Kinh nghiệm nâng cao năng suất ngành thủy sản từ California

Một trong số những tình hình đáng chú ý gần đây trong việc bảo tồn đại dương là việc sử dụng các rặng san hô nhân tạo. Những chiếc tàu cũ nát hay thậm chí là cả những xe điện ngầm bỏ đi đều được dùng để hình thành môi trường cho các loài cá sinh sống ở những khu vực đáy biển bằng phẳng. Tuy nhiên liệu những môi trường sống này có trở thành nơi tập trung cho các loài cá hoặc có thực sự làm tăng số lượng quần thể cá trong khu vực hay không vẫn còn là điều cần làm sáng tỏ.

Theo một nghiên cứu xem xét về năng suất của một loại rạn san hô nhân tạo hoàn toàn khác: đó là những giàn khoan dầu và khí tự nhiên nằm rải rác dọc bờ biển của Bang California. Báo cáo chỉ ra rằng các giàn khoan dầu là những ngư trường năng suất nhất đo được từ trước đến nay, không chỉ ở California mà còn trên toàn thế giới. Bản báo cáo còn nhấn mạnh nhiều giàn khoan sẽ bị “hết đát” trong vài thập kỉ tới, và cần phải làm gì khi không sử dụng những giàn khoan này với mục đích như ban đầu. Có nhiều cách khác nhau để đánh giá năng suất của một hệ sinh thái.

Năng suất được đánh giá kỹ lưỡng trong lĩnh vực thủy sản ở California. Ảnh minh họa

Thứ nhất là năng suất sơ cấp hay chính là đo lượng khí CO2 mà thực vật và các sinh vật có khả năng quang hợp chuyển thành những hợp chất hữu cơ có ích. Thứ hai là năng suất thứ cấp, hay là năng suất mà động vật ăn cỏ và động vật ăn thịt tiêu thụ. Trong trường hợp này, các nhà nghiên cứu khảo sát loài cá nên sẽ tập trung vào năng suất thứ cấp.

Để xác định năng suất của hệ sinh thái, người ta dựa trên một khảo sát thường niên thực hiện bằng thiết bị điều khiển từ xa. Họ rà soát những khu vực khác nhau trong ít nhất là 5 năm, có những nơi 15 năm, sau đó đánh giá bằng mắt sự đa dạng của các loài cá và những sinh vật khác. Từ những dữ liệu này người ta tính toán tổng sinh khối, và sau đó sự thay đổi trong sinh khối giữa các năm sẽ dược chuẩn hóa đến khu vực đáy biển được khảo sát.

Nhưng con số sau mới thật đáng kinh ngạc. Những địa điểm có năng suất cao nhất trong tài liệu khoa học (một rạn san hô ở Tahiti và một cửa sông ở Louisiana) đã cho thấy năng suất hàng năm vào khoảng 75 gram/m2. Trong khi năng suất thấp nhất ở giàn khoan dầu là 105 gram/m2/năm, và cao nhất là gần 900 gram/m2/năm. Các nhà nghiên cứu thậm chí còn thận trọng khi không tính đến bất kì loài cá nào sống cách hơn vài mét tính từ khung giàn khoan tức là đã trừ đi phần cột nước bị chiếm bởi chân giàn khoan.

Nguyên nhân hiển nhiên cho mức năng suất này là do trên thực tế, không giống như hầu hết rặng san hô tự nhiên, giàn khoan trải dài từ mặt nước đến một độ sâu cụ thể, cho phép thu hút các loài cá thích sống ở những môi trường có những độ sâu khác nhau. Các nhà nghiên cứu đã cố thu hẹp khoảng cách bằng việc chỉ tính những sinh vật ở gần tầng đáy đại dương, nhưng thậm chí khi làm như vậy, giàn khoan vẫn có năng suất cao hơn những mối trường tự nhiên dù khoảng cách năng suất không chênh lệch nhiều như trước.

Cấu trúc cột thẳng thực sự đóng góp trực tiếp vào việc giàn khoan thu hút nhiều loài cá đá (cá rockfish). Khi trưởng thành, loài cá này có xu hướng sống ở những tầng nước sâu hơn. Nếu có nhiều giàn khoan, chúng có thể phát triển mà không cần phải rời bỏ môi trường sống. Thêm vào đó,  giàn khoan có lượng động vật ăn thịt ít hơn ở những rặng san hô tự nhiên trong cùng khu vực nên môi trường ở đây trở nên hấp dẫn thu hút các loài cá khác nhau.

Liệu rằng điều này thể hiện năng suất sinh thái ở giàn khoan cao hơn hay chỉ là việc loài cá tập trung nhiều hơn ở giàn khoan tại những giai đoạn khác nhau trong quá trình phát triển? Các nhà nghiên cứu không thưc sự lý giải được điều này, tuy nhiên họ đã chỉ ra những nghiên cứu khác rằng ở một số loài cá, đơn giản chỉ là việc cá thể không thể tồn tại được nếu không tìm cách đến với môi trường thích hợp với chúng.

Vậy là có vẻ như giàn khoan dầu là nơi lý tưởng cho các loài cá, nhưng chúng cũng đặt ra cả những cơ hội và nguy cơ. Hiện nay có khoảng hơn 7500 giàn khoan dầu và khí tự nhiên trên khắp các đại dương trên thế giới, và tất cả cuối cùng cũng sẽ dừng khai thác. Thường thì bạn sẽ nghĩ việc di dời trang thiết bị và tái sử dụng nguyên liệu là biện pháp thân thiện nhất với môi trường. Nhưng nếu những kết quả này cũng được tìm thấy ở những mối trường khác, thì cũng có thể việc bỏ lại cơ sỏ vật chất là điều tốt nhất đối với hệ sinh thái nơi đó.

Thanh Bình