Nấm kích thích sinh trưởng… “vô tư bán, vô tư ăn”

Để nấm an toàn với người dùng ngoài việc không có hóa chất, thuốc bảo vệ thực vật, khi bán cần bảo quản ở nhiệt độ hợp lý. Ảnh minh họa

Thị trường xuất hiện nhiều loại nấm hình dáng lạ mắt, được bày bán từ khắp các chợ dân sinh đến trung tâm thương mại và đại siêu thị. Giá tùy loại khác nhau nhưng giao động ở mức vài chục đến vài trăm ngàn đồng/kg. Sản phẩm nấm nào nào cũng mỡ màng, béo đẹp không tì vết. Và theo người bán, nấm “lành” thì mới bán chứ ai bán nấm “độc”.

Tuy nhiên, khi hỏi người bán, cái quan trọng là độc hay không chưa biết nhưng ít ra cần biết tên gọi, đơn vị sản xuất, xuất xứ hàng hóa ở đâu, hạn dùng thế nào… câu trả lời nhận được là “cứ yên tâm, ăn không chết đâu mà sợ”. Lại hỏi tiếp, chết thì chắc là không chết ngay lập tức nhưng “ngắc ngoải” hoặc nhập viện là cái chắc dúng không? Người bán lại cho rằng: “bán loại nấm này đến cả năm nay, đầy người mua ăn, mà có thấy ai phản ảnh là ăn vào bị làm sao đâu. Hàng ngày bán tới vài chục kg”.

Từ những đối thoại trên đây để mong tìm câu trả lời rõ ràng cho người tiêu dùng, nhưng không thỏa đáng. PV đã tìm hiểu thông tin và được biết, trong quá trình trồng nấm ăn, nhiều cơ sở sử dụng nguyên liệu nuôi trồng không đảm bảo vệ sinh. Đặc biệt, vì lợi nhuận, không ít cơ sở đã lạm dụng thuốc bảo vệ thực vật và kích thích nấm tăng trưởng không rõ nguồn gốc xuất xứ, nhãn mác Trung Quốc, thuốc nằm ngoài danh mục quản lý của cơ quan chức năng.

Điều đáng nói là, lẽ ra, các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất nấm phải đăng ký sử dụng thuốc kích thích tăng trưởng và bảo vệ thực vật với cơ quan chức năng hoặc dùng loại đã được đăng ký, cấp phép lưu hành nhưng các cơ sở lại “giấu nhẹm” việc đó và tự hành nghề. Chỉ khi phát hiện được thì số lượng nấm đã ngậm hóa chất bảo vệ thực vật độc hại hoặc được kích thích sinh trưởng béo mầm, còn tồn dư thuốc kích thích lớn đã được bán ra thị trường, người tiêu dùng đã dùng phải.

Theo thông tin từ Sở Nông nghiệp & Phát triển nông thôn Hà Nội, cơ quan này đã phối hợp với Đội An ninh nông nghiệp, Phòng An ninh kinh tế, CATP. Hà Nội điều tra và làm rõ hành vi gian rối, bất chấp pháp luật và sức khỏe người tiêu dùng của một số cơ sở trồng nấm không rõ nguồn gốc giống và các hóa chất, nguyên liệu sử dụng không đảm bảo an toàn cho người dùng.

Kết quả là cơ sở sản xuất nấm Trần Khánh Ly địa chỉ tại xã Tam Xá, Đông Anh (Hà Nội) hoạt động trồng nấm chui, không đảm bảo an toàn sức khỏe và môi trường. Tại thời điểm cơ quan Công an và chuyên ngành kiểm tra, cơ sở nói trên không xuất trình được bất cứ hồ sơ pháp lý nào liên quan đến việc trồng nấm cũng như sử dụng các nguyên vật liệu, hóa chất trong quá trình trồng nấm.

Cụ thể, cơ sở Trần Khánh Ly không đăng ký hoạt động sản xuất kinh doanh với cơ quan chức năng, không đó giấy phép đủ điều kiện an toàn thực phẩm, không khám sức khỏe định kỳ cho công nhân, không có tập huán về an toàn thực phẩm cho công nhân, không công bố tiêu chuẩn theo quy định. Ngoài ra, cơ sở này cũng không bảo quản tốt các nguyên liệu phục vụ cho trồng nấm và các điều kiện an toàn vệ sinh khác không đảm bảo.

Thuốc kích thích nấm phát triển của Trung Quốc được các cơ sở sử dụng. Ảnh: ANTĐ

Đoàn kiểm tra cũng phát hiện cơ sở sử dụng 4 loại thuốc của Trung Quốc, ngoài danh mục, không tem nhãn phụ bằng tiếng Việt nhưng lại dùng cho mục đích nuôi trồng nấm. Có 25 lọ, 127 gói thuốc bột và 600 ống thuốc nước. Tất cả không biết là loại hóa chất, chất kích thích tăng trưởng gì.

Theo tìm hiểu thông tin của PV, hiện nay, trong quá trình trồng nấm, người nuôi trồng có thể đang sử dụng nhiều loại hóa chất bảo vệ sâu bệnh và các loại nấm mốc có trên nấm. Bên cạnh đó là các hóa chất kích thích sinh trưởng.

Theo các chuyên gia trồng nấm lâu năm cho biết, nấm hay bị nhiễm nấm mốc và nấm dại, nấm mốc xanh (verticillium fungicola), mốc cam (Neurospora), mốc thạch cao (Scopulariopsis), nấm trứng cá (Sclerotium rolfsii) hoặc mang bệnh do thời tiết. Chính vì thế, để đảm bảo nấm sinh trưởng và phát triển tốt, hình thức đẹp, các cơ sở thường dùng thuốc tím hoặc nặng phải dùng Bennomyl, Zineb, validacin. Ngoài ra ra còn các côn trùng phá nấm như ruồi, mạt gà, bọ nhảy, cuốn chiếu, kiến, gián, phải dùng thuốc Furadan để diệt. Khi nấm đã tạo hình thì phun các loại thuốc kích thích sinh trưởng như Komix, Mimix, Atonic, Bioted…

Trong các loại thuốc bảo vệ và kích thích sinh trưởng nói trên, có nhiều loại trong danh mục được phép sử dụng trong quá trình trồng nấm, tuy nhiên liều lượng như thế nào, thời hạn từ lúc phun cho tới khi thu hoạch ra sao mỗi cơ sở lại làm một kiểu. Không thể khẳng định được tồn dư hóa chất bảo vệ và thuốc kích thích tăng trưởng của các sản phẩm đang bán ra thị trường.

Trả lời báo chí mới đây, Thiếu tá Nguyễn Hào Hùng – Đội trưởng Đội An ninh nông nghiệp – Công an TP. Hà Nội cho biết, nấm cứ cho vào đóng gói, người tiêu dùng không thể biết được đâu là nấm có thuốc hay không có thuốc.

Các chuyên gia dinh dưỡng khuyến cáo, người tiêu dùng nên lựa chọn các sản phẩm có nhãn mác, hạn dùng rõ ràng. Không nên sử dụng nấm lạ, ít thấy và nên tìm hiểu thông tin về các loại nấm muốn dùng trước khi quyết định sử dụng.

Nguyễn Nam