Nấm Ngọc cẩu và sự thật 'thần dược' chốn phòng the

Nấm ngọc cẩu được cho là thần dược phòng the được nhiều người mua và sử dụng

Thần dược là thần dược nào?

Theo các tài liệu, Ngọc cẩu là loài thực vật thân thảo, thuộc bộ Balanophoraceae, họ Dó đất. Dó đất không diệp lục, sống trong rừng ẩm, dưới tán và ký sinh bắt buộc trên rễ 1 số loài cây như cây Ngát hoặc dây Ngát… Đây loài thực vật có thể tự sinh sản với nhụy ở trên và nhị đài phía dưới. Hay nói cách khác đây là loài thực vật lưỡng tính với có hoa đực và hoa cái trên cùng 1 cây.

Các loài cây này được tìm thấy trong các khu rừng ẩm ướt, mọc trên rễ các cây khác và có cụm hoa nằm trên mặt đất với bề ngoài trông giống như nấm, bao gồm vô số hoa nhỏ, màu nâu, hồng hay hơi tía. Các cụm hoa phát triển bên trong phần ngầm dưới đất dạng củ của cây, trước khi tách khỏi nó và xuất hiện trên bề mặt. Phần ngầm dưới đất gắn với vật chủ, trông giống như củ, to cỡ như quả dứa, và không phải là hệ rễ hoàn hảo.

Loạn giá

Đầu tiên, hãy xem Ngọc cẩu đang “hoành hành” trên thị trường như thế nào. Trong lúc cao điểm, 1 kg tươi Ngọc cẩu có giá không giới hạn, nhưng thấp nhất là 600.000đ, gặp khách có khi vài triệu. Đấy là Ngọc cẩu tươi, còn thành phẩm khô loại đã thông qua quá trình xử lý, thì cứ việc nhân lên, đôi cũng được mà ba cũng xong.

Hiện tại, thị trường đã có vẻ bình ổn hơn. Nhưng cơn sốt Ngọc cẩu chưa hẳn hạ nhiệt, nhất là khi loại nấm này chỉ mọc ở những tỉnh miền núi, đặc biệt các vùng núi cao có khí hậu lạnh trong khi bây giờ là đỉnh điểm mùa nóng. Ngọc cẩu được tìm thấy tại dãy Hoàng Liên Sơn, dãy Tây Côn Lĩnh hoặc các núi đất rừng Cúc Phương, núi lều Tràng Xá, huyện Võ Nhai, các núi vùng Tam Đảo, núi Hồng…

Vì lẽ đó, nó cho phép các cơ sở, đầu mối cung cấp Ngọc cẩu được phép hét giá tùy ý, theo kiểu “nhìn mặt mà bắt hình dong”. Nhưng những người trực tiếp thu hoạch tại các địa điểm mà loài nấm này mọc chỉ nhận được chưa đến 150.000đ/kg. Khi nhận thấy mối lợi lớn từ Ngọc cẩu, họ sẵn sàng phá giá thị trường với mức giá gốc hoặc nhỉnh hơn không quá nhiều. Và bây giờ, thị trường Ngọc cẩu trở nên hỗn loạn, người thì nhủ thầm mình may mắn tìm đúng điểm mua rẻ, kẻ lại cho rằng hàng rẻ là hàng rởm, đắt mới sắt ra miếng.

Nấm ngọc cẩu được rao bán với nhiều mức giá nhưng tác dụng thực liệu có được như quảng cáo?

Loạn cả công dụng 

Dù với bất cứ mức giá nào, thứ công dụng mà Ngọc cẩu hứa hẹn đem lại vẫn là động lực thôi thúc không những quý ông mà cả quý bà chi tiền không tiếc tay. Nhưng cho đến nay, công hiệu của Ngọc cẩu vẫn chỉ là những lời truyền tai, đồn đại.

Trong khi đó, bác sĩ Hoàng Sầm – Chủ tịch viện Y học Bản địa Việt Nam tại Thái Nguyên, lại cung cấp các thông tin không đồng nhất. Vị bác sỹ sinh ra tại Hoàng Su Phì, Hà Giang này đã có những tìm hiểu cặn kẽ về Ngọc cẩu. Theo ông, họ Dó đất nói chung với 18 chi và 110 loài trên thế giới, ở Việt Nam có 5 chi và 6 loài, theo đặc thù thổ nhưỡng mỗi vùng có hoạt chất và công dụng khác nhau. 

Ví dụ, loài nhập từ Trung quốc hình thái rất to, hơi giống Nhục Thung Dung nhưng tác dụng dược lý kém. Còn riêng Ngọc cẩu tại nước ta, quả thực có những công dụng nhất định trong chuyện phòng the, nhưng được đôn lên hàng “thần dược” thực chất chỉ là chuyện đồn thổi của cánh lái buôn hòng tạo cơn sốt ảo.

Tại Viện Y học Bản địa Việt Nam, bác sĩ Hoàng Đôn Hòa, Chánh Văn phòng của Viện cho biết những nghiên cứu về nấm Ngọc cẩu của Viện Y học bản địa Việt Nam cho thấy cây này có chứa anthoxyanozit, L-Arginin - một tiền chất sau khi qua chuyển hóa trong cơ thể sẽ sản sinh ra Nitric Oxit (NO). Chất này tham gia trực tiếp vào quá trình gây giãn mạch ngoại biên. Một phần hệ quả của việc đó là giãn mạch khá đặc hiệu bộ phận sinh dục, gây giãn mạch và cương cứng môi lớn, môi nhỏ của âm hộ và dương vật. 

Ứng dụng trong điều trị lâm sàng trên người bệnh mắc chứng rối loạn cương, yếu năng lực tình dục nam, nữ; da không đẹp và lãnh cảm, Ngọc cẩu có giá trị nhất định. Mặc dù vậy, chi hàng triệu đồng cho 1kg, dù tươi hay khô, đều là không đúng với giá trị vốn có của thứ thảo dược này. Hơn thế, nếu không mua đúng loại nấm, người bệnh sẽ khó chữa trị, thậm chí còn dẫn đến tình trạng ngộ độc.

Thảo Nguyên