Doanh nhân Lê Phước Vũ: Làm ăn bài bản gặt hái nhiều thành công

Ông Lê Phước Vũ, Chủ tịch HĐQT Hoasen Group 

“Đại phú do thiên, tiểu phú do cần, tận nhân lực mới tri thiên mệnh”, ông bà nói không sai đâu. Cuộc sống mình đây có trời đất hết, làm ăn vô đạo đức bao giờ cũng thất bại".

Ông Lê Phước Vũ, Chủ tịch HĐQT Công ty Cổ phần Tập đoàn Hoa Sen (Hoasen Group) đã chia sẻ như vậy với hơn 50 doanh nhân TP.HCM và Vũng Tàu- Bà Rịa trong sự kiện Leading Busines Tour do Bizlive kết hợp với Câu lạc bộ Giám đốc Sales & Marketing Việt Nam (CSMO) và Kênh truyền hình FBNC tổ chức ngày 28/10/2015.

Đây là sự kiện mở màn cho chuỗi Khám phá năng lực các doanh nghiệp hàng đầu Việt Nam, một sáng kiến nhằm góp phần phát huy sức mạnh nội lực của kinh tế Việt Nam.

Sau buổi tham quan toàn bộ dây chuyền sản xuất hiện đại của Tôn Hoa Sen, nhà báo Quốc Vĩnh - Phó Chủ tịch Hội đồng biên tập BizLIVE đã chủ trì cuộc trò chuyện với ông Lê Phước Vũ.

Nhà báo Quốc Vĩnh: 21 năm trước, từ một người bán tôn lẻ đi tới đầu tư sản xuất, anh đã giải quyết những vấn đề gì về tư duy chiến lược và xây dựng hệ thống sản xuất, phân phối để gầy dựng nên cơ nghiệp hôm nay?

Ông Lê Phước Vũ: Để đưa Tập đoàn Hoa Sen trở thành thương hiệu lớn nhất Việt Nam trong ngành tôn và thép, chiếm 40% thị phần trong nước, xuất khẩu qua nhiều nước, tỷ trọng xuất khẩu chiếm 40% tổng sản lượng như hôm nay quả thật là một quãng đường vô cùng gian nan.

Ngày xưa còn là cửa hàng nhỏ tôi thích nghi với kiểu làm ăn nhỏ, làm tôn, cắt tôn, chở tôn đi bán, đi đòi nợ … tôi làm hết. Sau 20 năm là công ty hướng đến toàn cầu tôi cũng thích nghi với tầm vóc toàn cầu. Người đứng đầu doanh nghiệp là vất vả nhất, tôi đã vất vả 20 năm rồi, đến giờ mới được rảnh rang để đi chơi đó. Với người lãnh đạo, khả năng thích nghi và tự làm mới mình là quan trọng nhất.

Với tôi, cơ hội quan trọng lắm. Đầu tư nhà máy vào thời điểm khó khăn năm 2008 khi kinh tế khủng hoảng, không ai dám quyết định, tôi phải lấy tài sản cá nhân, thế chấp cả nhà cửa để thành lập nhà máy này. 6 năm qua, quan điểm xuyên suốt của tôi về sản phẩm là độ dày tôn phải bảo đảm dung sai thấp nhất, không được âm. Là doanh nghiệp, muốn tồn tại và phát triển phải tạo ra sản phẩm cạnh tranh được với thế giới, như thế mới cạnh tranh được với các tập đoàn quốc tế ra đời hàng trăm năm nay rồi.

Nhờ vậy hàng của tôi xuất đi nước ngoài, chất lượng được thị trường nước ngoài chấp nhận. Nhà máy trong 4 năm qua chưa ngày nào nghỉ, kể cả Tết. Chúng tôi đang đầu tư xây dựng tiếp nhà máy ở Nghệ An, Bình Định.

Làm ăn phải nghiêm túc mới thành công. Do môi trường cạnh tranh, nhiều người làm ăn thực dụng quá, nếu vậy chỉ cạnh tranh ngắn hạn. Thứ hai là đội ngũ nhân lực trẻ tuyển từ trường đại học ra phải được đào tạo ban đầu, được kèm cặp, nhờ thế ổn định hơn các công ty khác. Thứ ba là sự làm gương của mình. Thường doanh nghiệp gia đình quản trị theo niềm tin dễ thất bại lắm. Nhiều doanh nghiệp thành công bằng chuyện mánh mung đã tác động lên các doanh nghiệp khác, khiến cho môi trường kinh doanh bị vẩn đục.

FDI của Việt Nam đang chiếm tỷ trọng rất lớn, đó cũng là một mối đe dọa ngay trên sân nhà. Một quốc gia tốt là phải tham vấn cộng đồng doanh nghiệp trong nước. Kêu gọi đầu tư nước ngoài là đúng, nhưng vẫn phải tạo cơ hội, chừa chỗ cho doanh nghiệp trong nước tăng lên, nhưng thực tế chưa làm được như vậy. Do đó, trước khi ai cứu mình thì chính doanh nghiệp phải tự cứu mình!

Nhìn lại 20 năm dựng nghiệp, bên cạnh nỗ lực cá nhân, anh có thấy mình may mắn không?

Tôi nhớ mãi lần đi trên biển ở đường xích đạo, nhìn thấy nước chảy hai luồng ngược nhau. Mình có hiểu hay không cũng phải đi qua quỹ đạo của vũ trụ. Huống gì con người mình nhỏ xíu làm sao không phụ thuộc vào thiên nhiên được. Thực tế trong thế giới mình sống có sự tương tác giữa trời, đất, con người, tâm linh.

Ngày xưa tôi còn nghèo, làm tài xế đâu biết gì, vậy mà có người nhìn tôi nói sau này tôi giàu lắm. Rõ ràng con người sống có quy luật, bổn mệnh tôi có sao cô độc, sao đào hoa (cười hóm hỉnh), hiểu quy luật cuộc đời như thế nên chấp nhận, vui vẻ. Đạo Phật cũng vậy, tôn trọng quy luật nhưng luôn đề cao sự phấn đấu tự thân. Nếu tâm mình luôn hướng về cái đúng, sự chính trực sẽ nhận được điều tốt. Hiểu quy luật, hành xử theo quy luật, những năm nào thuận thì đánh nhanh, những năm khó thì thận trọng.

Lấy biểu tượng công ty là hoa sen, rất gần tinh thần hướng thiện, nhưng kinh doanh thì luôn phải chạy theo lợi nhuận, có gì mâu thuẫn không?

Con người thì luôn tham sân si, nhiều khi không kiểm soát được lòng tham, kiếm tiền bằng mọi giá. Khó nhất trong kinh doanh là kiểm soát được mình, nhưng thực ra là do cái phước. Lúc đầu vất vả lắm, cái cây mình trồng từ từ lớn lên rồi mới ra trái, lúc ấy người ta mới nể mình. Nhiều tỉnh tôi ra đầu tư được tôn trọng lắm, nhưng cũng có tỉnh gây khó cho mình, cuộc đời mà…

Công ty anh phát triển tốc độ quá nhanh, anh dùng đòn bẩy tài chính nào để bảo toàn dòng vốn?

Hoa Sen phát triển với tốc độ… “máy bay” trong suốt 20 năm qua nhờ phát triển thương hiệu và hệ thống phân phối. Khi xây dựng hệ thống bán lẻ hoàn chỉnh, tạo dòng tiền ổn định, lúc đó tôi mới sử dụng các công cụ tài chính làm đòn bẩy. Toàn bộ thiết bị đầu tư của Hoa Sen được mua với giá cực sát, mua là mua thật.

Theo tôi, đầu tư là phải đàng hoàng, đừng cộng thêm vô. Toàn bộ cầu trục tôi mua của Đức hết. Khi đầu tư như vậy sản xuất liên tục, ổn định, 30 năm không hư hỏng. bây giờ thì ngân hàng cần chúng tôi, anh nào lãi suất rẻ tôi mới vay.

Chia sẻ của ông Vũ thu hút lãnh đạo các doanh nghiệp

Ứng xử với khủng hoảng truyền thông 

Trước những khủng hoảng truyền thông, nhiều doanh nghiệp thấy đối đầu với báo chí là bất lợi nên đã tìm cách thỏa hiệp, riêng anh ứng xử với truyền thông thế nào trước scandan?

Sống trung thực trong thời buổi này không phải dễ. Làm doanh nghiệp phải cẩn trọng, nhưng không chấp nhận chi tiền để thỏa hiệp.

Làm ăn thì bao giờ cũng gặp khó khăn. Mới đây dự án của tôi ở Lâm Đồng, người dân thấy mình đại gia nổi lòng tham, nâng giá đất lên cao. Người dân làm thế thì mình hiểu được, nhưng khó là có mấy người dẫn đầu. Họ nhắn tin tống tiền tôi, chỉ cần đưa vài trăm triệu là xong, nhưng tôi kiên quyết không đưa.

Với những trường hợp khác thì tôi không làm lớn chuyện, nhưng đây bản chất là tống tiền, đối với những người đó tôi không bao giờ sợ. Vụ phản đối tiêu cực trong bóng đá trước đây của tôi cũng từng bị họ “chơi” làm mình muốn phát điên, cuối cùng cũng được cứu.

Riêng với sự kiện Nick Vujicic, thanh niên không tay không chân tôi mời về Việt Nam, tôi nhìn thấy giá trị của anh, rất quý trọng anh. Nhưng người đứng ra tổ chức lại mang một giá trị tinh thần biến thành thương mại, đem “bán” danh tiếng anh để kiếm tiền. Nhiều người đem chuyện đó ra để “chơi” tôi.

Bỏ 38 tỷ đầu tư cho sự kiện này, về xây dựng tính thương hiệu, đây là sự kiện quá thành công, vì để lại độ nhớ, độ thấm lâu dài trong công chúng. Bây giờ nhiều người dân đi mua tôn ai cũng đòi tôn Hoa Sen, đó là giá trị rất lớn.

Bây giờ, với 8 nhà máy và hệ thống bán lẻ rộng khắp, làm thế nào để anh có thể kiểm soát được bộ máy mà vẫn còn thời gian đi chơi, đi hát với bạn bè?

Mấy năm nay tôi có chuyện buồn. Có nên tiếp tục kinh doanh khi xung quanh vẫn có người muốn tống tiền hay không? Nhưng rồi tôi quyết định đầu tư tiếp vào sản xuất. Mỗi năm tôi tăng 5000-6000 lao động, mở 50 chi nhánh, chuẩn bị khởi công ba nhà máy… để bất cứ người dân Việt Nam nào cũng không bị mua tôn dỏm. Nhưng chỉ cần một chính sách ra cũng làm khó cho doanh nghiệp, có thể nhờ vận của mình tốt nên vẫn còn sống khỏe đến giờ.

Nhờ chiến lược tốt, hệ thống tốt, minh bạch cái đầu mình sạch nên đi hát khỏe lắm, không bị vướng.

"Lúc khó khăn anh em tự cắt lương, những năm lời tôi bù lại"

Làm ra tiền nhiều, cách xài tiền của anh có gì khác biệt?

Tôi tự hào là tạo ra sản phẩm đàng hoàng cho công chúng, chẳng đi cầu cạnh lạy lục ai hết. Thứ hai mình làm đàng hoàng, thuế đóng đủ nên người ta tôn trọng mình. Làm gì thì làm phải nghĩ đến anh em, nghiêm khắc nhưng có trách nhiệm. Công ty lời nhiều mà không chi cho anh em thì sao coi được.

Mình là người tạo môi trường, phải xây dựng đơn giá tiền lương phù hợp, đó là nguyên tắc bền vững. Để có được đội ngũ trung thực như hiện nay phải mất 20 năm, nên bây giờ ai lộn xộn, không trong sạch lọt vào công ty đều bị bật ra hết. Mình sống với anh em hết tình nên có những năm khó khăn anh em tự cắt lương, những năm lời tôi bù lại.

Bây giờ du học sinh về nhiều lắm, tuyển người rất tốt, nhưng phải rèn qua thực tế mới quản trị được con người. Không trung thực, thâm lạm tiền công ty là tôi đuổi ngay. Chúng tôi có đội ngũ tốt, nhưng không quản lý bằng lòng tin, mà quản lý bằng hệ thống. Quản trị nội bộ là vô cùng quan trọng, bắt buộc kiểm tra chéo, cho dù anh em ruột, thậm chí vợ cũng phải làm điều đó. Dính gia đình nhiều không quản trị được đâu!

Ngành tôn thép sẽ đương đầu với TPP như thế nào?

Từ 1994 tôi đã biến cơ hội đó thành sự nghiệp hôm nay. TPP đối với tôi cũng là một cơ hội. Khả năng sinh lợi ở Việt Nam dễ hơn thế giới, thuê nhân công rẻ, thị trường còn ít “thằng khôn”, còn tranh tối tranh sáng, chưa chuẩn, cơ hội còn rất nhiều nếu anh em nào tìm ra ngách riêng với những sản phẩm, dịch vụ để thị trường chấp nhận sẽ có thể trụ được và phát triển.

Phát triển nhanh như thế ông có sợ đổ vỡ hệ thống, đổ vỡ con người không?

Tôi không làm một mình nổi đâu, phải nhờ anh em. “Đồng thanh tương ứng, đồng khí tương cầu”, có những ông vua hoạn nạn mới biết tôi trung, những người lính miệng càng ngọt nói dẻo là phải tránh xa, những người đàng hoàng có chính kiến của họ, đàng hoàng với mọi người xung quanh. Tôi cũng đã từng phải trả giá khi dùng sai người. Người tốt rồi, phải có hệ thống tốt, kiểm soát rất chặt, cố gắng dùng lý trí, càng minh bạch càng tốt.

Tôi luôn dự báo trước những thuận lợi, khó khăn, và phải tính trước, cả hệ thống, phải bổ sung cho nhau. “Đại phú do thiên, tiểu phú do cần, Tận nhân lực mới tri thiên mệnh”, ông bà nói không sai đâu.

Theo DĐĐT