Máy dò ngang sonar giúp tăng năng suất khai thác thủy sản 50%

Trong quá khứ, Trung tâm khuyến ngư Quốc gia đã được Hãng FURUNO của Nhật Bản giúp đỡ và lắp một máy dò ngang CH 250 trên tàu vây rút chì tại Ninh Thuận. Máy đã phát huy hiệu quả rất cao, sản lượng đánh bắt đã tăng gấp 1,5 – 2 lần so với khi chưa lắp máy. Có thể nói đây là điểm khởi đầu của các mô hình lắp máy dò ngang trên tàu khai thác hải sản xa bờ.

Tiếp những năm sau, Trung tâm Khuyến ngư Quốc gia (sau này là Trung tâm Khuyến nông Quốc gia) đã tiếp tục triển khai các mô hình lắp máy dò ngang tại Quảng Bình, Bình Định, Bình Thuận, Bà Rịa – Vũng Tàu. Kết quả cho thấy, máy dò ngang sonar đã thực sự giúp cho các tàu khai thác hải sản xa bờ đánh bắt đạt hiệu quả kinh tế cao.

Từ những kết quả của các mô hình đơn lẻ, Trung tâm Khuyến nông Quốc gia đã được Bộ Nông nghiệp và PTNT giao nhiệm vụ triển khai dự án “Ứng dụng thiết bị khai thác” với nội dung chính là ứng dụng các máy sonar và lắp đặt các bóng đèn tiết kiệm điện trên tàu khai thác hải sản xa bờ. Từ những máy của mô hình khuyến ngư đến nay toàn quốc đã có trên 639 máy được lắp đặt. Hiện nay các tàu khai thác cá nổi như vây rút chì, pha xúc, chụp mực nếu không có máy dò ngang sẽ khó có hiệu quả cao.

Các mô hình lắp máy dò ngang đã đưa năng suất sản xuất tăng hơn 50%

Dự án “Hiện đại hóa đội tàu cá đánh bắt hải sản xa bờ” đã phối hợp với các Trung tâm KNKN; Viện Khoa học công nghệ và Khai thác thủy sản; Viện Nghiên cứu Hải sản; Chi cục KT&BVNLTS, Chi cục Thủy sản và các doanh nghiệp triển khai được 45 máy dò ngang cho các tỉnh ven biển trong đó nhiều tỉnh đã ứng dụng rất thành công máy dò ngang góc quét 450 đem lại hiệu quả kinh tế cao, các mô hình lắp máy dò ngang đã đưa năng suất sản xuất tăng hơn 50% so với khi chưa lắp máy, giảm chi phí sản xuất từ đó nâng cao hiệu quả kinh tế cho đội tàu khai thác hải sản xa bờ.

Tiêu biểu, tại Quảng Trị, trong khuôn khổ dự án “Xây dựng mô hình hiện đại hóa đội tàu đánh bắt hải sản xa bờ” của Trung tâm Khuyến nông Quốc gia, Trung tâm Khuyến nông- Khuyến ngư (KNKN) Quảng Trị đã triển khai thực hiện mô hình ứng dụng máy dò ngang sonar trên tàu cá QT 90736TS của ông Lê Vinh ở tại khu phố 2, thị trấn Cửa Việt (huyện Gio Linh). 

Kỹ sư Nguyễn Vĩnh Tùng, cán bộ kỹ thuật Trung tâm KNKN tỉnh cho biết, từ trước đến nay, đa số ngư dân sử dụng máy đo sâu hay còn gọi là máy dò đứng để dò cá nên hiệu quả khai thác chưa cao, do mức độ phát hiện đàn cá hẹp, chỉ phát hiện được đàn cá ngay dưới đáy tàu. Còn máy dò ngang sonar là thiết bị có chức năng phát hiện, xác định vị trí và có thể nhận dạng, phân biệt các đối tượng trong lòng đại dương. Máy hoạt động theo nguyên lý phát sóng siêu âm xuống biển để phát hiện đàn cá xung quanh tàu với cự li bán kính lên tới 1.000m.

Qua kết hợp với các phương pháp dò đứng, dò ngang, quét dọc, giúp cho thuyền trưởng có thể vừa quan sát từng vị trí của đàn cá, mặt cắt không gian nước quanh tàu, ước lượng mức độ tập trung của đàn cá… Ngoài ra, máy còn có chức năng bám đàn, giúp thuyền trưởng theo dõi hướng đi và tốc độ di chuyển của đàn cá, qua đó chọn thời điểm thả lưới, tăng xác suất bắt gặp đàn cá cao hơn nhiều so với máy dò đứng. Nhờ vậy khi trang bị máy dò ngang sonar đã giúp cho chủ tàu nhiều lợi ích như: Tiết kiệm nhiên liệu do thấy cá từ xa, không phải chạy lòng vòng tìm cá, không phải đến ngư trường quá xa; không đánh sót cá, thấy đủ số lượng cá mới đánh, do thấy rõ đàn cá nên có thể vây trọn cả đàn; giúp quan sát rõ địa hình và chất đáy, phân biệt được cá và rạn đá, rạn san hô.

Ông Lê Vinh, chủ tàu cá QT 90736TS cho biết, sau khi nghiệm thu kỹ thuật, tranh thủ thời tiết thuận lợi ông đã cho tàu ra khơi đánh bắt chuyến đầu tiên. Kết quả chỉ sau 3 ngày đánh bắt đã khai thác được 8 tấn cá nục, mang lại doanh thu gần 90 triệu đồng. Sử dụng máy dò ngang khi đánh bắt tần suất gặp cá nhiều hơn, năng suất và hiệu quả cao hơn hẳn so với trước đây, có khi chỉ một mẻ lưới cũng cho sản lượng gần 3 tấn cá. Đặc biệt là với máy dò ngang tàu của ông không cần phải di chuyển ở diện rộng nên tiết kiệm được nhiên liệu. Đồng thời, máy đem đến thông tin chính xác đàn cá lớn hay bé để quyết định bủa lưới hay không. Đây là yếu tố quan trọng để giảm chi phí đánh bắt và góp phần bảo vệ nguồn lợi thủy sản.

Thái Hà (T/h)