Nâng cao chất lượng Nghệ Chí Tân nhờ 'nói không' với phân bón hoá học

Theo ông Nguyễn Thanh Quyết – Phó trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Khoái Châu, người dân xã Chí Tân, huyện Khoái Châu đã gắn bó với cây nghệ hơn nửa thế kỷ nay. Hiện tại, toàn xã có khoảng 200 ha diện tích đất nông nghiệp trồng nghệ, tới đây sẽ tiếp tục mở rộng thêm 60 ha nữa, đưa diện tích đất trồng nghệ toàn xã lên gần 300 ha.

Diện tích đất trồng nghệ ở xã Chí Tân, huyện Khoái Châu tăng lên như vậy là phù hợp với chủ trương phát triển kinh tế của tỉnh Hưng Yên, huyện Khoái Châu nói chung cũng như xã Chí Tân nói riêng. Vì cây nghệ Chí Tân cho hiệu quả kinh tế cao, tốn ít công chăm sóc và có thị trường đầu ra ổn định, được người tiêu dùng ưa chuộng và đánh giá cao.

Để có được niềm tin của người tiêu dùng, sản phẩm nghệ Chí Tân đã phải tự khẳng định chất lượng qua nhiều năm, và giữ gìn chất lượng sản phẩm đó. Không chỉ được biết đến là vùng trồng nghệ tập trung lớn nhất đồng bằng sông Hồng, nghệ Chí Tân có những đặc điểm hình thái, cảm quan và thành phần chất lượng cao hơn các loại nghệ (cùng giống) trồng ở các địa phương khác.

Một số đặc điểm khác biệt của nghệ Chí Tân có thể dễ dàng nhận ra bằng mắt thường là: củ to hơn, vỏ củ có lẫn màu đỏ nhạt, các đường vân trên vỏ dày hơn, ruột màu đỏ cờ, đậm ở chính giữa và nhạt dần ra phía viền củ.

Theo kết quả phân tích của Trung tâm Nghiên cứu và Kiểm tra chất lượng nông sản thực phẩm (Viện Cơ điện và Công nghệ sau thu hoạch), hàm lượng curcumin trong củ nghệ Chí Tân cao hơn từ 15% đến 18,5% so với chính giống nghệ vàng này trồng ở các huyện khác của tỉnh Hưng Yên (huyện Kim Động, thành phố Hưng Yên...).

Lượng tinh bột nghệ thu được khi chế biến củ nghệ Chí Tân cũng cao hơn lượng tinh bột nghệ thu được từ cùng một khối lượng chế biến so với nghệ ở địa phương (huyện, tỉnh) khác, điều này chứng tỏ hàm lượng tinh bột trong củ nghệ Chí Tân cao hơn các mẫu nghệ đối chứng.

Chất lượng nghệ Chí Tân cao hơn so với chất lượng các loại nghệ khác do nhiều nguyên nhân, trong đó nguyên nhân chủ yếu đến từ điều kiện thổ nhưỡng, quy trình kỹ thuật canh tác và tâm huyết với nghệ của người nông dân nơi đây.

Thứ nhất, xã Chí Tân có sông Hồng chảy ra, bồi đắp nên vùng đất phù sa ven sông, điều kiện đất đai trong canh tác nông nghiệp của xã là đất phù sa cơ giới nhẹ, thành phần cơ giới thịt pha cát, độ pH trung tính, tơi xốp, thấm và thoát nước tốt.

Đây là điều kiện thuận lợi để canh tác các loại cây có củ, đặc biệt là cây nghệ, củ nghệ có "không gian" để phát triển hơn so với các loại đất có thành phần cơ giới nặng, rắn, chắc. Đó là lý do khiến củ nghệ Chí Tân to hơn các củ nghệ trồng trên các loại đất đồi, đất ruộng.

Thứ hai, trong quy trình kỹ thuật canh tác truyền thống của người nông dân xã Chí Tân, tại thời điểm xuống giống nghệ, chân ruộng đó đang được trồng lạc vụ xuân.

Hình thức này khai thác được tối đa hiệu quả canh tác từ đất, hơn nữa việc trồng lạc trên đất trồng nghệ có tác dụng làm đất tơi xốp hơn, góp phần cải tạo đất (lạc là cây họ đậu), phần thân, lá của lạc sau khi thu hoạch được che phủ hoặc vùi lại vào đất, giảm hiện tượng bốc hơi vật lý và bổ sung dinh dưỡng cho đất, tạo tiền đề cho cây nghệ phát triển trong thời gian tiếp theo.

Điểm khác biệt thứ 3 đến từ nguyên nhân giống. Giống nghệ Chí Tân được bà con tự lưu giữ qua các vụ, tuy nhiên lượng giống sử dụng để gieo trồng ở đây nhiều gấp gần 4 lần so với các nơi khác (khoảng 200 kg nghệ giống cho 1 sào Bắc Bộ). Củ giống dùng để gieo trồng phải là củ giống khoẻ, sạch bệnh, to, còn nguyên tay củ.

Thời vụ xuống giống của nghệ Chí Tân từ cuối tháng 3 dương lịch hàng năm, 3 tháng sau, khi cây nghệ con đã đâm chồi và phát triển, người dân lại rút củ giống ban đầu lên bằng dụng cụ chuyên dụng. Khi đó củ giống chỉ còn lại 50% kích thước và khối lượng ban đầu do đã cung cấp dinh dưỡng cho cây con phát triển, củ giống này được sử dụng lại như nghệ thương phẩm.

Như vậy, đầu tư giống của người dân tuy nhiều nhưng không biến mất hoàn toàn, và quan trọng nhất là cung cấp đầy đủ dinh dưỡng cho cây con phát triển thuận lợi trong giai đoạn đầu của kỳ sinh trưởng.

Cuối cùng, công thức phân bón sử dụng cho cây nghệ của người dân Chí Tân cũng có nhiều điểm khác biệt độc đáo. Người dân ở đây rất hạn chế sử dụng phân bón hoá học (phân vô cơ) cho ruộng nghệ của mình.

Loại phân được sử dụng nhiều nhất là phân chuồng và tro bếp, ngoài tác dụng cung cấp dinh dưỡng đầy đủ cho cây nghệ, 2 loại phân bón trên có tác dụng cải tạo đất lâu dài, không làm đất bị chai cứng, thoái hoá, trong tro bếp có nhiều kali giúp cây nghệ ít bị gãy đổ, nâng cao năng suất và chất lượng nghệ.

Không chỉ người dân ở xã Chí Tân, hiện nay các diện tích trồng nghệ của các xã khác của huyện Khoái Châu cũng đang dần dần áp dụng quy trình kỹ thuật này, với các điểm tương đồng về điều kiện thổ nhưỡng, học tập các mô hình tiêu biểu ở xã Chí Tân, cây nghệ ở huyện Khoái Châu đang ngày một nâng cao về năng suất, chất lượng, uy tín sản phẩm trên thị trường.

Những điểm khác biệt trên đã giúp sản phẩm nghệ Chí Tân có chất lượng cao, khác biệt với phần lớn các sản phẩm nghệ khác đang được bán trên thị trường, chiếm được lòng tin của người tiêu dùng và tạo điều kiện thuận lợi cho sản phẩm lưu thông trên thị trường, góp phần xây dựng quê hương giàu đẹp và thực hiện thắng lợi nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới tại địa phương.