Lần đầu tiên kiểm toán kinh phí NSNN đầu tư vào KH&CN

author 07:19 09/04/2015

(VietQ.vn) - Trong năm 2015, Kiểm toán Nhà nước sẽ thực hiện kiểm toán Chuyên đề công tác quản lý và sử dụng kinh phí NSNN đầu tư cho hoạt động KH&CN năm 2014 của 9 Bộ, cơ quan Trung ương và 31 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.

Sự kiện: Chuyên đề: NÂNG CAO NĂNG SUẤT CHẤT LƯỢNG

Cũng trong năm 2015, Kiểm toán Nhà nước tiếp tục tổ chức các cuộc kiểm toán chuyên đề về KH&CN tại các địa phương; nghiên cứu tổ chức kiểm toán chuyên đề về KH&CN với sự tham gia của toàn ngành nhằm đưa ra những đánh giá toàn diện, sâu sắc về thực trạng cơ chế tài chính, cơ chế hoạt động KH&CN và công tác quản lý KHCN.

Xung quanh vấn đề này, phóng viên đã có cuộc trao đổi với ông Nguyễn Ngọc Song, Vụ trưởng Vụ Tài chính (Bộ KH&CN).

Kết quả kiểm toán vừa qua, Kiểm toán Nhà nước đã chỉ ra một số hạn chế trong việc sử dụng nguồn vốn đầu tư cho KH&CN. Ở góc độ của Bộ KH&CN, ông nhìn nhận như thế nào về một số hạn chế này?

Kết quả kiểm toán trong những năm vừa qua, chúng tôi có làm việc với Kiểm toán Nhà nước nhiều lần. Tuy nhiên những lần kiểm toán đó mang tính kiểm toán ngân sách của Bộ KH&CN giống như những Bộ, ngành khác. Tức là kiểm toán tiền và tài sản chứ chưa lần nào thực hiện kiểm toán chuyên đề mang tính ngân sách chuyên ngành như lần này.

Tuy nhiên, cũng giống như các Bộ, ngành khác, trong quá trình kiểm toán, Kiểm toán nhà nước cũng phát hiện ra một số vấn đề còn hạn chế. Ví dụ như tính tuân thủ chưa cao, một số đơn vị trong quá trình sử dụng ngân sách Nhà nước chưa có đầy đủ hóa đơn, chứng từ, nội dung chi còn chưa phù hợp, tài sản của Nhà nước chưa được sử dụng đúng mục đích.

Thông qua mỗi một lần kiểm toán, bản thân đơn vị cũng có những nhận thức và chấn chỉnh những hành vi, hoạt động của động của mình.

Vậy nguyên nhân của những hạn chế trên theo ông là gì?

Kết quả kiểm toán được công khai. Tuy nhiên những hạn chế, khiếm khuyết mà Kiểm toán Nhà nước chỉ ra cho ngành KH&CN trong việc sử dụng kinh phí cho KH&CN có nguyên nhân khách quan và chủ quan.

Nguyên nhân chủ quan đó là có phần do cơ quan chủ trì, người chủ nhiệm đề tài nghiên cứu trong quá trình thực hiện có sơ xuất. Có những người cố tình làm sai quy định quản lý tài chính nhà nước.

Bên cạnh đó, các hệ thống văn bản quy phạm pháp luật còn chồng chéo. Ví dụ như: nguồn lực ngân sách nhà nước cho KH&CN là 2% theo quy định của luật KH&CN năm 2013, nhưng trong thực tế lại không đủ.

Như năm 2014 là 1,36%, năm 2015 là 1,52% ít hơn so với luật quy định. Hơn nữa phân bổ nguồn lực không được tập trung thậm chí còn sai mục đích, đặc biệt là ở địa phương trong phần kinh phí đầu tư phát triển.

năm 2015, Kiểm toán Nhà nước sẽ thực hiện kiểm toán Chuyên đề công tác quản lý và sử dụng kinh phí NSNN đầu tư cho hoạt động KH&CN năm 2014

Năm 2015, KTNN sẽ thực hiện kiểm toán Chuyên đề công tác quản lý và sử dụng kinh phí NSNN đầu tư cho hoạt động KH&CN năm 2014. Ảnh: A. T

Trong báo cáo tổng kết của Vụ phát triển KH&CN địa phương cho biết, phần kinh phí đầu tư phát triển sử dụng đúng mục đích chỉ chiếm 40%. Nguyên nhân đó là sau khi phân bổ dự toán ngân sách, Luật ngân sách hiện tại phân cấp cho HĐND các địa phương tự quyết định tên dự án, và quá trình thực hiện. Qua quá trình rà soát, các tỉnh, địa phương, các dự án không liên quan đến KH&CN nhưng vẫn tính vào kinh phí hoạt động KH&CN.

Để khắc phục những điều trên, Nghị định 95/2014/NĐ-CP ngày 17/10/2014, Chính Phủ đã quy định trong điều 4 rất cụ thể đó là nội dung chi ngân sách cho KH&CN. Trên cơ sở đó, trong giai đoạn tiếp theo, chúng ta sẽ rà soát tất cả dựa trên nội dung này về tỉ lệ chi giữa ngân sách địa phương với ngân sách Trung ương, tỉ lệ chi giữa chi sự nghiệp và chi đầu tư phát triển.

Bộ KH&CN đang phối hợp chặt chẽ với Bộ tài chính và Bộ Kế hoạch đầu tư để đưa ra tỉ lệ điều chỉnh hàng năm cho phù hợp đặc biệt là phù hợp với mục tiêu phát triển kinh tế xã hội của từng Bộ, ngành, địa phương tức là của khu vực trung ương và khu vực địa phương trong từng thời kỳ, thời gian cụ thể.

Qua kết quả kiểm toán cho thấy một thực tế đó là cơ chế sử dụng quỹ trong KH&CN còn chưa hợp lý và nhiều bất cập. Trong thời gian tới thì Bộ KH&CN có những hướng khắc phục như thế nào?

Hiện nay có Quỹ phát triển khoa học công nghệ Quốc gia, Quỹ đã được thành lập và hoạt động vào năm 2008. Quỹ này có 2 nội dung là tài trợ cho các nghiên cứu cơ bản, theo đánh giá của nhiều cơ quan là tương đối tốt.

Hai là Quỹ được thành lập để cho vay, tuy nhiên sau 5, 6 năm hoạt động, quỹ vẫn chưa hoàn thành được mục tiêu nào. Bên cạnh đó, có Quỹ phát triển khoa học công nghệ của Bộ, ngành, địa phương. Quỹ được thành lập theo quyết định 117/2005/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ và đã có 29 tỉnh thành và 2 Bộ thành lập quỹ này.

Tuy nhiên, hạn chế của quỹ đó là vốn được cấp một lần ban đầu từ ngân sách nhà nước. Do vậy 1 số địa phương sau khi cấp kinh phí xong vẫn chưa phát triển được.

Để khắc phục những hạn chế trên, Luật KH&CN năm 2013 và Nghị định 95/2014/NĐ-CP đã ban hành, Bộ KH&CN đã có chủ trương là xây dựng hệ thống quỹ phát triển KH&CN. Ở trên, thì có quỹ KH&CN quốc gia để phục vụ để phục vụ các chương trình mục tiêu quốc gia.

Quỹ đổi mới công nghệ để phục vụ cho việc nghiên cứu, chuyển giao, đổi mới và hoàn thiện công nghệ. Ở địa phương, thành lập các quỹ phát triển KH&CN ở Bộ, ngành, địa phương đó.

Tuy nhiên, quan trọng nhất là thiết kế chính sách, trong đó Quỹ Bộ ngành địa phương liên thông với quỹ doanh nghiệp. Các doanh nghiệp trong quá trình thực hiện theo Luật thuế thu nhập doanh nghiệp và Luật KH&CN, yêu cầu doanh nghiệp nhà nước phải chịu tối thiểu 3% thu nhập trước thuế và tối đa là 10% phải trích quỹ đó cho quỹ phát triển KH&CN doanh nghiệp.

Các khu vực doanh nghiệp khác ngoài nhà nước, ưu tiên trích quỹ đó theo tỷ lệ hợp lý. Doanh nghiệp rất cần điều này vì nhu cầu phát triển doanh nghiệp là nhu cầu tự thân của doanh nghiệp. Khi doanh nghiệp có quỹ này sẽ rất chủ động trong việc đổi mới công nghệ, sáng tạo của doanh nghiệp mình, tạo ra năng lực cạnh tranh, hạ giá thành sản phẩm cho doanh nghiệp.

Hiện tại chúng ta đã tham gia các hiệp định miễn thuế, giảm thuế, hàng rào thuế quan được rỡ bỏ với các nước trong khu vực. Doanh nghiệp nước ta nếu không đổi mới công nghệ, không giảm giá thành, tạo lợi thế cạnh tranh thì chúng ta thậm chí có thể thua ngay trên sân nhà. Quỹ này sẽ giúp doanh nghiệp làm việc đó. Trong thiết kế cơ chế chính sách, việc cần phải tạo ra các liên thông.

Thứ nhất là liên thông chính trong các doanh nghiệp với nhau.

Thứ 2 là liên thông giữa quỹ của bộ ngành, địa phương, quốc gia với quỹ doanh nghiệp để phục vụ tối đa doanh nghiệp.

Năm 2015 là năm của doanh nghiệp theo tinh thần của Chính phủ. Những người làm chính sách ở các Bộ đều nhắm tới phục vụ doanh nghiệp. Kinh tế đất nước phát triển được là nhờ doanh nghiệp. Doanh nghiệp muốn phát triển được phải tạo năng lực cạnh tranh, và muốn tạo năng lực cạnh tranh không có con đường nào khác đó là đổi mới công nghệ. Đấy là quy trình làm tốt nhất.

Mới đây, Bộ KH&CN và Kiểm toán Nhà nước cùng phối hợp tổ chức Hội thảo “Đánh giá thực trạng cơ chế tài chính, cơ chế hoạt động khoa học công nghệ và công tác quản lý khoa học công nghệ qua kết quả kiểm toán từ năm 2010-2014”. Ông Nguyễn Ngọc Song cho rằng, theo quyết định 2238/QĐ–KTNN ngày 29/12/2014 của Tổng Kiểm toán Nhà nước, năm nay kiểm toán Nhà nước sẽ thực hiện kiểm toán chuyên đề về công tác quản lý và sử dụng kinh phí NSNN đầu tư cho hoạt động KH&CN năm 2014 của 9 bộ, cơ quan Trung ương.

Do vậy mà đây là lần đầu tiên kiểm toán chuyên đề thuộc về lĩnh vực chuyên ngành được tổ chức. Chúng tôi mong muốn thông qua buổi Hội thảo này để nhằm cung cấp thông tin cho cả 2 bên. Kiểm toán nhà nước sẽ có thông tin đầy đủ về cách quản lý tài chính, tài sản trong lĩnh vực KH&CN, để trong quá trình kiểm toán, các đồng chí kiểm toán sẽ có những cách nhìn phù hợp cho cách quản lý của ngành KH&CN.

Từ đó có những đánh giá, nhận xét chính xác, khách quan và khoa học. Ngược lại, từ phía các nhà quản lý khoa học, các nhà khoa học, thông qua buổi hội thảo cũng sẽ hiểu được những công việc của kiểm toán nhà nước. Từ đó, các nhà khoa học sẽ có những điều chỉnh trong quá trình làm những nghiên cứu sử dụng ngân sách nhà nước cho đúng mục đích, hiệu quả và tuân thủ pháp luật. 

Minh Hà


Thích và chia sẻ bài viết:

tin liên quan

video hot

Về đầu trang