Tổng cục Hải quan lý giải lượng phế liệu nhập khẩu tăng bất thường

Phế liệu nhập khẩu tăng gấp 2 lần

Theo thông tin từ Tổng cục Hải quan, thời gian qua, sau khi Trung Quốc thực hiện chính sách cấm nhập khẩu 24 loại phế liệu, hoạt động nhập khẩu, mua bán phế liệu ở nước ta có chiều hướng tăng mạnh, diễn biến phức tạp làm nảy sinh nguy cơ gây ô nhiễm, ảnh hưởng đến môi trường sống và gây bức xúc trong dư luận xã hội.

Qua theo dõi, số lượng phế liệu nhập khẩu năm 2017 tăng gấp 2 lần so với khối lượng phế liệu nhập khẩu trong năm 2016. Trong đó, khối lượng sắt, thép, nhựa, giấy và xỉ hạt nhỏ là những loại phế liệu có khối lượng tăng từ 200 đến 400% so với tổng khối lượng nhập khẩu năm 2016. Đặc biệt, 5 tháng đầu năm năm 2018, khối lượng nhựa phế liệu nhập khẩu tăng đột biến 200% so với năm 2017.

Tuy nhiên, nhiều lô hàng phế liệu nhập khẩu không đáp ứng các điều kiện quy định về bảo vệ môi trường trong nhập khẩu phế liệu làm nguyên liệu sản xuất nên doanh nghiệp không đến làm thủ tục hải quan hoặc không được cơ quan hải quan giải quyết thủ tục thông quan dẫn đến tình trạng có một lượng lớn các loại phế liệu nhập khẩu tồn đọng tại các cảng biển Việt Nam.

Thống kê của Tổng Cục Hải quan cho thấy, số container tồn tại cảng Cát Lái – TP Hồ Chí Minh tính đến ngày 25/7/2018 là 3.579 container, trong đó quá 30 - 90 ngày là 594 container; quá 90 ngày là 2.423 container, số container còn lại là chưa quá 30 ngày.

Số liệu container tồn tại cảng Hải Phòng tính đến ngày 05/7/2018 là 1.485 container (trong đó 1.342 container là phế liệu nhựa, tăng thêm 228 container so với ngày 5/6/2018). Tại Hải Phòng có 632 container quá thời hạn từ 30 - 90 ngày, có 853 container quá 90 ngày.

Tổng cục Hải quan cũng cho biết, về phía doanh nghiệp, hiện một số hãng tàu, đại lý hãng tàu, doanh nghiệp kinh doanh cảng đã ý thức được nguy cơ và rủi ro trong nhập khẩu phế liệu nên đã chủ động báo ngừng tiếp nhận hàng hóa là phế liệu đã góp phần giảm đáng kể mức độ hàng hóa tồn đọng tại cảng.

Siết chặt hoạt động giám sát phế liệu nhập khẩu

Theo ông Mai Xuân Thành, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan, để đảm bảo công tác quản lý, giám sát mặt hàng phế liệu nhập khẩu thực hiện đúng quy định của pháp luật về hải quan và pháp luật về bảo vệ môi trường, Tổng cục Hải quan đã chỉ đạo các cơ quan hải quan địa phương, các đơn vị nghiệp vụ của ngành hải quan tăng cường thanh tra, kiểm tra việc chấp hành các quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường trong nhập khẩu phế liệu.

Trong quá trình giám sát, kiểm tra, đơn vị sẽ xử lý nghiêm những trường hợp có hành vi gian lận, nhập khẩu phế liệu không đáp ứng về điều kiện, yêu cầu về bảo vệ môi trường theo đúng quy định của pháp luật. Bên cạnh đó, chủ động xây dựng và triển khai ngay các kế hoạch kiểm soát rủi ro, phòng chống buôn lậu, kiểm tra sau thông quan, giám sát quản lý đối với mặt hàng phế liệu nhập khẩu.

Cũng theo ông Mai Xuân Thành, trong một số trường hợp, cơ quan hải quan đã sử dụng biện pháp ngăn chặn từ xa khi hàng hóa vẫn còn trên tàu, chưa dỡ hàng xuống cảng đối với hàng hóa là chất thải, phế liệu không đáp ứng điều kiện, quy chuẩn môi trường vào lãnh thổ trên cơ sở rà soát, phân tích thông tin hàng hóa khai báo trên bản lược khai hàng hóa (manifest) trước khi hàng đến .

Cụ thể, cơ quan hải quan sẽ thông báo cho các hãng tàu vận chuyển hàng hóa, doanh nghiệp kinh doanh cảng về việc không cho phép dỡ hàng xuống cảng đối với hàng hóa có thông tin trên bản lược khai hàng hóa là chất thải. Cùng với đó, yêu cầu hãng tàu vận chuyển hàng hóa đó ra khỏi lãnh thổ Việt Nam.

Trong trường hợp hàng hóa là phế liệu nhưng người nhận hàng thể hiện trên bản lược khai hàng hóa không có tên trong danh sách doanh nghiệp đã được Bộ Tài nguyên và Môi trường, Sở Tài nguyên và Môi trường cấp giấy xác nhận đủ điều kiện về bảo vệ môi trường trong nhập khẩu phế liệu làm nguyên liệu sản xuất thì thông báo cho các hãng tàu vận chuyển hàng hóa, doanh nghiệp kinh doanh cảng về việc không được phép dỡ lô hàng phế liệu đó xuống cảng. Đồng thời, yêu cầu hãng tàu phải vận chuyển hàng hóa này ra khỏi lãnh thổ Việt Nam.

Đối với trường hợp hàng hóa trên tàu có thông tin khai báo trên bản lược khai hàng hóa là hàng đã qua sử dụng, không khai báo là phế liệu nhưng có đặc trưng của phế liệu và người nhập khẩu không thuộc danh sách các doanh nghiệp đã được cấp giấy xác nhận đủ điều kiện về bảo vệ môi trường trong nhập khẩu phế liệu làm nguyên liệu sản xuất còn hiệu lực thì đưa vào diện kiểm tra, kiểm soát trọng điểm.

Đối với trường hợp phế liệu nhập khẩu đã đăng ký tờ khai làm thủ tục hải quan, cơ quan hải quan tiến hành lấy mẫu, kiểm tra thực tế 100% các lô hàng nhập khẩu để đánh giá việc chấp hành quy định về pháp luật hải quan và pháp luật bảo vệ môi trường.

Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan cũng cho biết thêm, Cục Điều tra chống buôn lậu (Tổng Cục Hải quan) đang chủ trì triển khai kế hoạch “Điều tra, xác minh, xử lý vi phạm trong hoạt động nhập khẩu phế liệu”, tổ chức điều tra, xác minh các trường hợp có dấu hiệu nghi vấn trong hoạt động nhập khẩu phế liệu từ 1/2016 đến 5/2018 và xử lý các trường hợp vi phạm theo qui định của pháp luật.

Bên cạnh đó, tập trung vào đấu tranh làm rõ các hành vi vi phạm làm giả giấy xác nhận khẩu phế liệu, sửa chữa thời gian thực hiện, khối lượng, chủng loại phế liệu được xác nhận nhập khẩu, làm giả, sửa chữa thông báo nhập khẩu phế liệu của các cơ quan có thẩm quyền.

Phong Lâm