Chặng đường phát triển của cường kích Su-25 của Nga

Máy bay Su-25 (tên ký hiệu của NATO là Frogfoot) là loại máy bay chiến đấu cường kích, chống tăng và chi viện không quân trực tiếp do Liên Xô thiết kế. Dòng máy bay này được đánh giá là cường kích yểm trợ gần từ trên không tốt nhất thế giới.  

Cường kích Su-25 dài 15,4 m; cao 4,8 m; có sải cánh dài 14,4 m. Máy bay được trang bị hai động cơ TRDR-195, giúp nó đạt vận tốc tối đa là 975 km/h. Su-25 có bán kính hoạt động là 1.250 km; tầm xa thực tế 1.850 km; máy bay có thể đạt độ cao chiến đấu tối đa là 5 km; trần bay thực tế 10 km.

Máy bay Su-25 là loại cường kích yểm trợ không đối đất vô cùng hiệu quả

Tờ VnExpress nhận định, chiếc máy bay này được thiết kế với những tính năng độc đáo để thực hiện nhiệm vụ nguy hiểm như buồng lái bọc thép, hệ thống định vị vệ tinh Glonass, các hệ thống kiểm soát hỏa lực cho phép sử dụng các loại bom đạn dẫn đường chính xác. Bên cạnh đó, nó còn sở hữu pháo 30 mm Gryazev-Shipunov cùng cơ số đạn 250 viên để tiêu diệt bộ binh và xe tăng địch trên mặt đất; và 11 giá treo vũ khí, mang được tổng cộng 4,4 tấn bom đạn, trong đó có tên lửa không đối đất Kh-25ML và tên lửa không đối không Molniya R-50.

Su-25 được công ty Sukhoi bắt đầu nghiên cứu từ những năm 1960. Mẫu thử nghiệm đầu tiên của Su-25 là T-8-1 và thực hiện chuyến bay đầu tiên vào ngày 22/2/1975. Tuy nhiên, mãi đến tháng 4/1981, Su-25 mới chính thức phục vụ quân đội do gặp một vài vấn đề trong quá trình phát triển.

Máy bay Su-25 có khả năng mang theo 4,4 tấn vũ khí

Thông tin về những mẫu đầu tiên của Su-25 rò rỉ ra ngoài khi nó bị nhìn thấy tại trung tâm thử nghiệm bay Zhukovsky gần Ramenskoye. Lúc này, Su-25 bị gọi là Ram-J và có nguồn tin cho rằng nó có động cơ phản lực trên cánh và cánh thăng bằng được đặt ở giữa trên cánh thẳng đứng, không giống như những máy bay lúc đó.

Cuộc chiến đầu tiên mà Su-25 tham gia là trận chiến giữa Liên Xô và Afghanistan. Không quân Iraq cũng sử dụng nhiều chiếc Su-25 chống lại Iran trong cuộc chiến giữa hai nước. Như tờ Zing News đã từng đưa tin, sau thời điểm Liên Xô tan rã, nhiều nước điều máy bay Su-25 tham chiến như vụ xung đột Nga và Gruzia năm 2008, nội chiến ở Ukraine. Đến năm 2015, Su-25 cũng góp mặt trong chiến dịch tiêu diệt phiến quân Nhà nước Hồi giáo (IS) tại Syria.

Trong năm 2015, máy bay Su-25 cũng tham gia không kích IS tại Syria

Sau khi khẳng định được khả năng của Su-25 trong thực chiến, Nga đã phát triển thêm một số phiên bản khác như: Máy bay huấn luyện hai chỗ Su-25UB, phiên bản tấn công hiện đại hơn Su-25T (hay tên gọi khác là Su-34) và Su-25TM. Theo báo Một Thế Giới, hiện nay, Nga đã nâng cấp Su-25 lên chuẩn SM mới nhất, với một buồng lái độc lập, hệ thống định vị vệ tinh và các hệ thống điện tử hiện đại giúp cho loại máy bay chuyên đánh đất này có khả năng sử dụng các loại vũ khí thông minh.

Mới đây, vào lúc 19h23 ngày 1/3 (giờ Moscow), một chiếc Su-25 khi đang làm nhiệm vụ diễn tập đã rơi ở khu vực gần sân bay Budennovsk, khu vực Stavropol, báo Tiền Phong đưa tin theo hãng RIA Novosti. Thời điểm huấn luyện, chiếc máy bay không mang theo đạn. Phi công lái chiếc máy bay tử nạn. Trước đây, Nga và nhiều nước sử dụng Su-25 đã mất nhiều máy bay loại này trong chiến đấu do chúng thường phải thực hiện những nhiệm vụ yểm trợ hỏa lực tầm gần đầy nguy hiểm.

Quang Minh (T/h)