Ngăn chặn bệnh sốt rét thông qua vi khuẩn trong chính con muỗi

Năm 2018, Tổ chức Y tế Thế giới ước tính 228 triệu trường hợp mắc bệnh sốt rét do muỗi truyền và 405.000 trường hợp tử vong.

Nhóm nghiên cứu đã phát hiện ra loại vi khuẩn đơn bào hình thành bào tử mới được tìm thấy ở muỗi, gọi là microsporidia MB, có khả năng ngăn chặn sự lây truyền ký sinh trùng sốt rét.

Vi khuẩn này dường như không làm tổn thương muỗi, có nghĩa nếu chúng ta có thể làm tăng tỷ lệ lưu hành của microsporidia MB trong quần thể muỗi địa phương, thì đó có thể là một cách hiệu quả để ngăn chặn bệnh sốt rét khi muỗi cắn mà không phải làm xáo trộn phần còn lại của hệ sinh thái.

"Ở đây, chúng tôi đã tìm hiểu vi khuẩn microsporidian dường như không gây bệnh từ các quần thể Anophele, một loài muỗi ở Kenya" - nhóm nghiên cứu viết trong một bài báo được công bố trên tạp chí Nature Communications.

"Là vi khuẩn không độc hại, làm suy yếu việc truyền ký sinh trùng sốt rét, microsporidia MB có thể được nghiên cứu như một chiến lược để hạn chế lây truyền bệnh sốt rét", báo cáo đánh giá.

Ý tưởng về một vi khuẩn từ muỗi có thể ngăn chặn việc truyền bệnh không hoàn toàn mới. Wolbachia, một loại vi khuẩn xuất hiện tự nhiên trong quần thể muỗi đã cho thấy tiềm năng đáng kinh ngạc để quét sạch bệnh sốt xuất huyết và các bệnh truyền nhiễm do muỗi truyền khác.

Nhà vi sinh học Steven Sinkins, Đại học Glasgow, Scotland, Vương quốc Anh nói: "Chúng tôi đã sử dụng một loại cộng sinh ngăn chặn lây truyền có tên là Wolbachia để kiểm soát sốt xuất huyết, một loại virus truyền qua muỗi". Giáo sư Steven Sinkins đánh giá: "Vi khuẩn microsporidia MB có một số đặc điểm tương tự, nó trở thành triển vọng hấp dẫn để phát triển các phương pháp tương đương nhằm kiểm soát sốt rét".

Nghiên cứu này hiện đang ở giai đoạn đầu. nhưng nhóm nghiên cứu phát hiện ra rằng khi họ phân tích muỗi lấy từ các nghiên cứu thực địa ở Kenya, những con muỗi có vi khuẩn microsporidia MB không có ký sinh trùng sốt rét. Ngay cả khi muỗi hút máu bị nhiễm bệnh, những con muỗi có microsporidia MB đã giảm mức độ nhiễm trùng và không có dấu hiệu nào về bào tử của ký sinh trùng sốt rét được phát hiện.

Bởi vì vi khuẩn microsporidia MB được truyền qua muỗi cái, một khi ở trong quần thể muỗi, nó sẽ không thể đi đâu được. Nhóm nghiên cứu phát hiện ra, một số khu vực họ thử nghiệm chỉ còn 9% muỗi có vi khuẩn gây bệnh sốt rét. Nhóm nghiên cứu hy vọng, khi đi vào nghiên cứu sâu hơn, họ có thể tìm ra liệu có thể tăng số lượng vi khuẩn microsporidia MB trong quần thể muỗi hay không, để đạt mục tiêu cuối cùng là giảm tỷ lệ mắc bệnh sốt rét.

Nhà sinh thái học Jeremy Herren, Trung tâm Côn trùng quốc tế cho biết: "Các nghiên cứu tiếp theo cần xác định chính xác làm thế nào vi khuẩn microsporidia MB có thể được sử dụng để kiểm soát bệnh sốt rét. Giai đoạn tiếp theo của nghiên cứu sẽ điều tra động lực học của vi khuẩn microsporidia MB trong các quần thể muỗi lớn".

"Kết quả của các nghiên cứu tiếp theo sẽ cung cấp cho chúng tôi thông tin nhằm xác định cách thức phổ biến để vi khuẩn microsporidia MB kiểm soát được sốt rét", Tiến sĩ Jeremy Herren khẳng định.

Hà My