Máy bay Nga bị Thổ Nhĩ Kỳ bắn hạ: NATO đang ‘vừa đấm vừa xoa’ Moscow?

Giữa lúc cả thế giới đang hướng về cuộc chiến chống khủng bố IS ở Trung Đông với sự tham gia tích cực của Moscow, sự kiện ‘Máy bay Nga bị Thổ Nhĩ Kỳ bắn hạ’ với lý do ‘xâm phạm không phận’ Trung Đông một lần nữa lại đối mặt với nguy cơ leo thang một cuộc xung đột mới khi lần đầu tiên trong 70 năm qua, một thành viên NATO bắn rơi một chiến đấu cơ hiện đại của Nga. Ngay sau khi vụ việc xảy ra, lãnh đạo Mỹ, Pháp và NATO đã vào cuộc với hi vọng tháo "ngòi nổ", báo Dân Trí đưa tin.

Hiện trường vụ máy bay Nga bị Thổ Nhĩ Kỳ bắn hạ vì lý do ‘xâm phạm không phận’

Tuy nhiên, trong hầu hết các phát biểu về vụ việc máy bay Nga bị bắn hạ lần này, lãnh đạo Mỹ, Pháp và NATO đều ngầm tỏ ý ủng hộ việc Thổ Nhĩ Kỳ ‘bảo vệ’ không phận dù vẫn nhấn mạnh Moscow và Ankara cần tránh gia tăng căng thẳng và tiếp tục dồn sức vào cuộc chiến chống khủng bố IS hoặc thậm chí kêu gọi Điện Kremlin cần ‘kiềm chế’.

Cụ thể, trong cuộc họp báo chung ngày 24/11 tại Washington (Mỹ) với người đồng cấp Pháp François Hollande, Tổng thống Barack Obama hối thúc Điện Kremlin và NATO tránh leo thang căng thẳng sau khi chiến đấu cơ Su-24 của Nga bị không lực Thổ Nhĩ Kỳ bắn rơi ngay biên giới Thổ Nhĩ Kỳ-Syria với cáo buộc vi phạm không phận.

“Thổ Nhĩ Kỳ cũng như bất kỳ quốc gia nào có quyền bảo vệ không phận và lãnh thổ”, Tổng thống Obama phát biểu, nhưng ông kêu gọi tất cả các bên cần đưa ra biện pháp làm giảm leo thang căng thẳng. Đồng thời, Tổng thống Obama và Tổng thống Hollande đều hối thúc Thổ Nhĩ Kỳ và Nga đàm phán trực tiếp sau sự cố để ngăn chặn bất kỳ sự gia tăng căng thẳng.

Cũng tại cuộc họp báo, Phó Tổng thống Mỹ Joe Biden cho rằng Moscow sẽ “kiềm chế” để tránh một cuộc xung đột với Thổ Nhĩ Kỳ và các nước thuộc Liên minh châu Âu sẵn sàng tăng cường nỗ lực trên mặt trận tiêu diệt nhóm Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS). “Đây là một trong những sự cố tồi tệ của Chúa… nhưng ưu tiên hàng đầu lúc này là tiêu diệt phiến quân Daesh (ám chỉ IS)”, ông Biden phát biểu.

Hình ảnh cho thấy máy bay Su-24 của Nga bốc cháy ngùn ngụt ngay trên bầu trời sau khi bị bắn rơi

Trong khi đó, phát biểu tại buổi họp báo sau cuộc họp khẩn với sự tham dự của tất cả 28 thành viên NATO theo đề nghị của Ankara cùng ngày 24/11, Tổng thư ký Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) Jens Stoltenberg đã bày tỏ sự ủng hộ đối với Ankara sau vụ Thổ Nhĩ Kỳ bắn hạ một máy bay chiến đấu Su-24 của Nga tại khu vực gần biên giới Syria-Thổ Nhĩ Kỳ, theo thông tin trên TTXVN.

Theo đó, ông Stoltenberg cho biết thông tin Thổ Nhĩ Kỳ đưa ra rằng máy bay của Nga đã xâm phạm không phận Thổ Nhĩ Kỳ là phù hợp với những đánh giá của NATO. “Tôi đã lo ngại trước đó về các hoạt động quân sự của Nga gần biên giới NATO. Những thông tin chúng tôi có từ các nước đồng minh là phù hợp với những gì Thổ Nhĩ Kỳ cung cấp”, ông Stoltenberg nhấn mạnh.

Tổng thư ký NATO cũng gọi “đây là tình huống tồi tệ” nhưng bác bỏ thông tin rằng máy bay chiến đấu Su-24 không vi phạm không phận Thổ Nhĩ Kỳ, một nước thành viên của NATO. Tuy nhiên, Tổng thư ký NATO vẫn kêu gọi các bên bình tĩnh và giảm bớt căng thẳng để giải quyết vụ việc này và cho biết ông mong đợi sẽ có các cuộc tiếp xúc giữa Ankara và Moscow.

Cùng ngày 24/11, chia sẻ trên mạng xã hội Twitter, Chủ tịch Liên minh châu Âu Donald Tusk lặp lại lời kêu gọi các bên kiềm chế. “Đây là thời khắc nguy hiểm sau khi máy bay Nga bị bắn rơi. Tất cả các bên cần giữ đầu lạnh và kiềm chế”.

Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg cũng cho rằng máy bay Nga đã xâm phạm không phận Thổ Nhĩ Kỳ

Được biết hiện Đức vẫn chưa lên tiếng về vụ việc trên. Thủ tướng Đức Angela Merkel đang bị chỉ trích về chính sách tiếp nhận người di cư Syria sau một loạt hệ lụy của cuộc khủng hoảng di cư, đặc biệt là cuộc tấn công khủng bố đẫm máu tại Paris, Pháp, ngày 13/11 khiến 130 chết.

Trong bối cảnh Mỹ, Pháp và NATO đều ít nhiều cho rằng Ankara đã hành động đúng đắn, giới chức Mowcow lại cho rằng máy bay Nga không vi phạm không phận Thổ Nhĩ Kỳ. Ngay sau khi Thổ Nhĩ Kỳ tuyên bố bắn hạ máy bay Su-24 của Nga vì lý do ‘xâm phạm không phận’, Tổng thống Putin đã tố cáo hành động của Ankara như một “nhát đâm lén sau lưng” và “kẻ đồng lõa với bọn khủng bố”.

Gần như ngay lập tức, Ngoại trưởng Nga cũng hủy chuyến thăm tới Istanbul vào ngày 25/11 và kêu gọi công dân Nga không đến Thổ Nhĩ Kỳ sau vụ việc. Phó chủ tịch Hạ viện Nga Nikolay Levichev đã đề nghị Cơ quan hàng không liên bang Nga cân nhắc lệnh cấm các chuyến bay tới Thổ Nhĩ Kỳ sau vụ máy bay Su-24 của Nga bị bắn rơi sáng 24/11.

Căng thẳng càng lên cao khi phía Nga xác nhận một phi công chiến đấu cơ Su-24 đã bị bắn chết. Trước tình hình này, chuyên gia an ninh tại Quỹ nghiên cứu chính sách kinh tế của Thổ Nhĩ Kỳ, ông Nihat Ali Özcan, bày tỏ lo ngại Điện Kremlin sẽ đáp trả thích đáng sau vụ việc Máy bay Nga bị bắn hạ nói trên.

Lan Anh (T/h)