Lạm dụng thuốc trừ sâu, có nơi một vụ phun 6-9 lần

Theo số liệu của Bộ NN&PTNT, VN đang có xu hướng ngày càng nhập khẩu nhiều thuốc trừ sâu và nguyên liệu. Trong tháng 8, VN nhập khẩu 79 triệu USD thuốc trừ sâu và nguyên liệu (khoảng 1.800 tỉ đồng), nâng giá trị nhập khẩu thuốc trừ sâu và nguyên liệu 8 tháng đầu năm 2017 lên trên 660 triệu USD (trên 15.000 tỉ đồng), tăng gần 47% so với cùng kỳ năm 2016. Nguồn nhập khẩu thuốc trừ sâu và nguyên liệu chính vẫn là Trung Quốc.

Liên tục nhiều năm gần đây, lượng thuốc trừ sâu, nguyên liệu nhập về VN ngày càng có xu hướng tăng và qua khảo sát thực tế, việc lạm dụng cũng chưa có dấu hiệu dừng lại. Ông Phạm Văn Bảnh - trồng 4ha lúa và hoa màu xen canh vụ 3 tại huyện Châu Thành, Kiên Giang - công nhận chuyện nông dân ngày càng lệ thuộc vào các loại thuốc trừ sâu, diệt cỏ.

Theo lý giải của ông Bành, trước kia trồng lúa mùa, mỗi năm 1 vụ duy nhất, giống lúa ngày đó rất khỏe, bụi lớn, cây lúa mọc cao nên chuyện sâu bệnh gần như không có. Nhưng từ lúc tăng từ 1 vụ lúa mùa/năm lên 2 vụ, thậm chí 3 vụ, ruộng đất không có thời gian phơi ải để diệt mầm bệnh nên phải phun thuốc trừ sâu. Ông Bảnh liệt kê chi tiết 1 vụ lúa khoảng 90 ngày, đã có tới 7-8 lần xịt thuốc.

Cụ thể, vừa sạ lúa xong là tiến hành xịt thuốc diệt mầm bệnh; bơm nước vô ruộng là phải xịt thuốc diệt cỏ; sau đó tùy theo loại sâu bệnh mà tiếp tục xịt nhiều loại thuốc khác nhau (thường phải vài lần), cứ 1 lần bón phân là sau đó phải xịt thuốc BVTV. Trước thu hoạch khoảng 20 ngày, phun thuốc dưỡng hạt.

Ông Nguyễn Văn Tùng, phó Phòng nông nghiệp huyện An Minh, Kiên Giang, công nhận ở nơi trồng lúa 2-3 vụ, bình quân số lần phun thuốc BVTV 6-9 lần. Riêng ở An Minh, do luân canh trồng lúa và nuôi tôm, tối thiểu phải phun 3 lần. Ông Phạm Văn Bảnh tính chi phí phun thuốc BVTV là 7-8 triệu đồng/ha/vụ, trồng rau còn phải phun nhiều hơn.

"Chủng loại thuốc thì vô phương nhớ nổi, có loại làm xanh lá, có loại làm to trái, bóng vỏ, thậm chí sau khi thu hoạch vẫn phải xịt thuốc để rau củ quả tươi lâu, tránh thương lái ép giá" - ông Bảnh nói.

Kỹ sư Lê Văn Đá - Phó Chi cục trưởng Chi cục BVTV tỉnh Kiên Giang - công nhận qua khảo sát thực tế, những năm gần đây nhiều nông dân không tuân thủ hướng dẫn của cơ quan chuyên môn về thành phần và liều lượng khi phun thuốc BVTV.  Thậm chí có người còn tự ý pha trộn nhiều loại thuốc để đạt hiệu quả cao hơn. "Đây là điều hết sức sai lầm và nguy hiểm" - ông Đá nói.

Cần mạnh tay xử phạt

Theo một chuyên gia ở Bộ NN&PTNT, tình trạng lạm dụng thuốc BVTV hiện nay là báo động, gặp người thân là nông dân, họ nói thẳng luôn không nên ăn loại rau này, quả kia, vì sắp thu hoạch vẫn phun. Vị chuyên gia này cho rằng, muốn giảm nguy cơ bệnh tật, đau khổ cho người dân, chính quyền phải vào cuộc mạnh hơn, nhất là chính quyền xã. 

"Phải có mức xử phạt mạnh, coi việc phun thuốc trái quy trình là tội ác, gây bệnh tật chết chóc cho người khác" - vị chuyên gia nói và cho rằng không ai có thể lấy lý do không phun thuốc không có lãi, để rồi bán thực phẩm độc cho người khác.

Về vấn đề này, ông Trần Chí Viễn - chủ tịch Hội Nông dân tỉnh Kiên Giang, muốn giảm phụ thuộc vào thuốc BVTV như hiện nay, Chính phủ cần phải có chiến lược xây dựng một nền nông nghiệp "sạch" trên quy mô cả nước, không thể để các địa phương tự thực hiện theo kiểu mạnh ai nấy làm.

Lấy một ví dụ, hiện nay nhiều địa phương nuôi tôm luân canh trên ruộng lúa để có lúa "sạch". Nhưng sản phẩm từ đây nông dân chỉ dùng để ăn, hoặc bán nhỏ lẻ quanh vùng.

Ông Nguyễn Xuân Hồng - nguyên cục trưởng Cục BVTV, Bộ NN&PTNT - đề nghị để giảm thiểu việc sử dụng hóa chất trừ sâu, cần có chính sách thúc đẩy áp dụng rộng rãi biện pháp quản lý dịch hại tổng hợp, theo hướng hữu cơ - sinh học.

Theo các chuyên gia, vấn đề là Nhà nước phải chống được việc gian lận, xử lý nghiêm những kẻ trà trộn rau không rõ nguồn gốc vào rau sạch, như thế tự nhiên nông sản sạch sẽ dần có đất sống, từ đó hạn chế dần nông sản không an toàn...

Theo Kỹ sư Lê Văn Đá - Phó Chi cục trưởng Chi cục BVTV tỉnh Kiên Giang, tác hại của thuốc BVTV là vô cùng nguy hiểm. Kết quả thực nghiệm cho thấy với loại khẩu trang chuyên dụng 18 lớp, sau xịt thuốc sâu, lớp vải trong cùng vẫn phơi nhiễm một lượng thuốc sâu đáng kể. Trong khi đó, những người đi làm thuê hoặc nông dân đi phun thuốc sâu hầu hết không mang bao tay, nhiều người không mang cả khẩu trang. Trang bị như vậy, khi phun thuốc BVTV chắc chắn sẽ phơi nhiễm trực tiếp. Nông dân cần thực hiện nguyên tắc 4 đúng: đúng thuốc, đúng thời điểm, đúng thành phần và liều lượng. Với rau quả, nông sản sau khi phun thuốc BVTV, ít nhất phải 15-20 ngày mới được thu hoạch. Khi phun thuốc BVTV, người phun phải chọn hướng trên gió, nên phun vào lúc giữa trưa có nắng, tránh phun ngay trước khi trời mưa vì thuốc sẽ bị rửa trôi ngấm vào đất, vào mạch nước ngầm vô cùng nguy hại cho cộng đồng.

Theo Tuổi trẻ