Khoa học thay đổi bộ mặt nông thôn

Đây là kết quả sau 3 năm thực hiện (2011 - 2013), "Chương trình phối hợp hoạt động giữa Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) và Hội Nông dân" với mục tiêu nâng cao một bước về trình độ ứng dụng KH&CN. Bộ KH&CN thông qua Chương trình nông thôn miền núi đã hỗ trợ các địa phương vùng Đông Nam Bộ và Đồng Bằng Sông Cửu Long triển khai và thực hiện 55 dự án với tổng kinh phí là 263.024 triệu đồng trong đó hỗ trợ từ ngân sách sự nghiệp KH&CN là 108.985 triệu đồng.

Các dự án đã triển khai được 167 mô hình. Đa phần các dự án do người dân trực tiếp thụ hưởng kết quả của dự án. Các dự án đã chuyển giao được hơn 320 quy trình kỹ thuật là những tiến bộ đã được công nhận. Thông qua việc triển khai dự án đào tạo được 355 kỹ thuật viên cơ sở làm nòng cốt, tập huấn cho 1.050 lượt nông dân. Đặc biệt đã triển khai 04 dự án vào vùng đồng bào dân tộc như: mô hình trồng dược liệu ở Núi Cấm tỉnh An Giang, mô hình trồng cỏ nuôi bò ở Gò Lò – Xa Mát tỉnh Tây Ninh hay có dự án nuôi cá mú được triển khai tại huyện đảo Nam Du tỉnh Kiên Giang.

Bộ mặt nông thôn đã có nhiều thay đổi nhờ ứng dụng các kết quả nghiên cứu khoa học.

Ông Huỳnh Trường Vĩnh, Giám đốc Sở KH&CN Hậu Giang cho biết, sau gần 3 năm triển khai thực hiện, Sở đã phối hợp với Hội Nông dân tỉnh đưa những tiến bộ khoa học kỹ thuật vào thực tiễn đời sống thông qua các đề tài, dự án và các mô hình sản xuất hiệu quả. Người nông dân đã và đang từng bước thay đổi dần tập quán canh tác truyền thống sang áp dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất, nâng cao năng suất và chất lượng nông sản, góp phần xây dựng nông thôn mới. 

Qua khảo sát yêu cầu của bà con nông dân, Sở KH&CN Tiền Giang đã phối hợp với các chi Hội Nông dân tổ chức 15 lớp tập huấn với nội dung cụ thể như kỹ thuật trồng nấm, rau sạch, kỹ thuật nuôi cá rô đồng, phòng và trị bệnh cho đàn gia súc gia cầm trong tỉnh…. Mỗi lớp có từ 55- 60 học viên, các lớp đã trang bị cho nông dân các kiến thức về khoa học, công nghệ phục vụ cho sản xuất nông, ngư nghiệp ở địa phương.

Ngoài ra Sở KH&CN còn tổ chức xuất bản hàng ngàn ấn phẩm chuyên đề phục vụ nông nghiệp nông thôn như những kỹ thuật mới cho người làm kinh tế trang trại, kỹ thuật trồng hoa lan, kỹ thuật trồng nấm linh chi, kỹ thuật nuôi một số loài cá cảnh quý như cá đĩa, cá ngân long, kỹ thuật nuôi cấy mô phong lan, chăm sóc lan hồ điệp, kỹ thuật trồng một số loại cây ăn trái có giá trị cao như sầu riêng, bưởi da xanh…

Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện chương trình cũng còn một số hạn chế như phạm vi phối hợp xây dựng và thực hiện các mô hình sản xuất thử nghiệm các loại cây trồng, vật nuôi theo công nghệ tiên tiến còn ít, mới đáp ứng được một phần nhu cầu học tập kinh nghiệm thực tế của nông dân trong tỉnh. Mặt khác, nội dung hoạt động phối hợp còn chưa phong phú, chưa tận dụng được hết các ứng dụng của khoa học và công nghệ nhằm hỗ trợ các hộ nông dân phát triển sản xuất theo hướng sản xuât nông sản hàng hoá, ông Võ Minh Giang, Phó Chủ tich Hội Nông dân tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu nhận định

Chia sẻ về những khó khăn đã và đang gặp phải khi triển khai Chương trình phối hợp, ông Nguyễn Văn Sáu, Phó Chủ tịch Hội Nông dân tỉnh Long An cho biết, hiện nay còn chưa đủ nhân sự, cán bộ để trực tiếp tham gia thực hiện các chương trình, đề tài nhất là ở các cơ sở. Công tác phối hợp chuyển giao KH&CN tuy có kế hoạch nhưng đôi lúc cũng chưa được chặt chẽ. Việc ứng dụng thực tế của người nông dân chưa được đánh giá đúng mức.  Các đề tài nghiên cứu về nông nghiệp, nông thôn tuy nhiều nhưng việc lựa chọn và chuyển giao cho địa phương đôi lúc còn gặp khó khăn, nhất là lựa chọn đối tượng. Việc phối hợp với Hội đồng KH&CN cơ sở chưa đều. Và  khó khăn khác nữa là vốn đầu tư cho cơ sở vật chất còn hạn chế.

Do đó, để Chương trình phối hợp về đích thành công, theo ý kiến đề xuất của ông Nguyễn Hữu Đức, Phó Chủ tịch Hội Nông dân chú trong các mô hình chuyển giao KH&CN thiết thực, đẩy mạnh các hoạt động tuyên truyền phổ biến kiến thức tiến bộ KH&CN cũng như bảo vệ môi trường. Thường xuyên cải tiến các biện pháp tổ chức phối hợp giữa hai ngành đảm bảo tính đồng bộ và hiệu quả.

Tiếp tục đầu tư tăng cường tiềm lực KH&CN, tập trung phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao; đào tạo, bồi dưỡng nâng cao năng lực tiếp thu, làm chủ công nghệ cao, công nghệ hiện đại, tiến tới sáng tạo công nghệ mới của đội ngũ cán bộ KH&CN của địa phương, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa; đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị, xây dựng hoàn thiện các trại thực nghiệm, phòng thí nghiệm phục vụ công tác nghiên cứu, thử nghiệm, thích nghi công nghệ, đáp ứng yêu cầu sản xuất và đời sống cũng là một trong những đề xuất mà hầu hết các lãnh đạo Sở  KH&CN và Hội Nông dân đưa ra.

Văn Ngũ