Kinh hoàng công nghệ sản xuất tăm VIP “siêu bẩn”

Chẳng biết từ bao giờ, cái tên tăm VIP đã len lỏi vào cuộc sống, thậm chí, người ta còn coi nó là thứ tiện dụng, một sản phẩm của xã hội công nghệ hiện đại. Và từ đó, tăm VIP ngập tràn trong các nhà hàng sang trọng tới những quán ăn bình dân ở mọi nơi mà người tiêu dùng đâu biết rằng những sản phẩm tăm VIP ấy có “công nghệ” sản xuất vô cùng bẩn!

Dùng dung dịch Clo để dán mép hộp tăm

Phóng viên Chất lượng Việt Nam đã trực tiếp khảo sát, mục sở thị một số cơ sở tư nhân sản xuất tăm tre nhỏ lẻ thì mới giật mình kinh hoàng trước công nghệ sản xuất tăm mà khoác ngoài vẻ hào nhoáng của nó là một thương hiệu rất bóng bẩy. Tăm VIP đã một thời được quảng cáo rầm rộ với những ngôn từ hoa mỹ như: không hóa chất, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, sản xuất hoàn toàn thủ công… .

Với vốn đầu tư không lớn chỉ từ 2 đến 3 triệu đã có thể sản xuất tăm để bán ra thị trường. Chỉ cần vài dụng cụ quá thô sơ như một con dao để chẻ, kìm dùng để rút, một miếng sắt khoan lỗ nhỏ đóng xuống bàn gỗ gọi là khuôn tăm, dao cầu để cắt ngắn và bình phun nước hoặc bình phun sơn đựng dầu quế để phụt vào những cây tăm cho có mùi “hương quế...

Chỉ tính riêng các tỉnh miền núi phía bắc nơi có nguồn nguyên liệu tre nứa dồi dào như Sơn La, Hà Giang, Tuyên Quang…. đã có hàng trăm cơ sở lớn nhỏ, có thể tự “sản xuất” ra những cây tăm mang thương hiệu “nhái” của các doanh nghiệp tăm tre uy tín. Điều đáng nói là quy trình sản xuất tăm của những cơ sở này làm cho người ta kinh hãi vì mất vệ sinh của nó.

Trực tiếp quan sát các công đoạn tại một xưởng sản xuất tăm VIP chúng tôi nhận thấy nguyên liệu làm tăm tre được lấy từ nhiều nguồn khác nhau có nơi dùng cây giang, có nơi dùng cây tre vầu, có nơi dùng cây tre phấn để sản xuất ra sản phẩm. Sở dĩ tăm trắng và có mùi thơm thiên nhiên là do được tẩy bằng hóa chất và ướp hương liệu.

Từ nguyên liệu thô người ta dùng dao chẻ thành nan nhỏ sau đó cho nan tre xuyên qua khuôn bằng sắt có lỗ tròn rồi dùng kìm rút thành sợi, sau đó bó tròn và để xuống sàn nhà; người công nhân với nguyên đôi dép của mình dùng hết lực sát thật mạnh vào bó tăm cho nhẵn. Trong khi đó dưới sàn nhà là hàng ngàn lớp bụi bẩn lẫn cả đất với nhiều vết giày dép của hàng chục người đi lại. Sát nơi chế biến tăm là chuồng lợn, chuồng gà cực kỳ ô nhiễm, người công nhân cũng vừa đi lại từ khu gia súc này vào và tiếp tục dùng dép để chà sát lên tăm.

Tăm thành phẩm và nguyên liệu chất đống trên nền nhà.

Điều hãi hùng hơn ở đây là sau khi “dùng dép” sát tăm cho nhẵn người ta không tẩy trùng mà đưa vào cắt ngắn để đóng gói luôn. Theo quan sát, công đoạn đóng gói của xưởng tăm rất thô sơ, vô cùng mất vệ sinh: toàn bộ tăm được đổ ra sàn nhà, trong một không gian ánh sáng lờ mờ, ẩm thấp và hỗn tạp nhiều vật dụng khác, người công nhân không có găng tay hay quần áo bảo hộ lao động, thậm chí có công nhân vừa ăn uống vừa đóng gói; họ dùng tay không nhặt khoảng 30 – 40 que tăm nhét vào túi nilon, sau đó lần lượt đóng lại, nhét nhãn mác vào. Nếu đóng vào hộp nhựa mica thì họ dùng nhựa clo để dán xung quanh viền hộp tăm dính cho chắc. Như vậy là đã có 1 gói hoặc hộp tăm hoàn hảo trong mắt người tiêu dùng.

Theo các chuyên gia hóa học, hóa chất dùng để tẩy trắng tăm tre và làm chất dán xung quanh viền hộp nhựa đóng tăm chủ yếu là clo là loại hóa chất dùng trong công nghiệp, gây độc hại cho người sử dụng. Loại hóa chất này bám rất sâu trong điều kiện khô, nhưng khi gặp nước thì thẩm thấu nhanh. Chính vì thế, tăm tre không đảm bảo an toàn cho sức khỏe càng trở nên nguy hiểm khi người sử dụng thường cầm và trực tiếp đưa vào miệng.

Nước bọt trong miệng sẽ giúp hóa chất tẩy rửa, tẩm ướp tan nhanh và thẩm thấu nhanh vào cơ thể, không chỉ xảy ra các bệnh về răng miệng mà nguy hiểm hơn còn là mầm họa của các bệnh nan y khác. Vì vậy, các chuyên gia khuyến cáo khách hàng cần chú ý không mua hoặc sử dụng tăm tre bán không ghi rõ nguồn gốc xuất xứ, không đảm bảo chất lượng. Chỉ sử dụng tăm tre của những cơ sở đã được chứng nhận đảm bảo vệ sinh an toàn.

Điều làm chúng tôi ngạc nhiên hơn khi chứng kiến 1 cơ sở mà đóng tới 6 loại nhãn mác thương hiệu, tìm hiểu ra mới biết các cơ sở sản xuất tăm ở Hà Nội và các tỉnh lân cận không sản xuất mà chỉ gửi nhãn mác lên những cơ sở này, đóng vào gói, hộp bán ra thị trường.

Dùng công nghệ bằng chân để chà xát làm cho tăm nhẵn.

Do không được bảo quản đúng cách, những lô tăm nào chưa đóng gói được xếp thành từng đống chất cao dưới sàn nhà. Chính vì vậy, khi tăm VIP bày bán tràn lan ngoài thị trường, chỉ một thời gian ngắn người tiêu dùng kêu ca tăm bẩn mốc. Đại lý lập tức trả về thì tại một số cơ sở sản xuất tăm VIP đã “sửa” lại cho đẹp bằng cách cho công nhân tại xưởng dùng tay sát mạnh cho ra bụi mốc, sau đó lại dùng lưu huỳnh xông cho chuyển sang màu trắng và tiếp tục đóng gói dán nhãn mác tăm VIP để quay đầu bán ra thị trường.

Việt Nam được đánh giá là quốc gia có nguồn nguyên liệu tre nứa dồi dào, đó cũng là thế mạnh để chúng ta phát triển ngành thủ công mỹ nghệ và các hàng tiêu dùng để xuất khẩu mang lại nguồn ngoại tệ cho đất nước. Tuy nhiên lợi thế này của chúng ta bị cản trở khi nguồn nguyên liệu bị khai thác bừa bãi, công nghệ sản xuất tăm của một số bộ phận doanh nghiệp “ăn theo” đang làm ảnh hưởng trầm trọng tới tương lai của tăm tre Việt Nam.

Những nhà sản xuất họ biết là độc hại nhưng vẫn vô tư làm bởi giá trị của lợi nhuận là trên hết. Ngoài ra, khi ngâm tre, nứa... sẽ gây ô nhiễm hữu cơ khu vực nước ngầm, gây mùi hôi thối và ảnh hưởng tới môi trường và sức khỏe của con người. Việc ngâm tẩm tăm tre rồi đổ ra môi trường bên ngoài mà không có hệ thống xử lý nước thải đạt tiêu chuẩn sẽ làm tiêu diệt hệ sinh thái, thủy sinh. Đây là mối hiểm họa vô cùng lớn với toàn xã hội!

Duy Anh