt. Ăn ghẹ chớ ăn vội, cứ chậm rãi từng con một, hết con này đến con khác. Vừa ăn vừa uống bia. Khi nào cảm thấy bụng đã no, mới thôi!

Cua Huỳnh đế

Cua Huỳnh đế khi hấp chín có màu đỏ hồng trông rất hấp dẫn. Mai cua có hình trái táo, càng và que ngắn hơn cua biển thông thường. Đặc biệt, đầu cua hơi dài và có nhiều râu ... Cua huỳnh đế có quanh năm nhưng rộ nhất là tháng chạp âm lịch. Đây cũng là thời gian mà cua huỳnh đế ngon nhất. Cua to hơn bình thường, chắc thịt và gạch cua nở đầy mai, ăn rất ngon và nhiều chất dinh dưỡng.

Cua Huỳnh đế khi hấp chín có màu đỏ hồng trông rất hấp dẫn.

Cua huỳnh đế bắt từ biển lên còn sống, đem hấp cách thủy hoặc luộc, rang muối…, nhưng ngon nhất phải kể đến món cháo cua huỳnh đế. Cua huỳnh đế rửa sạch, sau đó cho cả con vào tô lớn rồi đem hấp để giữ nguyên chất ngọt của thịt. Khi thịt cua đã chín, tách mai cua ra, dùng muỗng nạo hết gạch trong đó để riêng.

Gỡ thịt ở càng và thân cua, ướp với gia vị gồm nước mắm ngon, tiêu hành, bột ngọt... Sau đó, bắc chảo dầu ăn lên, phi hành củ cho thơm, để nhỏ lửa, cho thịt cua vào và đảo đều cho thịt thấm. Khi cháo đã chín nhừ, cho tất cả thịt cua vào và để sôi vài phút; cho gạch cua vào sau cùng rồi nêm mắm muối lại cho vừa ăn, thêm củ hành tây xắt mỏng cùng lá hành, ngò xắt nhỏ rồi nhắc nồi cháo xuống, cho thêm tiêu vào tô cháo, ăn khi còn nóng.
Cháo cua huỳnh đế ngon phải có lớp mỡ hành vàng sánh ở trên, lẫn với nước gạch màu đỏ cùng những thớ thịt màu trắng của cua. Cháo cua huỳnh đế có mùi thơm đặc trưng. Ăn vào có thể tăng cường sinh lực cho đàn ông, bồi bổ cơ thể cho phụ nữ. nhất là chị em đang nuôi con nhỏ…

Sò huyết đầm Ô Loan:

Đầm Ô Loan thuộc huyện Tuy An (Phú Yên) từ lâu nổi tiếng là thắng cảnh của miền trung. Nơi đây cũng nổi danh với món sò huyết ngọt, béo làm say lòng bao du khách.

Muốn thưởng thức món ngon này, phải chịu khó lên thuyền theo các thợ lặn ra giữa đầm, lênh đênh trên sóng nước, vừa tham quan cảnh lặn bắt sò và "thưởng thức" ngay tại chỗ. Trong hành trang của du khách không thể thiếu gia vị, thức uống và bếp lò để nướng sò.

Các thực khách chỉ ngồi chờ trong chốc lát, người thợ lặn sẽ mang đến những con sò bụ bẫm, no tròn còn tươi roi rói

Các thực khách chỉ ngồi chờ trong chốc lát, người thợ lặn sẽ mang đến những con sò bụ bẫm, no tròn còn tươi roi rói. Du khách sẽ thổi lò than, đặt tấm vỉ và sắp sò lên để nướng.

Thử tưởng tượng còn có thú nào bằng cảnh ngồi trên khoang thuyền, tự tay mình nướng lấy những chú sò mà mình thích nhất, rồi cho vào miệng. Cảm giác đầu tiên là vị ngọt thơm, béo béo và mịn màng ở đầu lưỡi, sau đó ngấm dần xuống tận cổ.

Chuột đồng

Thịt chuột nướng lá lốt không chỉ món ăn nổi tiếng ở miền sông nước Tây Nam bộ, mà còn là một “đặc sản” ở Phú Yên. Có dịp đến Phú Yên, không ai lại không tranh thủ thưởng thức món ăn béo ngậy, thơm ngon và độc đáo này...

Ngoài những cách bẫy chuột sơ khởi, có từ rất lâu như dùng rọ, hun khói hoặc bẫy bằng keo, ở Phú Yên, người ta còn bẫy chuột bằng cách: Trước ngày sạ lúa, bà con nông dân chọn vài khoảnh đất trống chừng 5mx5m, làm đất kỹ, cấy loại lúa nếp thơm xuống; chung quanh, rào lại bằng mành, trổ 4 cửa ở 4 góc và đặt 4 cái lồng làm hom ngược phía trong, chuột vào không thể chạy ra được.

Đến khi lúa trổ thì nếp thơm đã chín trước, chuột nghe mùi thơm quyến rũ tìm vào cửa rọ và mắc bẫy. Đây là cách bẫy khá công phu để bảo vệ lúa và bắt được chuột với số lượng đáng kể. Cách bắt chuột đơn giản nhất là tìm hang, để rọ ở đầu hang, đổ nước nóng vào, chuột sẽ sập bẫy. Chiều tối đi bẫy, mờ sáng có thể thu hoạch được.

Ở Phú Yên, thịt chuột còn được chế biến theo phong cách Ấn Độ bằng cách thêm cà ri cho đậm đà hương vị

Thịt chuột ngày càng được chế biến thành nhiều món phong phú, hấp dẫn như chuột xào lá lốt, chuột xé phay, chuột khìa nước dừa, chuột kho sả ớt, chuột xào lăn, kể cả mắm kho thịt chuột. Ở Phú Yên, thịt chuột còn được chế biến theo phong cách Ấn Độ bằng cách thêm cà ri cho đậm đà hương vị.

Các món ăn chế biến từ thịt chuột có thể ăn với xà lách xoong, cà chua hay hành tây, hành lá đều rất ngon hay chuột con hấp cơm, nhúng giấm hay lấy thịt chuột băm lẫn thịt heo, nấm mèo, bún tàu, đậu phộng rồi dồn vô trong bụng của lớp da chuột đã được làm sạch, đem nướng trên bếp than hồng.

Hương vị của sả ớt, thịt nướng thơm lừng tỏa ra không khỏi ngây ngất thực khách thập phương. Nhiều người cho rằng chuột nhỏ ngon hơn chuột lớn vì mềm và không dai.

Bánh canh

Bánh canh là một món ăn bình dân ở Phú Yên, tuy vậy chủng loại bánh canh ở Phú Yên rất phong phú như: bánh canh bột gạo, bánh canh bột lọc, bánh canh chả cá, bánh canh hẹ,... chỉ cần đi lòng vòng 10 phút cũng có thể đếm được tới 4-5 quán bán bánh canh bên vỉa hề, nhiều nhất là xung quanh bưu điện thành phố Tuy Hòa

Bánh canh là một món ăn bình dân ở Phú Yên

Mỗi món bánh canh là một loại hương vị khác nhau, không quán nào giống quán nào và giá mỗi tô bánh canh chỉ khoảng 2-3 ngàn đồng nên vào buổi chiều tối quán nào cũng đông đúc học sinh.

Gỏi cá Nhái

Phú Yên là vùng đất có biển khá đẹp nguồn hải sản ở đây có thể kế đến cá nhái. Người dân ở đây đã bắt chúng về và chế biến thành món ăn ngon hấp dẫn. Đó là gỏi cá nhái.

Cá nhái có nhiều ở vùng biển Phú Yên. Ngư dân săn bắt loại cá này ngoài khơi xa bằng cách câu hoặc đánh lưới. Loại cá có đặc điểm riêng với thân hình tròn to, dài như con chình biển, da trơn màu nâu đen, thịt trắng chắc, xương có màu xanh. Thịt cá nhái được xem là món đặc sản bởi nó thơm ngon, ít. Và chắc rằng không nhiều người được ăn, hảo hớn hơn nữa là món gỏi.

Cá nhái sống ở vùng biển khơi, nước có độ mặn cao. Người làm món gỏi đòi hỏi chế biến công phu. Cá chọn làm gỏi phải là con cá tươi. Để được loại cá này chỉ có những người trực tiếp đi câu, người thường muốn ăn phải dặn những người đi biển trước, hoặc sáng sớm phải ra tận bờ biển chờ ngư dân vào rồi chọn mua con cá tươi ngay trên bãi cát, còn dính nước biển. Thường một con cá nhái độ từ 1 – 2kg sẽ chế biến được cho 3 – 5 người ăn.

Ăn cá nhái mới biết rằng có nhiều món ngon ở biển mà ta chưa biết hết

Sau khi chọn cá đem về, phải giữ cá luôn luôn trong độ lạnh bằng cách ngâm đá lạnh. Con cá được cắt bỏ phần đầu và lòng (phần này nấu canh với bầu cực ngon), dùng dao bén cắt dọc theo từng đoạn rồi lọc bỏ da, xương, chọn phần thịt, thái nhỏ từng miếng vuông mỏng, ngâm vào trong nước muối có đá lạnh ướp. Đều đặn từng miếng nhỏ như vậy đến khi thái hết con cá chúng ta sẽ có một số lượng nhiều. Sau khi thái xong cá, xả và vắt khô nước muối rồi dùng một lượng nước chanh đã vắt sẵn ra chén đổ vào ngâm với cá độ 15 phút, đợi thịt cá chuyển sang màu trắng hẳn rồi dùng tay vắt thật khô, bỏ vào tủ lạnh.

Không thể thiếu khi ăn món này là các gia vị kèm theo. Cần phải có là các loại rau thơm như tía tô, húng, ngò gai, ngò thơm và nhất định phải có đậu phụng rang, hành tây xắt nhỏ, xoài băm, khế, bánh tráng nướng cùng một chén mắm nhỉ, ớt tỏi chanh đường… Có nhiều cách ăn, tuỳ theo từng người. Hoặc trộn chung cả phần thịt cá đã ướp với các loại gia vị rau hành đậu phụng vào một cái dĩa lớn rồi khi ăn gắp ra từng dĩa nhỏ ăn dần; hoặc cứ để riêng phần cá một bên, phần rau một bên, khi ăn có thể gắp mỗi thứ từng ít bỏ vào chén kèm với tí chanh, ít bánh tráng nướng bóp nhỏ, chan tí nước mắm với rau thơm, kèm trái ớt hiểm rồi ăn một cách ngon lành.

Ngon nhất là ăn món này với lai rai tí rượu ngon. Những người lần đầu đến Hòn Yến Phú Yên, lúc đầu được mời món này có vẻ e ngại vì sợ thịt cá còn sống, tanh khó ăn. Thế nhưng khi ăn được vài miếng, nhất là khi cảm nhận được vị dai ngọt mềm của thịt cá với dư vị của rau thơm kèm nước mắm nhỉ làng Yến, kể cả những người khó tính nhất cũng phải ồ lên: ngon quá. Vì thế, không cần uống bia mà chỉ với ít rượu ngâm sẵn, mọi người có thể ăn ngon lành, no bụng. Ăn món cá nhái mới biết rằng có nhiều món ngon ở biển mà ta chưa hề biết hết.

Ngọc Anh (t/h)