Chiêm ngưỡng lá sen khổng lồ 'cõng người' ở Đồng Tháp

Lưu vực sông Amazon, Nam Mỹ có một giống lá sen to nhất thế giới. Đường kính lá tới 2m, lớn nhất tới 4m, cạnh lá uốn cong lên giống như một cái chậu lớn. Kết cấu của lá rất lạ: mặt trên màu lục nhạt, trơn nhẵn, mặt dưới màu đất đỏ với những đường gân to vững và lông gai, làm thành một bộ "khung xương", tránh khỏi bị động vật sống dưới nước phá hoại. Trong lá có rất nhiều hốc chứa khí khiến cho lá có sức nổi lớn. Một em bé nặng 20-30kg có thể ngồi chơi thoải mái trên lá sen vua. Nếu trải đều cát trên mặt lá, số cát có thể chứa được lên tới 75kg vẫn chưa bị chìm.

Sen vua Victoria regia mệnh danh là loài lá sen to nhất thế giới

Hoa sen vua to hơn sen thường nhiều, lại rất đẹp. Đường kính hoa 30-40cm, trong đỏ thắm, ngoài trắng tuyết, tối nở, sáng hôm sau cụp lại, đến chiều tối mới lại nở ra. Mùa hoa biến đổi dần sang màu đỏ xẫm cho đến tím đỏ. Nhị đực ở cách xa gương sen, phải thụ phấn nhờ côn trùng.

Bộ rễ của sen vua rất phát triển, nhưng không có ngó, phải nhân giống bằng hạt. Hoa nở được 2-3 ngày là tàn, gương sen rủ xuống, kết hạt trong nước. Hạt sen chỉ to bằng hạt đậu ván, nhưng mọc rất nhanh. Mùa xuân gieo hạt, sau 4-6 tháng đã ra hoa. Hạt sen ăn ngon, thổ dân gọi là "ngô trong nước".

Sen vua có chức năng điều tiết nhiệt độ mặt lá và lưng lá rất kỳ lạ. Trong tế bào lá có sắc tố gọi là diệp thanh tố, có khả năng chuyển hóa tia sáng thành nhiệt, làm cho mặt lưng của lá nóng lên cân bằng nhiệt giữa 2 mặt lá. Gân lá và lông gai rất dài có tác dụng tản nhiệt, khiến cho cái nắng gay gắt vùng nhiệt đới không thiêu cháy được lá sen vua. Hoa sen vua nở rộ tỏa nhiệt mạnh. Nhiệt độ trong hoa cao hơn nhiệt độ bên ngoài hơn 10 độ C, điều kỳ diệu này vẫn đang chờ các nhà khoa học nghiên cứu tìm hiểu.

Loại sen có lá to nhất thế giới này cũng được trồng tại Việt nam, chúng mọc trong ngôi chùa cổ Phước Kiển (Đồng Tháp) có lá rộng đến 3m và có thể "cõng" được người nặng đến 80kg.

Chùa có hai ao sen, ao nhỏ trước cổng và ao lớn nằm ở phía sau, từng là hố bom thời chiến tranh. Có rất nhiều loại sen, súng được sư trụ trì đem trồng, nhưng nổi bật là loài sen lạ có lá đường kính từ 1,5 - 2m, dày và nhiều gai. Cọng sen to gần bằng cổ tay người trưởng thành, mép lá cao 2 - 5cm tạo thành hình cái nia trông rất lạ mắt.

Lá sen to nhất 'cõng' được người nặng 80kg ở Đồng Tháp

Mặt trên của lá nhẵn bóng màu xanh nhạt, còn mặt dưới nhiều gai và có nhiều gân lớn, được chia nhỏ thành các ô vuông có màu đỏ nhạt khi còn non và thẫm dần khi lá già. Đặc biệt, lá sen trưởng thành có thể “cõng” người có trọng lượng lên tới 80kg.

Theo sư trụ trì Thích Huệ Từ, loài sen lạ này xuất hiện trong ao vào năm 1992. Không ai biết tên của nó, chỉ nghe người dân trong vùng thường gọi là sen vua, sen nia, cây nong tầm… Vào mùa khô, lá sen chỉ to 1 - 1,5m nhưng vào mùa mưa, “no nước”, lá sen có thể nở rộng gần 3m, 3 tháng sau mới tàn. Hoa sen nở trong 3 ngày và mỗi ngày nở 2 lần, chuyển màu liên tục.

Du khách phương xa tìm đến chùa rất thích thú khi được đứng trên lá của loài sen kì lạ này. Sư thầy Thích Huệ Từ giải thích: “Phải lót thêm ván hay mâm lên lá sen thì mới đứng được vì lá sen tuy dày nhưng rất giòn”.

Thùy Nguyễn (T/h)