Sau nửa thế kỷ thăng trầm, P-3 Orion vẫn xứng danh ‘sát thủ săn ngầm’

Theo những tin tức mới nhất trên báo Dân Trí, báo chí Mỹ dẫn nguồn tin từ Tập đoàn Lockheed Martin của Mỹ ngày 6/6 cho biết Việt Nam có thể cân nhắc mua từ 4 đến 6 máy bay tuần tra săn ngầm P-3 Orion của Mỹ nhằm nâng cao năng lực quốc phòng. Clay Fearnow, giám đốc điều hành cấp cao của Lockheed Martin, cho biết nếu thương vụ được suôn sẻ, các máy bay P-3 cũ của Hải quân Mỹ sẽ được đại tu với hệ thống tác chiến săn ngầm mới.

Một nguồn tin cho biết Việt Nam đang cân nhắc mua máy bay P-3 Orion của Mỹ để nâng cao năng lực quốc phòng

Máy bay tuần tra săn ngầm P-3 Orion do Tập đoàn Lockheed Martin của Mỹ sản xuất lần đầu tiên trình làng tại triển lãm hàng không quốc tế Paris Air Show vào năm 1963 và bắt đầu phục vụ trong Hải quân Mỹ từ những năm 1960 với nhiệm vụ chủ yếu là tuần tiễu săn ngầm.

P-3 Orion có chiều dài 35,6m, cao 10,3m với sải cánh 30,4m; khối lượng cất cánh tối đa 63,45 tấn, sử dụng 4 động cơ cánh quạt T56-A-14 công suất 4.600 mã lực. Tốc độ tối đa của máy bay P-3 Orion là 760km/h, trần bay 10.400m, tầm hoạt động tới 4.400km khi tuần tiễu ở tốc độ 600km/h.  Sở dĩ được mệnh danh là “sát thủ săn ngầm” là bởi P-3 Orion được trang bị thiết bị dò tìm biến dị từ trường (MAD) gắn ở sau đuôi để tìm kiếm tàu ngầm.

Máy bay săn ngầm P-3 Orion còn có hệ thống cảm biến âm thanh hiện đại, có thể bắt được âm thanh tàu ngầm phát ra từ độ sâu hơn 300m dưới mực nước biển. Nhờ sự hỗ trợ của phi đội P-3 Orion, các lực lượng vũ trang Na Uy ở phương Tây trong tháng 4/1987 đã lần đầu tiên có những bức ảnh chất lượng cao của máy bay chiến đấu Su-27 mới nhất của Liên Xô.

Ban đầu máy bay P-3 được thiết kế hoạt động khoảng 7.500 giờ bay, nhưng hiện đội bay P-3 của Hải quân Mỹ có số giờ bay đến 16.000 giờ mỗi chiếc (160 chiếc). Từ năm 2007 Hải quân Mỹ bắt đầu cho một số chiếc P-3 về hưu, và tốc độ nghỉ hưu là 6-10 chiếc/năm. Thay thế dần P-3 là loại P-8A Poseidon hiện đại hơn, do Boeing chế tạo trên cơ sở máy bay chở khách Boeing 737.

Các máy bay P-3 về hưu được đưa đến nghĩa địa máy bay lớn nhất thế giới là căn cứ không quân Davis-Monthan ở bang Arizona. Căn cứ này từ năm 1964 đã tiếp nhận những máy bay hết hạn phục vụ của quân đội Mỹ, theo trang tin CodeOne. Hiện ở nghĩa địa này có khoảng 4.000 máy bay các loại, từ P-3, B-52, F-111 đến oanh tạc cơ B-1 và cả oanh tạc cơ tàng hình B-2, theo thông tin trên báo Thanh Niên.

Dù đã trải qua nhiều lần cải tiến với một trong những biến thể là máy bay P-3C, đến nay máy bay săn ngầm P-3 Orion vẫn rất được ưa chuộng

Do điều kiện khí hậu nơi đây rất ít mưa, độ ẩm thấp, đất ít tính kiềm và rất chắc chắn nên máy bay phơi ngoài trời gần như chẳng bị xuống cấp. Những vị trí quan trọng của máy bay như buồng lái, động cơ được bọc lớp phủ đặc biệt. Động cơ được tháo hết dầu nhớt, phun chất chống rỉ. Định kỳ 180 ngày nhân viên sẽ xem xét coi có chim hay thú làm tổ trong máy bay hay không.

Một khi có nhu cầu, người ta có thể kéo máy bay từ nghĩa địa này ra, đưa về cơ sở tân trang sửa chữa là sau đó có thể cất cánh. Từ năm 2007, trong chương trình hoạt động ở ngoài nước, Hải quân Mỹ đã lấy ra khoảng 12 chiếc máy bay tuần tra P-3C Orion đưa về cơ sở của Lockheed Marin ở Greenville, bang Nam Carolina để tân trang sửa chữa và tái sử dụng.

Theo DefenseIndustryDaily, máy bay săn ngầm P-3 Orion sau khi tháo rời ra, chất lên xe tải đưa về Greenville, bang Nam Carolina sẽ trải qua một quá trình tân trang sửa chữa gọi là Zone 5. Quá trình Zone 5 này rất kỳ công, một chiếc P-3 Orion sẽ mất 21.000 giờ công, khoan 6.000 lỗ để bắt đinh tán (rivet), cùng gắn các thiết bị khác. Người ta sẽ thay thế 5 đến 9 bộ phận ở phần cánh máy bay, tức gần như là thay đôi cánh mới cho chiếc máy bay này.

Rồi sau đó là lắp đặt các thiết bị điện tử mới cho máy bay, thường do tập đoàn L-3 Communications đảm trách. Quá trình nâng cấp sửa chữa này mất 1 năm cho 1 chiếc P-3 Orion. Khi hoàn tất quá trình, máy bay P-3 Orion sẽ bay được thêm 5.000 giờ nữa, tương đương thời gian phục vụ từ 8 - 10 năm.

Tính đến tháng 9/2010, đã có 45 chiếc P-3 được “tái sinh” theo kiểu này. Và giá bán mỗi chiếc máy bay P-3 tân trang này vào khoảng 80 - 90 triệu USD, theo lời ông Clay Fearnow, một giám đốc phụ trách nhánh hàng không của Lockheed Martin cho Reuters biết vào ngày 5/6/2016.

Máy bay tuần tra săn ngầm P-3 Orion được trang bị nhiều loại vũ khí uy lực

Tùy nhiệm vụ triển khai mà P-3 Orion có thể mang nhiều loại vũ khí quân sự khác nhau với tổng khối lượng 9 tấn như tên lửa chống hạm AGM-84H/K Harpoon, AGM-84E SLAM, tên lửa không đối đất AGM-65 Maverick, ngư lôi MK-46, MK-50, MK-54... Với lượng vũ khí này, P-3 Orion không chỉ có khả năng săn lùng tàu ngầm mà còn tiêu diệt mục tiêu trên mặt nước và cả mục tiêu trên bộ.

Máy bay có 5 thùng nhiên liệu bên trong thân và 4 thùng nhiên liệu phụ ở 2 cánh với tổng dung tích 34.800 lít, cho phép máy bay hoạt động liên tục 14-16 giờ. Mặc dù được đưa vào sử dụng trong quân đội được hơn 50 năm và trải qua nhiều lần cải tiến với một trong những biến thể là P-3C, đến nay máy bay tuần tra P-3 Orion vẫn thể hiện rõ năng lực và vẫn được nhiều nước ưa chuộng ngay cả khi Mỹ nhiều lần tinh giản biên chế.

Kể từ năm 2012, Hải quân Mỹ đã bắt đầu phát triển máy bay P-8A Poseidon tiên tiến hơn để thay thế cho máy bay P-3 Orion, tuy nhiên 'sát thủ săn ngầm' vẫn được giữ trong biên chế nhưng thực hiện những nhiệm vụ khác.

Lan Anh (T/h)